جهان تشنه است

به گزارش جام جم آنلاین، اردن به یکی از سه کشور کم‌آب جهان تبدیل شده و ظرفیت تخمینی آب موجود برای هر نفر بر مبنای سالانه، ۶۱ متر مکعب گزارش شده که بسیار کمتر از آستانه ۵۰۰ متر مکعب، مشخصه کمبود آب است. فشار بر منابع بسیار محدود، به دلیل تغییرات اقلیمی و موج میلیون‌ها پناهنده در این کشور در دهه‌های اخیر افزایش یافته است.

شیرین‌سازی آب، یکی از منابع آبی «غیرمتعارف» محسوب می‌شود که در حال حاضر، برخی از کشور‌های اروپایی مانند اسپانیا، قبرس و پرتغال به شدت به آن متکی هستند، اما این عمل انرژی‌بر است و آب نمک تخلیه شده می‌تواند به اکوسیستم‌های دریایی آسیب برساند.

بر اساس گزارش یورونیوز، قبرس در استفاده مجدد از فاضلاب برای آبیاری، در اروپا پیشرو است، راه‌حل چرخه‌ای که اتحادیه اروپا می‌خواهد آن را به حداکثر برساند.

یونان از طرح ۲.۵ میلیارد یورویی برای مقابله با خشکسالی و تامین آب آشامیدنی خبر داده است، زیرا تغییرات اقلیمی و خشکسالی برای اولین بار در ۳۰ سال گذشته، آتن را با کمبود آب مواجه کرده است. یونان به تازگی پروژه‌هایی به ارزش ۲.۵ میلیارد یورو برای اجرای طرح مدیریت آب خود و مقابله با تهدید فزاینده کمبود آب آغاز کرده است.

تغییرات اقلیمی، ناامنی آبی را در سراسر آسیای جنوب شرقی تشدید کرده است و فشار‌های بین ایالتی و به دلیل آن، تنش‌های اجتماعی محلی افزایش یافتند. مسائل مربوط به امنیت آب در بحبوحه تشدید تاثیرات تغییرات اقلیمی ممکن است تنش‌های بین ایالتی و مسائل صلح و امنیت محلی ایجاد کند.

عدم کنترل موثر سیل و مدیریت آب همچنین می‌تواند به تنش‌های اجتماعی دامن بزند. در ماه‌های اخیر، دولت فیلیپین پس از وقایع شدید آب‌وهوایی سال جاری که جوامع شهری و روستایی را در بر گرفت، با اعتراضات و نارضایتی عمومی نسبت به فساد گسترده در پروژه‌های کنترل سیل، عمدتا در امتداد سیستم‌های رودخانه‌ای اصلی این کشور، مواجه شده است. این فشار‌ها که با تغییرات اقلیمی تشدید شده‌اند، شکایات، اختلافات و تنش‌های اجتماعی محلی را افزایش داده‌اند.

فشار‌های تغییرات اقلیمی بر منابع آب، به ویژه از رودخانه‌های فرامرزی، ممکن است اصطکاک بین کشور‌های همسایه را نیز افزایش دهد. با وجود ۴۱ حوزه آب زیرزمینی فرامرزی در سراسر آسیای جنوب شرقی، مدیریت پیشرفته رودخانه‌های فرامرزی تلاشی حیاتی برای حفظ صلح و امنیت است.

