غذای خانم‌های باردار، دونفره یا یک نفره؟

همه حاضر و آماده هستند تا او بیشتر بخورد و جنینش بهتر رشد کند، در حالی که به گفته دکتر گیاهی، چنین شیوه‌ای به هیچ عنوان به نفع جنین و مادر نیست و می‌تواند بارداری را با مشکل روبه‌رو سازد.

بعضی‌ها هم می‌گویند سه ماهه اول بارداری زمان مهمی است و به همین دلیل مادر در این ماه‌ها حتما باید به وضع تغذیه‌اش توجه داشته باشد. از نظر آنها، اگر مادر باردار در سه‌ماهه اول بارداری خوب بخورد و خوب استراحت کند، جنینش هم بهتر رشد خواهد کرد.

گروهی هم نظر متفاوتی دارند و می‌گویند در تمام ماه‌های بارداری مادر باید مراقب وضع غذایش باشد تا جنین دچار کمبودی نشود.

دکتر لادن گیاهی، متخصص تغذیه در گفت‌وگو با جام‌جم در این زمینه چنین توضیح می‌دهد: تغذیه صحیح دوران بارداری باید قبل از بارداری آغاز شود. به عبارت دیگر، تغذیه و نوع رژیم غذایی خانم‌ها از سه تا چهار ماه قبل از بارداری، می‌تواند به طور مستقیم بر وضع و تکامل جنین تاثیر بگذارد.

این متخصص تغذیه به خانم‌هایی که قصد بارداری دارند، هشدار می‌دهد و می‌گوید: بهتر است سه تا چهار ماه قبل از شروع بارداری از نظر عادت‌ غذایی و وضع تغذیه‌ای با متخصص مشورت کرده و شرایط را کنترل کنید تا عادات و الگوهای غذایی‌تان اصلاح شود.

اعتدال، مهم‌ترین اصل تغذیه در دوران بارداری

بعضی‌ می‌گویند مصرف لبنیات در دوران بارداری باید افزایش پیدا کند. بعضی‌هم فکر می‌کنند هر چقدر میوه و سبزی بیشتری بخورند، به نفع‌شان است.عده‌ای هم ماهی‌ و غذای دریایی را به رژیم غذایی‌شان اضافه می‌کنند و مصرف غذاهای آماده را به حداقل می‌رسانند.

دکتر گیاهی با اشاره به این‌که اصول تغذیه در دوران بارداری، تفاوتی با اصول تغذیه صحیح در شرایط دیگر ندارد، خاطر نشان می‌کند: در این ماه‌ها هم تغذیه صحیح بر تنوع و تعادل استوار است و اگر جدول ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز در دوره‌‌های مختلف زندگی را با یکدیگر مقایسه کنیم، متوجه می‌شویم که تفاوت خیلی زیادی وجود ندارد، به غیر از اسیدفولیک که از قبل از شروع بارداری باید میزان دریافت آن را به کمک مکمل‌ها افزایش دهیم. از سه ماهه دوم بارداری برای افزایش دریافت آهن نیز ممکن است به مکمل نیاز داشته باشیم که با نظر متخصصان باید نسبت به دریافت آن، اقدام شود.

به اندازه 2نفر غذا نخورید

خیلی ‌فکر می‌کنند مادران باردار حتما باید به اندازه دو نفر غذا بخورند تا جنین‌شان سالم و سلامت رشد کند و متولد شود.

دکتر گیاهی ضمن اشتباه دانستن چنین طرز فکری، یادآور می‌شود: میزان دریافت انرژی در این دوران حتما باید کنترل شود، چون اگر افزایش وزن خانم‌های باردار بیش از حد معمول و طبیعی باشد، می‌تواند بارداری را با مشکل روبه‌رو سازد که مسلما چنین وضعی به نفع جنین هم نیست.

