اشیا هوشمند می‌شوند

اما در چند سال اخیر انبوهی از ابزارهای مختلف دیجیتال وارد بازار شده که هر یک از آنها توان اتصال مستقل به اینترنت را دارد. گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها را شاید اصلی‌ترین این ابزارها بدانید، اما نیاز حوزه‌های مختلف سبب شده اعمال حسگرها هم با قابلیت ارسال اطلاعات به تلفن همراه و رایانه یا حتی به طور مستقیم به اینترنت، طراحی و ساخته شود. برای نمونه حسگرهایی ساخته شده‌ که ضربان قلب و دیگر علائم حیاتی را از طریق اتصال بلوتوث به تلفن همراه منتقل می‌کند یا دزدگیرهای خودرو که خطر پیش‌آمده را از طریق امواج بی‌سیم به رایانه صاحب خودرو می‌فرستد.

در حقیقت امروز با دنیایی از ابزارهای ریز و درشت روبه‌رو هستیم که اطلاعات مختلفی را ارسال و دریافت می‌کنند ؛ همین امر سبب شکل‌گیری مفهوم جدیدی در علوم رایانه‌ای شد که شبکه‌ دربردارنده همه این ابزارهای مختلف متصل به هم را در اصطلاح «اینترنت ابزارها» (Internet of Thing) می‌نامند.

تحولات مختلف فناوری و نیز تغییرات در سبک زندگی مدرن سبب شکل‌گیری این مفهوم جدید شده است. با این حال به ‌طور کلی 9 عامل مختلف را می‌توان زمینه‌ساز و تسهیل‌کننده شکل‌گیری اینترنت ابزارها دانست که این عوامل عبارت است از:

1- استانداردسازی آی.پی و تعریف IPv6 که امکان اختصاص آسان‌تر شناسه به تک‌تک ابزارها را امکان‌پذیر می‌کند.

2- گسترش استفاده از فناوری رایانش ابری

3- افزایش سرعت متوسط اتصال به اینترنت و ورود نسل سوم و چهارم تلفن همراه

4- گسترش برنامک‌های بسیار متنوع و کاربردی برای تلفن‌های همراه هوشمند

5- افزایش ارتباطات و همکاری‌های تخصصی افراد با اینترنت

6- توجه ویژه برنامه‌نویسان به پدیده رایانش ابری که امکان اتصال انبوهی از ابزارها و تجهیزات را فراهم می‌کند و گسترش چشمگیر برنامه‌های مبتنی بر این فناوری نوین

7- رشد پایگاه‌های داده از نظر کمی و کیفی و همچنین کاهش هزینه نگهداری و انتقال داده

8- ارائه ابزارهای بیشتر با قابلیت اتصال به اینترنت در بازار به عموم مردم

9- فناوری نانو

همان‌طور که پیش از این اشاره شد، این شبکه بسیار گسترده، حوزه‌های گوناگونی را در‌بر‌می‌گیرد. شاید بتوان گفت که همه جنبه‌های زندگی بشر تحت تاثیر این شبکه عظیم قرار گرفته و همچنان قرار خواهد گرفت. حال به بررسی برخی از جالب‌ترین بهره‌گیری‌ها از این پدیده می‌پردازیم.

خانه‌های هوشمند

ایده ساخت خانه‌های هوشمند، سال هاست ذهن بسیاری از طراحان و پژوهشگران را به خود مشغول کرده است. اساس ساخت یک خانه هوشمند را باید در بهره‌گیری از انواع مختلفی از حسگرها جست. برای نمونه حسگرهای نوری، میزان نور درون خانه را سنجیده و به رایانه مرکزی انتقال می‌دهد تا در صورت لزوم لامپ‌هایی در بخش‌های مختلف خانه، خاموش و روشن شود.

همچنین حسگرهای حرارتی هم وظیفه سنجش دمای بخش‌های مختلف خانه و در نتیجه تنظیم آن را به عهده دارد. در این خانه‌ها دوربین‌ها و حسگرهای مختلف حضور ساکنان خانه یا افراد بیگانه و حتی سارقان را تشخیص می‌دهد. مصرف بهینه انرژی را باید از مهم‌ترین ویژگی‌های یک خانه هوشمند برشمرد.

