لبخند دوباره دریاچه

با ثبت این رقم، آذربایجان غربی به میانگین بارش بلندمدت خود نزدیک شده است. گواه بهتر بودن بارش‌ها نسبت به مدت مشابه سال گذشته، جاری‌شدن دوباره آب در بستر خشک دریاچه ارومیه و افزایش حدود ۴۰ سانتی‌متری تراز آن است.
چند روزی می‌شود که سامانه بارشی پرقدرتی در غرب و شمال‌غرب کشور فعال شده و به مرکز و شرق ایران هم رسیده است. البته این پایان ماجرا نیست و خبرهای خوب ازسازمان هواشناسی، نشان می‌دهد سامانه پرقدرت دیگری در راه ایران بوده و در هفته جاری برکات زیادی برای کل کشور به همراه خواهد داشت. درکنارهمه بارش‌ها که نفس زمین‌های خشک را تازه کرده و سدها را تحت تأثیر قرار داده، در آذربایجان غربی، جریان زندگی دربسترخشک دریاچه ارومیه جاری شده واین اتفاق حال همه ایرانیان را خوب وقدری ازنگرانی‌های آنها درمورد خشک‌شدن همیشگی این دریاچه کاسته است. 
   
بازنگری در اقدامات گذشته
آن‌طور که مسئولان در آذربایجان غربی اعلام کرده‌اند، به‌دلیل بارش‌های قابل‌قبول در حوضه‌های خارج از دریاچه ارومیه به‌ویژه در منطقه پیرانشهر و افزایش ورودی‌ آب به سد کانی‌‌سیب، این امکان وجود دارد که امسال رهاسازی حقابه دریاچه از سد کانی سیب زودتر از موعد و به‌ جای ابتدای اسفند، از اواسط یا اواخر دی‌ماه شروع شود. 
ظرفیت انتقال آب طرح کانی ‌سیب به حدود ۴۸۰ میلیون مترمکعب رسیده و بارندگی‌های اخیر و پیش‌بینی‌های هواشناسی مبنی برتداوم بارش‌ها، شانس تحقق این رهاسازی زودهنگام را افزایش داده است. 
گزارش‌ها نشان می‌دهند با وجود پایین‌تر بودن تراز کنونی دریاچه ارومیه نسبت به سال گذشته، پیش‌بینی‌های هواشناسی، مجموع بارش‌ها و اقدامات در دست اجرا برای مدیریت مصرف آب، این امید ایجاد شده است که وضعیت دریاچه در سال‌جاری نسبت به سال قبل بهبود یابد و با عملیاتی‌شدن طرح‌های ستاد احیا،دیگر خبری ازخشک‌شدن دوباره این اکوسیستم ارزشمند نباشد.حالا که آسمان به داد دریاچه رسیده، نوبت مسئولان است تا با برنامه‌های درست و کارآمد اجازه ندهند دوباره وضع دریاچه خراب شود. 
درهمین رابطه، نظارت به تمام طرح‌هایی که از قبل آماده شده و در دستور کار قرار گرفته‌اند مهم‌ترین اقدام به‌شمار می‌آید. این نظارت‌ها باید با مشارکت ستاد احیا، استانداری، فرمانداری‌ها، آب منطقه‌ای و محیط‌زیست انجام شود تا جریان‌های آبی به‌درستی مدیریت شود. 
اواخر هفته گذشته بود که رئیس دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه به آخرین شرایط این حوضه آبی اشاره کرده و گفت: «در پی ورود سامانه بارشی از غرب و شمال‌غرب کشور به‌طور متوسط حدود ۸۰ میلی‌متر بارش در حوضه آبریز دریاچه ثبت شد و با ثبت این عدد به میانگین بارش بلندمدت نزدیک شدیم. این مقدار بارش نسبت به مدت مشابه سال گذشته شرایط بهتری را رقم زده است.»
سعید عیسی‌پور با بیان این‌که فعال‌شدن رودخانه‌های حوضه آبریز مهم‌ترین پیامد این بارش‌ها بوده، افزود: «در حال حاضر تقریبا همه رودخانه‌های اصلی حوضه فعال‌ هستند و آب به سمت دریاچه جریان دارد. در نتیجه در محل ثبت تراز دریاچه، در کمتر از دو روز، سطح آب نزدیک به ۴۰ سانتی‌متر افزایش یافته که نشان‌دهنده زنده بودن رودخانه‌ها و اثرگذاری مستقیم بارش‌ها بر دریاچه ارومیه است.»
این مسئول با تاکید بر این‌که این شرایط به‌معنای احیای کامل دریاچه نیست، افزود: «مسیر احیای دریاچه ارومیه همچنان طولانی است و در کنار بارش‌ها، باید وظایف خودمان را جدی‌تر دنبال کنیم. کاهش مصرف آب، جلوگیری از برداشت‌های غیرمجازواصلاح الگوی مصرف به‌ویژه دربخش کشاورزی ازمهم‌ترین اقداماتی است که بایدبرای احیادریاچه انجام شود.»
کارشناسان و منتقدان هم می‌گویند برای رسیدن دریاچه به حق خود از آب‌های استان، باید در برخی اقدامات قبلی تجدیدنظر شود. در همین راستا چندی قبل یکی از فعالان محیط‌زیست، درباره علت خشک‌شدن دریاچه ارومیه گفته بود: «جلوی ۱۴‌رودخانه منتهی به دریاچه ارومیه ۱۰۵ سد زدیم.»
محمد درویش، با بیان این‌که مخازن سدهای احداث شده ۴.۷میلیارد مترمکعب است، در حالی‌که حقابه دریاچه ارومیه به ۳.۴میلیار مترمکعب نیاز دارد، افزود: «به بهانه افزایش اشتغال، صادرات سیب به لبنان و صادرات چغندر به خراسان، دریاچه‌ای را خشک کردیم که به چندین استان زندگی بخشیده بود.»