وی ضمن تاکید بر اهمیت تغذیه صحیح مادر، توضیح می‌دهد: معمولا خانم‌های باردار در سه ماهه اول، به دلیل شرایطی که از نظر جسمی دارند، ممکن است خیلی تمایلی به غذا خوردن نداشته باشند یا ترجیح بدهند صبح‌ها دیرتر از خواب بیدار شوند، در حالی که نظم وعده‌های غذایی هم موضوع مهمی است که در دوران بارداری باید مورد توجه قرار گیرد. مثلا تصور کنید خانمی که ساعت 12 شب غذایی می‌خورد و تا ساعت 10 یا 11 صبح فردا گرسنه می‌ماند، ساعت‌ها گرسنگی کشیده است و قطعا‌ این وضع می‌تواند بر رشد و تکامل جنین تاثیر بگذارد. متأسفانه چنین تاثیراتی در هیچ عکس و سونوگرافی هم قابل تشخیص نیست و به همین دلیل اصلاح عادات غذایی از نظر نوع غذا و زمان مصرف آن نیز بسیار مهم است. البته شاید با کنترل وزن در ماه‌های بارداری بتوان تا حدی مطمئن شد که مادر تغذیه صحیحی داشته است، ولی وزن فقط یکی از فاکتورهاست؛ به این معنی که ممکن است خانمی بخوبی وزن بگیرد، ولی رژیم غذایی او هم کفایت لازم را نداشته باشد.

به گفته این متخصص تغذیه، در سه ماهه اول بارداری نیازی نیست، انرژی دریافتی افزایش پیدا کند و در این مدت یک تا دو کیلوگرم و حداکثر تا سه کیلوگرم افزایش وزن طبیعی است. در سه ماهه سوم بارداری و از هفته بیستم به بعد هم وزن مادر باید با توجه به وزنی که قبل از بارداری داشته است، افزایش پیدا کند. بنابراین وزن مادر قبل از شروع بارداری عامل مهمی است که می‌تواند افزایش‌وزن در دوره بارداری را تعیین کند.

افزایش وزن طبیعی است؛ اما...

درست است که خانم‌های باردار چاق می‌شوند و وزن‌شان افزایش می‌یابد، ولی این بیشتر شدن وزن هم حدی دارد.

دکتر گیاهی در این‌باره می‌گوید: در سه ماهه اول بارداری به افزایش انرژی دریافتی نیازی نیست، ولی از سه ماهه دوم و سوم تقریبا 300 تا 500 کالری افزایش نیاز انرژی داریم. چون مادر تا شش ماه پس از تولد نوزاد هم باید شیردهی داشته باشد، نیاز به انرژی بعد از زایمان تا زمانی که شیردهی به طور انحصاری ادامه دارد هم مانند سه ماهه آخر بارداری خواهد بود.

وی می‌افزاید: میزان اضافه‌وزن برای افرادی که وزن‌شان طبیعی است (BMI یا شاخص توده بدنی که تقسیم عدد قد بر وزن به دست می‌آید بین 18.5 تا 25) در دوره بارداری باید بین 11 تا 16.5 کیلوگرم باشد، کسانی که اضافه‌وزن دارند و BMI آنها بین 25 تا 30 است، اضافه‌وزن دوران بارداری‌شان باید بین هفت تا 11.5 کیلوگرم باشد و برای کسانی که چاق هستند نیز این رقم بین شش تا هفت کیلوگرم است.

خوردن این غذاها ممنوع!

در دوران بارداری مصرف بعضی غذاها ممنوع است. دکتر گیاهی ضمن بیان این مطلب، توضیح می‌دهد: مصرف جگر در این دوران توصیه نمی‌شود و بویژه در اوایل بارداری ممنوع است. کنسرو، ماهی‌های دریایی، تخم‌مرغ نیم‌پخته، گوشت‌هایی که سرد است و بخوبی پخته نشده و غذاهای دریایی خام هم نباید در این دوران مصرف شود.

مکمل‌‌ها، خوب است یا نه؟

همان‌طور که گفته شد، مکمل‌ها هم باید با نظر متخصص انتخاب و مصرف شود. دکتر گیاهی با اشاره به این موضوع می‌گوید: باید اطمینان داشته باشید مکملی که تهیه کرده‌اید، جیوه ندارد. مصرف بیش از حد مکمل‌ها هم به هیچ وجه خوب نیست و برای جنین ضرر دارد.

نیلوفر اسعدی‌بیگی‌ -‌ گروه سلامت