البته لازم نیست حتما خانه تمام هوشمند داشته باشید. در چند سال اخیر برخی از بزرگ‌ترین شرکت‌های تولیدکننده لوازم خانگی، به هوشمندسازی تجهیزات تولیدی خود روی آورده‌اند. برای نمونه یکی از این شرکت‌ها یخچالی طراحی کرده که می‌تواند محتویات درون خود را شناسایی کند و مواد غذایی را که در آستانه تمام شدن است، به صاحب‌خانه اعلام کند. همچنین انواع اجاق گازها یا مایکروویوهای هوشمند، وضع پخت غذا را از طریق شبکه بی‌سیم به صاحب‌خانه منتقل می‌کند.

کشاورزی

بهره‌گیری از انواع حسگرهای مختلف در کنار تصاویر ماهواره‌ای موجب شده مدیریت زمین‌های بسیار گسترده کشاورزی آسان‌تر شود. برای نمونه با قرار دادن این حسگرها در بخش‌های مختلف و تلفیق داده‌های دریافتی از آنها با تصاویر ماهواره‌ای، می‌توان بخش‌هایی از زمین را که به آب، کود یا آفت‌کش بیشتری نیاز دارد، شناسایی کرد.

این فناوری همچنین کار دامداران سنتی را ساده‌تر کرده است. با نصب ردیاب‌های ویژه به گردن احشام که قابلیت پایش لحظه‌ای موقعیت و ارسال آن به تلفن هوشمند را دارند، دغدغه گم‌شدن دام‌ها از بین خواهد رفت.

سلامت

سلامت از حوزه‌هایی است که بشدت به سمت بهره‌گیری از ابزارهای اتصال شبکه پیش می‌رود. هم‌اکنون انواع مختلفی از ابزارهای سنجش سلامت (مانند سنجش سلامت قلب، میزان قند خون و...) وجود دارد که نه تنها اطلاعات دریافتی را به خودِ فرد می‌دهد، بلکه داده‌ها را از طریق شبکه به پزشک وی هم ارسال می‌کند. بهره‌گیری از این فناوری در بخش‌های مختلف مراقبت‌های ویژه بیمارستان‌ها سبب تسهیل کار پرستاران و کادر پزشکی در پایش بیماران می‌شود.

برنامک‌های مختلفی نیز در زمینه سلامت برای تلفن همراه هوشمند نوشته شده است. این روند استفاده از تلفن همراه هوشمند در خدمت سلامت، سبب شکل‌گیری مفهوم جدیدی به نام «سلامت همراه» (Mobile Health) شده است. بسیاری از کارشناسان امیدوارند گسترش حسگرهای مربوط به سلامت و بویژه حسگرهایی که در بدن فرد کار گذاشته می‌شود، بتواند بررسی وضع سلامت انسان‌ها را بیش از پیش ساده‌تر کند.

خودرو

امروز بسیاری از شرکت‌های تولیدکننده خودرو به بهره‌گیری از ابزارهای با قابلیت اتصال به شبکه، در محصولات خود روی آورده‌اند. هدف اصلی در بهره‌گیری از این ابزارها، افزایش ایمنی خودرو و سرنشین، سهولت استفاده از آن و حتی کاهش ترافیک در مسیرهای مختلف است.

برخی شرکت‌ها به فکر ایجاد سامانه‌ای برای هماهنگ‌سازی حرکت خودروها افتاده‌اند. در این صورت هر خودرو، داده‌هایی نظیر سرعت و موقعیت مکانی خود را با خودروهای کناری به اشتراک می‌گذارد و بی‌تردید امکان حرکت هماهنگ آنها و در نتیجه جلوگیری از تصادف عملی می‌شود.

همچنین خودروهای بدون راننده را که با دریافت اطلاعات از مسیر و نیز اطلاعات ماهواره‌ای می‌توانند بدون نیاز به راننده مسیر حرکت خود را انتخاب کنند، به نوعی در این حوزه پیشتاز است./ ضمیمه کلیک

صالح سپهری‌فر