گره خوردن زندگی به دریاچه
بعد از بارش‌ها و احیای دوباره دریاچه ارومیه، استاندار آذربایجان‌غربی با بیان این‌که در سفر اخیر رئیس‌جمهور، ۱۰ اقدام مشخص برای دریاچه تعریف و اجرایی شد، گفت: «بر همین اساس از بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و هوش مصنوعی تا تدوین اطلس مخاطرات استان در دست اجراست.»
رضا رحمانی با اشاره به همکاری‌های زیست‌محیطی ایران و ژاپن تصریح کرد: «امسال مجموع کمک‌های ژاپن به ایران برای چهار دریاچه کشور۴/۴‌میلیون دلاربوده است.حتی اگر تنها یک میلیون دلاراختصاص یابد، رقم آن حدود ۱۲۰میلیارد تومان می‌شود، در حالی که فقط هزینه انتقال آب از کانال کانی ‌سیب تاکنون بیش از هفت همت بوده است.»
وی با اشاره به توسعه تجهیزات پایش جوی در استان افزود: «بهترین سامانه‌های هواشناسی افتتاح شده و عملیات بارورسازی ابرهانیز ادامه دارد.تاکنون۹نوبت بارورسازی ابرهادرآسمان ارومیه انجام شده ودرکنار آن هدف استان استفاده ازتجربیات بین‌المللی وبهره‌گیری همزمان ازظرفیت سازمان‌های جهانی، دانشگاه‌هاوگروه‌های علمی است تا برنامه‌های احیای دریاچه ارومیه با اتکا به دانش روز پیش برود.»
رحمانی با بیان این‌که زندگی ما درکنار دریاچه رقم می‌خورد، تاکید کرد:«حفاظت ازحاشیه وپیرامون دریاچه اهمیت حیاتی دارد و باید با اقدام به‌موقع از بروز بحران‌های جدید جلوگیری کرد.»