گفت‌وگو با رویا مهبودی، زن تاریخ‌سازی که برای نخستین‌بار قهرمان ایرانی مچ‌اندازی آسیا شد
دستیابی به پاسخ این پرسش و برطرف شدن نگرانی‌ها، مطالعه، بررسی و زمان زیادی را به خود اختصاص داد و در یک اقدام هماهنگ، معاونت سیما و تیم تولید (نویسنده، تهیه‌کننده، کارگردان، بازیگران و ...) تصمیم به تولید پایتخت گرفتند که اقبال و رضایت عمومی مردم، حکایت از درستی این تصمیم بوده است. اما براستی دلایل موفقیت، محبوبیت، پیشتازی و رضایتمندی پایتخت 3 نزد بینندگان میلیونی در چه مواردی نهفته است؟
در یک دسته‌بنــدی کامل اهم این دلایل عبارت است از:
یکم) صیانت از زبان و گویش‌های محلی. یکی از نگرانی‌های بزرگ سازمان علمی، فرهنگی، آموزشی یونسکو وابسته به سازمان ملل متحد آن است که در روند جهانی‌سازی و جهانی شدن بیش از 2700 زبان، گویش و لهجه‌های محلی در حال نابودی است، زیرا زبان‌های مسلط و غالب بین‌المللی در حال هضم و بلعیدن همه گویش‌ها، لهجه‌ها و زبان‌های دنیا به نفع خود هستند.
اگر بزرگ‌ترین پیام و دستاورد سریال پایتخت را حفظ، ترویج و صیانت از زبان، گویش و لهجه خطه شمال کشور بدانیم، سخن به گزاف نگفته‌ایم و این نکته مهم را باید بیش از همه اقوام ایرانی قدر بدانند و خود بزرگ‌ترین حامی تولید این قبیل مجموعه‌ها باشند.
دوم) اهتمام بایسته به مسائل اصلی کشور. هدفمندسازی یارانه‌ها یکی از بزرگ‌ترین اقدامات کشور برای اصلاح وضع اقتصادی کشور است. به‌ویژه آن‌که در اواخر فروردین 93 دولت درصدد ثبت‌نام از واجدان شرایط یارانه است. وقتی در پربیننده‌ترین برنامه تلویزیونی به موضوع هدفمندسازی به صورت هنرمندانه و حرفهای پرداخته می‌شود این یعنی در متن سیاست‌های نظام حرکت کردن و تلاش برای اجرای موفق سیاست‌های دولت محسوب می‌گردد. افزون بر این مسأله محیط زیست که امروزه به مثابه یک بحران جهانی است و در کشور کم آب و خشک ایران، حفظ محیط‌زیست و حمایت از دست‌اندرکاران آن در یک سریال تلویزیونی مثال زدنی است. و بالاخره مسأله افزایش جمعیت را که از راهبردهای کشور است در سکانس‌ها، پلان‌ها و قسمت‌های مختلف پایتخت می‌توان دید که این اهتمام و توجه ستودنی است.
سوم) ترویج معنویت و ارزش‌ها. پایتخت در این بخش کاری کرد کارستان. ترویج روزی حلال، مذمت دروغگویی و غیبت و سوءظن، نامگذاری فرزند به نام اهل بیت علیهم‌السلام، بخصوص انتخاب هوشمندانه نام فاطمه(س) در ایام شهادت حضرت زهرا(س)، تأثیر دعای والدین در موفقیت فرزند (درخواست نقی از مادر مرحومش برای پیروزی او در مسابقه کشتی)، تجلی مناسب رفتار و اعمال مذهبی (نماز نقی، ارسطو و همسر چینی او)، استعانت نقی از قرآن و بخصوص امام رضا(ع) و توسل به امام رئوف، بخش‌هایی از جلوه‌ها و نمادهای دینی، ارزشی و مذهبی در پایتخت به حساب می‌آید.
