رئیسعلی؛ پژواک جاویدان مقاومت در عصر تحریم و استعمار نو

۱۲ شهریور، سالروز شهادت شهید رئیسعلی دلواری، یادآور فریاد مردی است که در بوشهر برخاست و با دستانی خالی در برابر توپهای انگلیسی ایستاد. آن روزها استعمار، چهرهای عریان داشت و کشتیهای جنگیاش در سواحل جنوب ایران لنگر میانداختند؛ اما امروز همان استعمار، لباس دیگری بر تن کرده است: تحریمهای اقتصادی، فشارهای سیاسی و جنگ روایتها در رسانههای جهانی. بازخوانی میراث رئیسعلی دلواری و همرزمانش یک رجوع تاریخی نیست، ضرورتیاست اجتماعی و ارتباطی برای امروز ایران. او نماد نسلی بود که اجازه نداد بیگانه بر عزت و استقلال سرزمینش سایه بیفکند. اکنون در روزگاری که کشور ما زیر بار سنگینترین تحریمهای تاریخ قرار دارد، یاد رئیسعلی دلواری ما را متوجه یک حقیقت میکند: مقاومت در برابر سلطه یک وظیفه تاریخی و تمدنی است. از منظر ارتباطات، حرکت و قیام رئیسعلی را میتوان نخستین شکل مقاومت رسانهای دانست. او با عمل و ایستادگیاش، پیامی فرستاد که در حافظه مردم ماندگار شد: «ایران تسلیم نمیشود.» همین پیام امروز نیز در میدانهای اقتصادی و سیاسی تکرار میشود. غرب میخواهد با تحریم دارو با فشار بر بانکها و با بستن راههای ارتباطی، علمی و فناورانه، صدای ایران را خاموش کند. اما همانگونه که گلولههای انگلیسی نتوانست رئیسعلی و یارانش را به زانو درآورد، فشار تحریمها هم نتوانسته روح مقاومت ملت ایران را بشکند. اتفاقات چند سال اخیر خود گویای تداوم استعمار نو است. ترور ناجوانمردانه سردار حاج قاسم سلیمانی بهدست آمریکا، نشانهای دیگر از تلاش غرب برای حذف نمادهای مقاومت بود. جنگ رسانهای علیه ایران در موضوع هستهای یا اغتشاشات داخلی، بازتاب همان سیاستهای استعماری است که این بار نه با اشغال خاک که با اشغال ذهن و روایت پیگیری میشود. در عرصه جامعهشناختی نیز باید توجه داشت که تحریمها به ابزاری برای استعمار نوین بدل شدهاند؛ استعمار نه از مسیر اشغال سرزمین که از طریق فشار بر معیشت مردم. وقتی داروی کودکان سرطانی و بیماران خاص بهخاطر تحریم بانکی بهسختی وارد میشود، این همان استعمار انگلیسی است که یک قرن پیش در بوشهر گلوله شلیک میکرد، تنها شکل آن تغییر کرده است. امروز اگر بخواهیم به رسالت تاریخی خود وفادار بمانیم باید میراث رئیسعلی را بازخوانی کنیم: ایستادگی در برابر تحریف و سلطه روایتها. همانطور که او با جان خود نشان داد که استقلال معاملهپذیر نیست، امروز نیز رسانهها وظیفه دارند در برابر انحصار خبری غرب، صدای حقیقت را بلند کنند. ۱۲ شهریور یادآور آن است که استعمار، هر بار در لباسی تازه بازمیگردد. دیروز در هیبت سرباز انگلیسی، امروز در قالب تحریم اقتصادی و فشار رسانهای. و همانگونه که رئیسعلی دلواری در برابر استعمار ایستاد، ملت ایران نیز در قرن بیستویکم راهی جز مقاومت عزتمندانه پیش رو ندارد. سید محیالدین حسینیمقدم- کارشناسارشد مطالعات فرهنگی و رسانه