در اندونزی، بحران آب‌وهوا خطرات قابل‌توجهی را برای کشاورزی ایجاد می‌کند، زیرا دوره‌های مکرر تنش آبی در طول فصل خشک، دسترسی کشاورزان و جوامع به آب کافی را به‌طور فزاینده‌ای دشوار می‌کند و به کاهش عملکرد محصولات منجر می‌شود. این وضعیت موجب رقابت فزاینده بر سر آب بین کاربران کشاورزی و صنعتی در دهه‌های اخیر شده و دولت را مجبور کرده است تا تعادل دشواری را بین حمایت از توسعه صنعتی و حفاظت از معیشت کشاورزی برقرار کند. نمونه قابل‌توجه، اختلاف جاری در کوه‌های «کندنگ» در جاوه مرکزی است که کشاورزان با کارخانه‌های سیمان و عملیات استخراج آهک بر سر دسترسی به آب و اثرات زیست‌محیطی درگیر شده‌اند.
در جوامع روستایی در سراسر جنوب شرقی آسیا، معیشت معمولا با جریان‌های پایدار آب برای ماهیگیری یا کشاورزی مرتبط است. مسائل مربوط به دسترسی محدود به آب، کاهش جریان‌های رسوبی، نفوذ نمک و کاهش ذخایر ماهی، به‌طور مستقیم حیات این معیشت‌ها را تهدید می‌کند. از این رو، افزایش رقابت بر سر منابع و مهاجرت دو رویداد بعدی هستند که ممکن است با سرعت فزاینده‌ای رخ دهند.

تمرکز بر رابطه ناامنی آب و تغییرات اقلیمی فقط به‌عنوان موضوع فنی یا زیست‌محیطی، پیامد‌های آن برای صلح و امنیت را نادیده می‌گیرد. آب به‌طور ذاتی مسئله سیاسی و امنیتی است که در نحوه درک و مدیریت آن به تغییر اساسی نیاز دارد. طیف گسترده‌ای از ذی‌نفعان، سازمان‌ها و نهادها، به ویژه بخش امنیتی، باید نقش‌های حیاتی را در پرداختن به این موضوع مهم بر عهده بگیرند. مسوولان امنیتی با تشدید تاثیرات تغییرات اقلیمی بر آب در دهه‌های آینده، می‌توانند نقش مهمی در این حوزه ایفا کنند.

طبق گزارش ارسیس، در بحبوحه تشدید ناامنی‌های ناشی از فعالیت‌های انسانی و تغییرات اقلیمی، نیاز مبرمی به تقویت چارچوب‌های امنیت آب و آب‌وهوا وجود دارد. یک رویکرد یکپارچه‌تر در مدیریت امنیت، با تاکید بر پیشگیری و کاهش، در ایجاد جوامع مقاوم و حفاظت از منابع آب مشترک بسیار مهم خواهد بود.
کمبود آب در مناطق روستایی آفریقای جنوبی بحران رو به افزایشی است که ناشی از تغییرات اقلیمی، ناکارآمدی‌های حاکمیتی و نابرابری‌های اجتماعی اقتصادی است. آفریقای جنوبی با حدود ۴۶۴ میلی‌متر بارندگی سالانه که کمتر از نصف میانگین جهانی محسوب می‌شود یکی از خشک‌ترین کشور‌های جهان است. آب‌وهوای نیمه‌خشک، توزیع ناهموار بارندگی و خشکسالی‌های مداوم، این کشور را با کمبود دائمی آب مواجه کرده است. در عین حال، تخریب اکوسیستم و تغییرات اقلیمی باعث سیل‌های ناگهانی مکرر و شدید می‌شود.

لازم است بدانیم که آفریقای جنوبی تنها نیست و شهر‌های بسیاری در سراسر جهان با بحران آب، دست‌وپنجه نرم می‌کنند، اما برخی در حال سازگاری با آن هستند. این تلاش‌ها نشان می‌دهد که چگونه شهر‌ها می‌توانند در مدیریت آب تجدیدنظر کنند تا در برابر تغییرات اقلیمی مقاوم‌تر شوند.

بسیاری از شهر‌ها ازجمله کیپ تاون برای ساختن شهری مقاوم در برابر خشکسالی، به راه‌حل‌های مبتنی بر طبیعت، ازجمله حذف گیاهان مهاجم و احیاء حوضه‌های آبریز تخریب شده، روی آورده است. این تلاش‌ها نه فقط سازگار با محیط زیست هستند، بلکه اجرای آنها بسیار ارزان‌تر از جایگزین‌های مهندسی‌شده پرهزینه مانند اکتشاف آب‌های زیرزمینی، نمک‌زدایی و بازیافت فاضلاب است.