چهارم) خانواده‌محوری. بی‌تردید پایتخت نمونه‌ای موفق از الگوی زندگی ایرانی ـ اسلامی است. تکریم والدین (بابا پنجعلی)، احترام به بزرگ‌ترها، تشخص و منزلت زن در خانواده و ایفای مقام مشورت و تصمیم‌گیری آنان در عرصه‌های مختلف، همدلی، تعاون و معاضدت همه اعضا نسبت به سرنوشت یکدیگر (عمل جراحی بهبود و گذشت سخاوتمندانه همسر ارسطو از اندوخته مالی برای مخارج عروسی و به صورت داوطلبانه آن را صرف عمل جراحی بهبود کردن)، زندگی ساده، بی‌پیرایه در عین قناعت و بی‌آلایشی و ارائه تصویری شایسته از زن مسلمان ایرانی (هما، فهیمه و ...) را که در همه شرایط در کنار همسر و اعضای خانواده هستند باید از ویژگی‌های سریال پایتخت برشمرد.
پنجم) امید و غرور ملی. قهرمان پایتخت (نقی) نماد یک انسان سختکوش، پرتلاش و مصمم برای رسیدن به هدف است. هدف او کسب مقام قهرمانی در کشتی و افتخارآفرینی برای مردم منطقه (علی‌آباد، مازندران به عنوان پایتخت کشتی ایران) و به اهتزاز درآوردن پرچم پرافتخار ایران است. قهرمان برای رسیدن به این اهداف از هیچ تلاشی فروگذار نمی‌کند و تمام سختی‌ها را به جان می‌خرد تا به پیروزی دست یابد.
این همان الگوی یک پهلوان و قهرمان ایرانی است. و چه زیبا و هنرمندانه کارگردان در قسمت پایانی و در شب 12 فروردین (روز جمهوری اسلامی) به امام(ره)، شهیدان و نظام جمهوری اسلامی ادای دین می‌کند و پیروزی ایران بر آمریکا، روسیه و چین و برافراشته شدن پرچم مقدس جمهوری اسلامی را با اجرای سرود دسته جمعی مردم (همبستگی ملی) در استادیوم ورزشی به نمایش درمی‌آورد. پایتخت یکسره غرور ملی، عرق ملی، همبستگی اجتماعی، وحدت اقوام (مشهدی، مازنی و ...) را به رخ بیننده می‌کشد و مخاطب از این وحدت ملی احساس افتخار می‌کند. و از رهگذر همین رخدادهاست که دو ورزش مهم و پرطرفدار فوتبال و کشتی که دومی به عنوان ورزش ملی و افتخار ایرانی به حساب می‌آید، برای مردم و ورزش‌دوستان بازخوانی می‌شود. و لحظات غرور‌آفرین پیروزی قهرمان ایرانی اشک شوق هر ایرانی را در نوروز جاری می‌سازد و هیچ حسی برتر از برانگیختن حس غرور ملی و وحدت ملی نیاز مبرم امروز جامعه ما نیست.
پایتخت، پیام‌های فراوانی دارد که باید نویسندگان، هنرمندان و دیگر اصحاب قلم و هنر به آن بپردازند. استفاده از هنروران به صورت سنجیده (در ورزشگاه‌ها، تماشاگران، جلوه‌های ویژه، طراحی صحنه، لوکیشن‌های متعدد و جذاب، بازی‌های اثرگذار و به‌یادماندنی هنرمندان، بهره‌گیری از موسیقی محلی و سنتی، تهیه‌کننده باسابقه و بالاخره کارگردان کاربلد، متعهد و وفادار به ارزش‌های جامعه را باید از دیگر ویژگی‌های این سریال برشمرد. پایتخت، طبق نظرسنجی‌ها بالای 90 درصد بیننده داشت.
پایتخت، سریال و مجموعه‌ای نمایشی ـ اجتماعی با درونمایه طنز و کمدی بود که زندگی یک خانواده ایرانی را روایت می‌کرد. پایتخت 1 با مهاجرت سازنده به تهران آغاز شد، پایتخت 2 به مسأله اقوام ایرانی و لزوم وحدت ملی و مذهبی پرداخت و در پایتخت 3 امید و تلاش و افتخار ملی را مشاهده کردیم. آیا نباید از این تیم همدل و همراه انتظار ادامه کارهای بیشتری داشته باشیم؟ راه قدرشناسی از آنان چیست؟ هر کسی باید به وظیفه خود عمل کند. پایتخت سریالی بود که خانه ها را گرم و ماهواره‌ها را خاموش کرد.
دکتر علی دارابی - معاون سیما
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد
