رنگ‌های خدا

در این میان همچنین مورد انتظار است که سینما در ایفای نقشی سازنده، آن نگاه دلسوزانه و ترحم‌آمیز کم و بیش موجود در جامعه را بازتعریف کرده و آن را با دیدگاهی امیدوارانه و همدلانه معاوضه کند. البته چه در سینمای جهان و همچنین در سینمای ایران معمولا مجموعه‌ای از این جنبه‌ها به کار روایت آمده و قصه‌هایی دراماتیک و تاثیرگذار را شکل داده‌است. مهم‌ترین جذابیت و چالش هم از آنِ بازیگران نام‌آشناست که با قبول بازی در این نقش‌ها، توان بازیگری خود را محک می‌زنند و در همراهی با فیلمنامه، شخصیت‌پردازی، کارگردانی وچهره‌پردازی خوب، موردتحسین تماشاگران، منتقدان و داوران جشنواره‌های سینمایی هم قرار می‌گیرند.

گلهای داوودی(رسول صدرعاملی)
بازیگران: بیژن امکانیان، هیلدا پیرزاد
نقش‌ها: جواد، مریم
معلولیت: نابینایی
مکث: «گلهای داوودی» یکی از شاخص‌ترین فیلم‌های سینمای ایران با موضوع معلولیت و نابینایی است و دو جوان اول فیلم که دلداده یکدیگرند، هر دو نابینا هستند. گلهای داوودی از این وضعیت و موقعیت‌های دیگر اجتماعی و قصه مرگ پدر جواد در زندان، ملودرام پرسوز و گدازی می‌سازد که با موسیقی کامبیز روشن‌روان، به موفقیت تجاری فراوانی می‌رسد. 
 
بید مجنون(مجید مجیدی)
بازیگر: پرویز پرستویی
نقش: یوسف
معلولیت:  نابینایی
مکث: نابینایی در فیلم«بید مجنون» بیشتر جنبه استعاری و کنایی دارد که حتی در مقایسه با بینایی، تبدیل به ارزش می‌شود و وجهی مثبت پیدا می‌کند. نابینایی اینجا به معنی چشم بستن بر گناه و ظواهر فریبنده دنیوی است، بنابراین وقتی یوسف پس از سال‌ها و بعد از عمل موفقیت‌آمیز جراحی، چشم باز می‌کند و بینا می‌شود، ناشکری می‌کند و قدر این موهبت را نمی‌داند. 
 
رنگ خدا(مجید مجیدی)
بازیگر: محسن رمضانی
نقش: محمد
معلولیت: نابینایی
مکث: مجید مجیدی برای فیلم «رنگ خدا» از یک بازیگر کودک نابینا استفاده می‌کند.بعید است بازیگر کودک و بینایی می‌توانست مثل محسن رمضانی، نقش یک نابینا را این‌قدر تاثیرگذار بازی و مخاطب را با فیلم همراه کند. در این فیلم هم نابینایی، باوجود همه چالشی که برای شخصیت پدر ایجاد می‌کند، به یک موهبت می‌ماند و حضور پسرک با چشم جانش جلوه و رنگی از خدا دارد.   
 
اینجا بدون من(بهرام توکلی)
بازیگر: نگار جواهریان
نقش: یلدا
معلولیت: جسمی
مکث: معلولیت یلدا دختر خانواده تاثیر مهمی در روند قصه دارد و باعث می‌شود همه دغدغه مادر تامین آینده او باشد. ضمن این‌که یکی از حسرت‌ها و آرزوهای یلدا ازدواج با دوست برادرش است که گمان می‌برند این وصلت احتمالی، راهی برای برون رفت از وضعیت خانواده خواهد بود. 
 
حوض نقاشی(مازیار میری)
بازیگران: شهاب حسینی، نگار جواهریان
نقش‌ها: رضا، مریم
معلولیت: ذهنی و جسمی
مکث: حوض نقاشی اگرچه چالش همزیستی والدینی معلول با فرزندی سالم را روایت می‌کند، اما وجه مثبت و امیدوارانه آن حضور موفق اجتماعی افراد توانیاب است، یکی همین تشکیل خانواده و عشق به زندگی و خانواده و دیگری فعالیت در یک کارخانه دارویی و بسته‌بندی قرص‌هاست. 
 
پرنده کوچک خوشبختی(پوران درخشنده)
بازیگر: عطیه معصومی
نقش: ملیحه
معلولیت: عدم‌تکلم و ناشنوایی
مکث: معلولیت، موضوع محوری و تعیین‌کننده پرنده کوچک خوشبختی است و قصه دختری که بر اثر حادثه‌ای قدرت تکلم خود را از از دست می‌دهد، محرک درام می‌شود. چالش ابتدایی و بعد رابطه پرمهر و مادرانه‌ای که میان خانم شفیق و ملیحه شکل می‌گیرد، یادآور نمونه موفق جهانی سینمای دنیا درباره معلولیت است، یعنی فیلم معجزه‌گر ساخته آرتور پن با بازی آن بنکرافت و پتی دوک. 
 
رابطه (پوران درخشنده)
بازیگر: علیرضا رضاییان
نقش: ناصر
معلولیت: عدم‌تکلم و ناشنوایی
مکث: پوران درخشنده از جمله فیلمسازانی است یا به‌ویژه برای کودکان که نیاز به زمان و آموزش مناسب جهت وفق‌ خود با جامعه و دیگران دارند و با هضم این مسأله، سراغ استفاده از توانایی‌های‌شان بروند. پشت پرده مه اما شخصیت دانش‌آموز ناشنوا را با چالشی چون یک معلم سختگیر و بداخلاق مواجه می‌کند و درامی تاثیرگذار می‌سازد.
 
مادر(علی حاتمی)
بازیگر: اکبر عبدی
نقش: غلامرضا
معلولیت: ذهنی
مکث: علی حاتمی سال‌ها پس از «سوته‌دلان» و نقش مجید، یک معلول ذهنی دیگر به‌نام غلامرضا در فیلم «مادر» می‌آفریند که این هم با بازی درخشان عبدی و صداپیشگی درجه یک منوچهر اسماعیلی ماندگار می‌شود. مضاف بر این‌که در مادر چند سکانس و دیالوگ جذاب هم برای شخصیت غلامرضا در نظر گرفته شده که تبدیل به قاب‌های ماندگاری در سینمای ایران می‌شود.
 
مسافران مهتاب ( مهدی فخیم‌زاده)
بازیگر: مهدی فخیم‌زاده
نقش: نمکی
معلولیت: ذهنی
مکث: نقش نمکی با بازی فخیم‌زاده در مسافران مهتاب، محبوب‌ترین نمونه نقش‌هایی با اختلالات ذهنی در کارنامه فیلمساز است؛ کاراکتری معصوم و پر از مهر و عطوفت که فقط در مواقع اذیت و آزار از سوی دیگران و با گفتن «می‌خوای اذیت کنی؟» آن روی سکه‌اش را عیان می‌کند.
 
ندارها(محمدرضا عرب)
بازیگر: محسن تنابنده
نقش: محمود 
معلولیت: عدم تکلم و ناشنوایی
مکث: یکی از بهترین نقش‌آفرینی‌ها درباره ناشنوایان مربوط به همین فیلم و بازی محسن تنابنده است، به‌ویژه این‌که همراهی رابین‌هودوار او با پژمان بازغی و هانیه توسلی هم رنگ متفاوتی به این شخصیت می‌دهد.
 
بیست(عبدالرضا کاهانی)
بازیگر: علیرضا خمسه
نقش: فرخ
معلولیت: قطع عضو
مکث: علیرضا خمسه را همواره با چهره‌ای شاد و خندان در فیلم‌ها و سریال‌های کمدی به یاد می‌آوریم اما این بازیگر چند نقش جدی خوب هم در کارنامه بازیگری‌اش دارد. یکی از این نقش‌ها فرخ آشپز فیلم «بیست» است که قطع عضو شده و کار طبخ غذا و مدیریت آشپزخانه یک رستوران را با یک دست انجام می‌‌دهد.
 
نگهبان شب ( رضا میرکریمی)
بازیگر: لاله مرزبان
نقش: نسیبه
معلولیت: کم‌شنوایی
مکث: ناشنوایی یا به عبارت بهتر کم شنوایی نسیبه در نگهبان شب بر معصومیت و مشکلات زوج دلداده قصه می‌افزاید و چه بسا در برداشتی نمادین، چه بهتر که گوش‌ها از حرف‌های تهی و وعده‌های پوچ افراد فریبکار در امان باشد. درعین حال نسیبه باوجود این نقصان، کاملا فعال است و برای تامین اقتصاد خانواده می‌کوشد و حضور کنشگرش مشارکت مؤثر گروه ناشنوایان را در جامعه نمایندگی می‌کند. 
 
بدون قرار قبلی (بهروز شعیبی)
بازیگر: حامی ترابی
نقش: الکس
معلولیت: اوتیسم
مکث: هرچند ابتلای الکس، کودک یاسمین به اوتیسم در قصه نقش محوری ندارد اما به تقویت و رشد درام کمک موثری می‌کند و احوالات خاص کودک و مسأله عدم ارتباط و بدخلقی‌هایش در خارج از کشور با بازگشت به وطن و رجوع به ریشه‌ها و درجمع خانواده ایرانی- اسلامی التیام می‌یابد و به آرامش می‌رسد.

جوایز فجر برای نقش‌های توان‌یاب
اکبر عبدی، سیمرغ بلورین بهترین نقش مکمل مرد در هشتمین دوره برای فیلم مادر
حبیب رضایی، دیپلم افتخار نقش مکمل مرد در شانزدهمین دوره برای فیلم آژانس شیشه‌ای 
محسن رمضانی، دیپلم افتخار نقش اول مرد در هفدهمین دوره برای رنگ خدا 
پرویز پرستویی، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد در بیست و سومین دوره برای بید مجنون 
علیرضا شیخ‌الاسلامی، دیپلم افتخار بهترین بازیگر نوجوان در بیست و سومین دوره برای پشت پرده مه
علیرضا خمسه، سیمرغ بلورین نقش مکمل مرد در بیست و هفتمین دوره  برای بیست 
محسن تنابنده، دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد در بیست و نهمین دوره برای ندارها

سهم سینمایی جانبازان
جماعت شریف جانبازان جنگ تحمیلی هم زیرمجموعه گروه معلولان و توانیابان قرار می‌گیرند. سینمای ایران حتی در این زمینه هم آثاری در کارنامه دارد، هرچند هنوز به هیچ عنوان سهم جانبازان درسینما ادا نشده وچه بسیار قصه‌هایی که می‌توان دراین خصوص روایت کرد. با این حال نمونه‌های شاخصی چون ازکرخه تاراین ساخته ابراهیم حاتمی کیا با بازی علی دهکردی در نقش سعید، جانباز نابیناشده، گیلانه ساخته رخشان بنی اعتماد با بازی بهرام رادان درنقش اسماعیل جانباز قطع نخاعی، آژانس شیشه‌ای ساخته ابراهیم حاتمی‌کیا با بازی حبیب رضایی در نقش عباس جانبازی با ترکشی خطرناک در شاهرگ، سیزده ۵۹ ساخته سامان سالور با بازی پرویز پرستویی در نقش جانبازی که ۲۰ سال در کماست و... از این جمله است.