دود افزایش کرایه‌ها در چشم مردم

هرچند سرانجام مسوولان استانداری تهران از موضع خود مبنی بر غیرقانونی بودن افزایش نرخ کرایه‌های حمل و نقل عمومی پایتخت کوتاه آمدند و مسوولان شهرداری تهران و اعضای شورای شهر با اصرار بر اجرایی کردن افزایش
15 تا 20 درصدی نرخ کرایه‌ها حرف خود را به کرسی نشاندند، اما شهروندان تهرانی همچنان با این علامت سوال بزرگ مواجهند که چرا آنها باید تاوان اختلاف‌نظرها و کوتاهی‌ها در بخش حمل و نقل عمومی را بپردازند؟

با این‌که بیش از 2 هفته از اجرای نرخ‌های جدید کرایه تاکسی‌ها، مترو و اتوبوس‌های بلیتی و ریالی در سطح شهر می‌گذرد اما هنوز شهروندان نتوانسته‌اند با موضوع افزایش 30 درصدی نرخ کرایه‌ها (که 15 درصد با اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها در دی‌ماه سال گذشته افزایش یافته بود) در بخش حمل و نقل عمومی آن هم ظرف مدت 5 ماه اخیر کنار بیایند.

بسیاری از مسافران دائمی حمل و نقل عمومی معتقدند حتی اگر افزایش 15 تا 20 درصدی نرخ کرایه‌ها با آغاز اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها منطقی هم بود اما بهانه‌هایی همچون ورود به سال جدید، افزایش نرخ تورم، بالا بودن هزینه‌های زندگی برای رانندگان بخش حمل و نقل عمومی، عدم‌پرداخت سهم 50 درصدی دولت در بخش حمل و نقل عمومی به شهرداری تهران و... نمی‌تواند دلیل قانع‌کننده‌ای برای افزایش مجدد نرخ کرایه‌ها باشد. مسافران بخش حمل و نقل عمومی در تهران این روزها بیش از هر زمان دیگری احساس می‌کنند در حقشان بی‌عدالتی شده است. آنها معتقدند دیگر موضوع حمل و نقل عمومی ایمن، آسان و ارزان بتدریج می‌رود تا حالتی شعارگونه به خود بگیرد.

در این میان و با گذشت 2 هفته‌ای از اجرای نرخ‌های جدید، گلایه شهروندان از افزایش سرسام‌آور کرایه‌ها در بسیاری مسیرها همچنان ادامه دارد.

شهروندی با گلایه از افزایش 200 تومانی کرایه تاکسی‌های مسیر تهرانپارس تا حکیمیه می‌گوید: کرایه این مسیر از 600 تومان به 800 تومان افزایش پیدا کرده در حالی که حداکثر افزایش آن باید 100 تومان باشد با این وضعیت روزانه 1600 تومان برای رفت و برگشت آن هم فقط در این مسیر باید کرایه تاکسی بدهم و برای من و خیلی‌های دیگر که مسیرشان اتوبوس‌رو نیست این یعنی تحمیل یک هزینه سنگین. دختر دانشجویی نیز از گران شدن کرایه‌ها در مسیر دیگری انتقاد کرده و می‌گوید: از هفته گذشته کرایه 250 تومانی مسیر خیابان نجات‌اللهی تا ابتدای خیابان کریم‏خان با 150 تومان افزایش به 400 تومان رسیده است در حالی که اگر قرار بر افزایش 15 درصدی بود باید حداکثر 40 تومان به کرایه این مسیر اضافه شود نه 100 تا 150 تومان!

او ادامه می‌دهد: مسیر میدان فردوسی تا میدان هفتِ تیر نیز از 350 تومان به 450 تومان افزایش پیدا کرده است و انگار رانندگان تاکسی نرخ خودشان را مبنای افزایش کرایه‌ها قرار می‌دهند نه مصوبه شورای شهر را. شهروند دیگری که مسافر همیشگی مسیر میرداماد ـ ونک است، روز گذشته وقتی به روال همیشه سوار تاکسی‌های این مسیر شد راننده تاکسی به جای 525 تومان 600 تومان از او گرفته است و همین موضوع باعث مشاجره لفظی میان آن دو شده است.

او با لحنی ناراضی می‌گوید: اگر مسوولان دولت و شهرداری بر سر مطالباتشان با هم مشکل دارند مسافران چه گناهی کرده‌اند که باید تاوان این اختلاف نظرها را بپردازند. انگار دیواری کوتاه‌تر از دیوار مسافران تاکسی پیدا نمی‌شود.

همزمان با کرایه تاکسی‌ها نرخ کرایه اتوبوس‌ها چه در بخش بلیتی و چه در اتوبوس‌های خصوصی با افزایش چشمگیری مواجه بوده است و این موضوع موجب نارضایتی مسافران اتوبوسی شهرمان نیز شده است.

کرایه اتوبوس‌های بی. آر. تی تهرانپارس به آزادی، امام خمینی ـ ولیعصر، یوسف‌آباد ـ انقلاب، راه‌آهن به تجریش، ‌نیایش به شهرک غرب، میدان امام خمینی(ره) به آرژانتین و... تنها نمونه‌هایی از این موارد است.

تا 31 خرداد نرخ ورودی به ایستگاه بی. آر.تی 100 تومان بود در حالی که از اول تیر این میزان به 168 تومان رسیده است!

اما آنچه در این میان موجب نارضایتی شهروندان شده این است که رانندگان اتوبوس‌ها حتی بیشتر از نرخ مصوب شورای شهر نیز از مسافران خود کرایه می‌گیرند و اغلب نداشتن پول خرد بهانه غیرمنطقی است که رانندگان اتوبوس برای این تخلف به آن متوسل می‌شوند.

به عنوان نمونه خط اتوبوس میدان امام‌خمینی ـ میدان آرژانتین از اول تیر به جای دریافت کرایه 225 تومانی 250 تومان از مسافران کرایه می‌گیرد و این درحالی است که اگر قرار باشد نرخ‌های جدید مبنا قرار گیرد روی بدنه اتوبوس کاغذی چسبانده شده که در آن نرخ جدید 225 تومان است.

افزایش نرخ کرایه‌ها فقط مختص تاکسی و اتوبوس نیست بلکه در مترو نیز افزایش نرخ‌ها کاملا مشهود است اما از آنجا که اکثر مسافران مترو ترجیح می‌دهند به جای بلیت‌های کاغذی از کارت بلیت استفاده کنند و در نتیجه امکان این‌که به درستی از میزان مبلغ کسر شده مطلع شوند، وجود ندارد بنابراین اعتراض‌ها در این بخش کمتر است.

مسوول فروش بلیت یکی از ایستگاه‌های مترو در این باره می‌گوید: از اول تیر بر اساس مصوبه شورای اسلامی شهر تهران قرار شده است نرخ بلیت مترو تک‌سفره 300 تومان و دو سفره 450 تومان به فروش برسد.

موضعگیری عجیب مسوولان استانداری تهران در مقابل افزایش نرخ کرایه‌ها و بخصوص کرایه تاکسی‌ها نه فقط ما خبرنگاران بلکه شهروندانی را که این روزها بیش از هر زمان دیگری در جریان اخبار مربوط به نرخ کرایه‌های حمل‌ونقل عمومی هستند، سردرگم کرده است.

مسوولان استانداری تهران که هفته‌ها قبل از اجرایی شدن نرخ‌های جدید با موضعگیری‌های صریح خود در مقابل اعضای شورای شهر و مسوولان شهرداری تهران، هرگونه افزایش نرخ را غیرقانونی عنوان می‌کردند با فرارسیدن تیرماه یکباره موضع سکوت در پیش گرفتند.

عقب‌نشینی مسوولان استانداری سرانجام باعث شد تا در اولین روز تیرماه نرخ‌های جدید به اجرا گذاشته شود؛ نرخ‌هایی که در همان روزهای اول مسافران را نقره داغ کرد.

در چنین شرایطی بود که مسوولان استانداری که تاکنون موضع سکوت اختیار کرده بودند این بار با انتقاد از وضعیت موجود تاکید کردند که قضیه را پیگیری خواهند کرد.

مرتضی تمدن، استاندار تهران در این باره گفت: توافق با شورا و شهرداری تهران این بود که به طور متوسط 25 تومان به نرخ کرایه‌های فعلی حمل‌ونقل عمومی‌ اضافه شود، اما این تصمیم اجرایی نشد و هم‌اکنون براساس گزارش‌های رسیده در برخی خطوط بیش از 100 تومان افزایش کرایه داشته‌ایم که این موضوع برخلاف توافقات قبلی است.

با وجود این‌که استانداری تهران وضعیت فعلی اجرای نرخ‌های جدید را بر خلاف مصوبه شورای شهر و توافق قبلی می‌داند، شهردار تهران همچنان تاکید می‌کند افزایش نرخ کرایه حمل و نقل عمومی براساس مصوبه شورای اسلامی شهر تهران و با تفاهم میان شورا با فرمانداری و استانداری بوده است.

محمدباقر قالیباف البته برای این‌که انگشت اتهام شهروندان درباره افزایش کرایه‌ها را از خود به سوی دیگری هدایت کند، این را هم می‌گوید که به عنوان شهردار تهران دوست نداشته نرخ کرایه‌ها افزایش یابد زیرا در کشورهای پیشرفته دنیا که مردم آنها توانایی مالی خوبی دارند هنوز دولت‌ها برای حمل و نقل عمومی به مردم یارانه می‌دهند و مناسب بود دولت در هدفمند کردن یارانه‌ها، سهم مربوط به حمل و نقل عمومی را پرداخت می‌کرد تا نرخ کرایه‌ها افزایش نیابد. حالا دیگر با افزایش 15 درصدی نرخ کرایه‌های حمل و نقل عمومی در تهران بر اساس مصوبه شورای شهر و افزایش 50 تا 100 درصدی نرخ‌ها طبق آنچه در سطح شهر مشهود است، یک‌بار دیگر این شهروندان تهرانی هستند که باید تاوان اختلاف نظر میان مسوولان دولت و شهرداری تهران را از جیب بپردازند.

افزایش بیش از 30 درصدی نرخ کرایه‌ها ظرف حدود 5 ماه البته فقط روی کاغذ و بر اساس ادعای اعضای شورای شهر و مسوولان شهرداری در شرایطی اتفاق افتاده است که مسافران بخش حمل و نقل عمومی این وضعیت را یک بی‌عدالتی می‌دانند و معتقدند گران شدن هر از چندگاه کرایه‌ها نه تنها با شعار مدیریت شهری مبنی بر تشویق شهروندان به استفاده از حمل و نقل عمومی به جای خودروی شخصی منافات دارد بلکه به نوعی تضییع حقوق شهروندی آنها است.