آزمون ادبیات

1 ـ معنی واژه‌های «واصف، اِ عراض، تحیّر، خبط» در کدام گزینه آمده است؟

1) ستاینده، روی‌آوردن، سرگردانی، سهل‌انگاری2) ستاینده، روی‌برگرداندن، سرگردانی، کژرفتن

3) وصف‌کننده، خواسته‌ها، متعجّب، سهو 4) وصف‌کننده، روی‌آوردن، سرگشتگی، خطا

گزینه 2

واصف/ وصف‌کننده، ستاینده اعراض/ روی‌برگرداندن تحیّر/ سرگشته‌شدن، سرگردانی خبط/ بی‌راه‌رفتن، کژرفتن

بررسی گزینه‌های نادرست:

گزینه‌ 1: کلمات اعراض و خبط

گزینه‌‌ 3: کلمات اعراض و تحیّر

گزینه‌‌ 4: کلمه‌‌ اعراض نادرست معنی شده است.

تمرین: بیت «صوفی ابن‌الوقت باشد ای رفیق/ نیست فردا گفتن از شرط طریق» بیانگر معنی کدام گزینه است؟

1) کرامت 2) وقت 3) همت 4) ریاضت

گزینه 2

وقت/ واردی است از خدا در دل سالک که او را از گذشته و آینده غافل می‌گرداند.

معنی بیت/ برای صوفی (کسی که سالک راه خداست) لحظه‌ها (حال) مهم است و مسائل را به فردا واگذار کردن شرط طریقت و عرفان نیست.

1) مراقبت 2) مکاشفت 3) معاملت 4) کرامت

جعبه‌ آموزش:

کلماتی نظیر همت، کرامت، وقت و … اصطلاحات عرفانی هم دارند مثل کلمه‌ کرامت به معنی بزرگواری و در اصطلاح صوفیه امور خارق‌العاده است که به سبب عنایت خداوندی از صوفی کامل و واصل صادر می‌شود. چون اخبار غیبی و اشراف بر ضمایر

همت: به معنی قصد کردن، خواستن و در اصطلاح صوفیه توجّه طالب است با تمام قوای روحانی خود به جانب حق برای حصول کمال برای خود یا دیگری

وقت: مقداری از زمان که برای امری فرض شده، هنگام و در اصطلاح صوفیه واردی از خداوند که به سالک پیوندد و او را از گذشته و آینده غافل گرداند.

مراقبت/ مواظبت کردن، نگاهبانی، نگاه داشتن قلب از بدی‌ها

مکاشفت/ کشف‌کردن و آشکار ساختن و در اصطلاح عرفانی پی‌بردن به حقایق

کرامت/ بزرگواری‌ها و در اصطلاح صوفیه امور خارق‌العاده است که به سبب عنایت خداوندی از صوفی کامل و واصل صادر می‌شود. چون اخبار غیبی و اشراف بر ضمایر.

تمرین: کدام گزینه بیانگر «قلب خود را از هر چیز غیر خدا حفظ کردن» است؟

1) دامنم از دست برفت 2) در بحر مکاشفت مستغرق شده

3) کلاه همت از تارک عرش در کشیدن 4) سر به جیب مراقبت فرو برده

دامنم از دست برفت/ کنایه از بی‌اختیار شدم (از خود بی‌خود شدم)

در بحر مکاشفت مستغرق شده/ در حال پی‌بردن به حقایق عرفانی بود.

کلاه همت از تارک عرش درکشیدن/ بلند همت و دور پرواز بودن

«آن کسی که در سایة رایت علما آرام گیرد تا به آفتاب کشف نزدیک افتد، به مجّرد معرفت آن شکوه و محابت در ضمیر او پیدا آید و اگر کسی همه عمر به صدق دل‌ نماز گذارد از مال هلال صدقه دهد، چندان صواب نیابد که یک ساعت از روز از برای حفظ مال در جهادگزارد.»

1) 4 غلط 2) 5 غلط 3) 6 غلط 4) 7 علط

صورت درست املای کلمات

1- سایة رایت/ سایه‌ی رایت 2- محابت/ مهابت 3- نماز گذارد/ نماز گزارد

4- مال هلال/ مال حلال 5- صواب نیابد/ ثواب نیابد 6- در جهاد گزارد/ در جهاد گذارد

تمرین: در عبارت « به زیر تاقش بردند به باب‌الطّاق روی در قبله کرد و خاست آن چه خواست پس بر سردار شد و گفت ایشان را دو صواب باشد و شما را یکی» چند غلط املایی وجود دارد؟

1) 3 غلط 2) 4 غلط 3) 2 غلط 4) 1 غلط

صورت درست املای کلمات به این ترتیب است.

1- تاقش/ طاقش 2- خاست آن‌چه خواست/ خواست آن‌چه خواست. 3) دو صواب/ دو ثواب

1) 4 واژه 2) 3 واژه 3) 2 واژه 4) 5 واژه

جعبه‌ آموزش:

کلماتی نظیر فراغ (آسایش)، فراق (دوری) ـ اسرار (رازها)، اصرار (پافشاری کردن، پایداری در امری)

صَلاح: نیکی‌کردن، آشتی‌کردن، صلح‌دادن سِلاح (آلتی که بدان جنگ‌ کنند، آلت جنگ)

در یک واج اختلاف دارند نوعی «هم‌آوا» هستند که هنگام املا باید به این‌ واژه‌ها توجّه شود.

گزینه 1

قایت/ غایت، لهب فراغ/ لهب فراق، تسانیف بسیار/ تصانیف بسیار ، حقایق و اصرار/ حقایق و اسرار

تمرین: در عبارت «بعضی حکّام عمارت از بهر امارت کردند و این کار بر کس مسطور نیست که این امل برای استحکام حکومت خویش می‌دارند تا بر قدر خویش بیافزایند و از قدر دشمن در امان باشند» چند غلط املایی وجود دارد.

1) 3 غلط 2) 4 غلط 3) 5 غلط 6) 2 غلط

صورت درست املای کلمات:

مسطور نیست/ مستور نیست بیافزایند/ بیفزایند قدر دشمن/ غدر دشمن این امل/ این عمل

1) زیّ، فتراک 2) درزی، لگام 3) قبا، کمند 4) مرقع، ترک‌بند

جعبه آموزش:

کلمات دلق ـ مرقّع ـ خرقه ـ شولا/ لباس درویشان و اهل تصوّف است.

کلمات جبه ـ دراعه ـ ردا / جامه‌ای که روی لباس‌های دیگر پوشند، بالاپوش

(درّاعه/ جامه بلند که زاهدان و شیوخ پوشند)

کلمات گبر ـ خفتان ـ زره ـ / پوشش خاصّ جنگجویان است.

درزی/ خیّاط

لگام/ افسار

قبا/ جامه‌ پوشیدنی که از سوی پیش باز است و پس از پوشیدن دو طرف قسمت پیش را با دکمه به هم پیوندند.

کمند/ ریسمانی محکم که هنگام جنگ آن را برگردن و کمر دشمن اندازند و وی را به بند در آورند.

مرقّع/ جامه پاره‌پاره‌ به هم دوخته

ترک‌بند/ فتراک، تسمه و دوالی که از پس و پیش اسب آویزند

با توجه به معنی واژه‌های هرگزینه فقط گزینه 1 پاسخ سؤال است.

تمرین: معنی رقیب در بیت «ایزد که رقیب جان خرد کرد/ نام تو ردیف نام خود کرد» کدام است؟

1) حریف 2) بنده 3) همنشین 4) نگهبان

1) چشمه‌ روشن، ادبیات و تعهّد در اسلام، اصول فلسفه و روش رئالیسم

2) برگ‌هایی در آغوش باد، حدیقه، چهل حدیث

3) ابومسلم‌نامه، ادبیات و تعهّد در اسلام، چهل حدیث

4) صفیر سیمرغ، بامداد اسلام، اصول فلسفه و روش رئالیسم

غلامحسین یوسفی: محقق، نویسنده، استاد دانشگاه 1369-1306: برخی آثار وی عبارتند از: دیداری با اهل قلم، برگ‌هایی در آغوش باد، چشمه روشن، کاغذ زر، تصحیح بوستان و گلستان سعدی. نثر یوسفی روان و جذاب است.

محمدرضا حکیمی: نویسنده‌ خوش قلم و متعهّد، نوشته‌های او در زمینه مسائل دینی و اعتقادی است. کاربرد ترکیب‌های زیبا و استفاده از جلوه‌های طبیعی از ویژگی‌های نثر اوست. آثارش: ادبیّات و تعهد در اسلام و الحیاه

دیدار با اهل قلم و چشمه روشن/ غلامحسین یوسفی

الحیاه و ادبیات و تعهّد در اسلام/ محمّدرضا حکیمی

المیزان و اصول فلسفه و روش رئالیسم/ علّامه طباطبایی

در گزینه‌ 2: حدیقه اثر سنایی ـ چهل حدیث اثر امام خمینی

در گزینه‌ 3: ابومسلم‌نامه اثر طرسوسی، چهل حدیث اثر امام خمینی

در گزینه‌ 4: صفیر سیمرغ اثر محمدعلی اسلامی ندوشن، بامداد اسلام اثر عبدالحسین زرین‌کوب

تمرین: چند بخش از تذکره‌الاولیاء اثر عطّار است و چند شعر از اشعار پروین اعتصامی حالت مناظره دارد؟

1) 65،70 2) 60،72 3) 60،75 4) 65،72

1) شاعرانه، غنایی 2) اخلاقی، غنایی 3) شاعرانه، آموزشی

4) حکمی، عرفانی

جنبه‌های شاعرانه در اشعار تعلیمی در ادب فارسی قوی است زیرا با شور و احساس شاعر نسبت به مسایل اخلاقی، تعلیمی، اجتماعی، عرفانی و مذهبی همراه است به‌همین دلیل این‌گونه اشعار بیشتر جنبه‌ غنایی یافته است.

تمرین: آثار جمال‌زاده، هدایت و آل‌احمد از نوع ……… به شمار می‌آیند.

1) نثر تعلیمی 2) نثر غنایی 3) نثر حماسی 4) نثر نمایشی