عملیات علیه دلار

در هر شکل، حالا قیمت دلار به ارزیابی دسته اول تحلیلگران نزدیک شده است به طوری که ریزش به زیر کانال ۵۰ هزار تومان برای دسته اول که اصرار بر تشکیل مقاومت در این کانال داشت، شوکه کننده شده است. مقاومت، زمانی معنا می‌یابد که عده‌ای بخواهند از ریزش قیمت یک کالا مانند ارز جلوگیری کنند اما تغییرات بنیادین مانند تخلیه حباب انتظارت تورمی، می‌تواند مقاومت‌ها را قوی‌تر ازبین ببرد. دلار در کانال ۴۰هزار تومان، انتظار حمایت‌های قوی را ایجاد می‌کند به این معنی که یک‌نقطه ورود برای شکل‌گیری تقاضا در میان مصرف‌کنندگان و سرمایه‌گذاران محسوب می‌شود. با وجود این، مسأله اصلی برای دولت، مدیریت تقاضاست تا این‌که بخواهد اجازه نوسان‌گیری روی خطوط حمایت و مقاومت را بدهد به‌ویژه در مورد قیمت ارز که مستعد چاق شدن با انتظارات تورمی است.
در روزهای اخیر دلار به محدود ۴۷ تا ۴۸ هزار تومان نزدیک شده؛ تدبیری که ناشی از هدایت انتظارات تورمی به سمت تالار مبادله ارزی است. تالار مبادله ارز و طلا با نام رسمی «مدیریت بازار متشکل معاملات ارز ایران» از ۲ اسفند ۱۴۰۱آغاز به کار کرد. هدف از راه‌اندازی این مرکز، ایجاد یک نرخ رسمی برای دلار، یورو و درهم است؛ نرخی که بالاتر از نرخ نیمایی قرار می‌گیرد تا به‌تدریج جایگزین آن شود. در حال حاضر، مصارف ارز نیمایی بسیار محدود شده و دولت آن را برای واردات غلات و سایر اقلام کلیدی استفاده می‌کند. در نتیجه نرخ نیمایی دیگر به‌عنوان یک نرخ موازی برای بازار رسمی ارز چندان ملاک قرار نمی‌گیرد. تالار مبادله با کشف قیمت ارز بر اساس دو نرخ اسکناس و حواله، کارکرد ایجاد قیمت هم دارد. به این اعتبار، بانک مرکزی این پیام را به قیمت سازان بازار آزاد می‌فرستد که اگر می‌خواهید از ترکیدن حباب انتظارات تورمی آسیب نبینید، قیمت‌ها را به قیمت تالار نزدیک کنید؛ پیامی که هدفش را از اسفند ماه به‌تدریج ممکن کرده، البته به لطف اقدامات سیاسی و دیپلماتیک که در سطوح عالی در جربان است. بر اساس گزارش مسعود توکلی، معاون مرکز مبادله ارز و طلای ایران که خرداد امسال از روند کار این مرکز منتشر شد - در سه ماه فعالیت این مرکز ۱۰۹میلیون و ۱۰۰هزار یورو ارز، عرضه شده است.

آزادسازی منابع ایران
این در شرایطی است که تا پیش از راه‌اندازی این مرکز نزدیک به ۵۵ میلیون یورو برای همین بازه زمانی در بازار غیررسمی عرضه می‌شد. در حالی که این میزان عرضه به انتظارات تورمی دامن می‌زد. به این ترتیب که سفته بازان صف تقاضا را به صورت کاذب ایجاد و به سمت مجاری غیررسمی هدایت می‌کردند. عرضه ارز سهمیه‌ای هم این فرصت را برای آنها تقویت و معاونت ارزی بانک مرکزی را در موضع ضعف قرار داد؛ در حالی که بانک مرکزی باید حداقل یک سال زودتر، تقاضای ارز را به سمت مرکز مبادله هدایت می‌کرد اما فقط پس از فروکش کردن انتظارات تورمی در اسفند سال گذشته، این گام برداشته شد. در این میان، دولت برای عمق‌بخشی به بازار چاره‌ای جز ایجاد یک بازار مبادله که هدایت آن در دست بانک مرکزی باشد، نداشت. در همین حال دولت در اسفند سال گذشته به منظور هدایت تقاضا به سمت تالار مبادله، معادل ۷۰۰ میلیون دلار را به شکل درهم وارد تالار مبادله کرد. سوی دیگر اقدام دولت، متوجه آزادسازی منابع ارزی ایران در کشورهای دیگر از جمله عراق و کره جنوبی است. در روزهای اخیر ۷/۲میلیارد دلار دیگر از منابع ایران در عراق آزاد شد که برای مصارف حجاج و واردات کالاهای اساسی بود.

​​​​​​​ تغییر نقشه ارزی کشور
در مجموع گفته می‌شود که ۲۴ میلیارد دلار از منابع ایران از طریق چند محل در حال آزادسازی است که در نتیجه تقاضا برای دریافت ارز کاهش می‌یابد به این معنی که این منابع بدون انتقال به ایران، صرف واردات و تامین نیازهای کشور می‌شوند. در همین حال دولت در تلاش است که بخشی از منابع ارزی آزاد شده را به شکل درهم وارد کشور کند تا از آن برای عمق بخشی به بازار ارز از طریق تالار مبادله استفاده نماید. تالار مبادله در مجموع می‌تواند التهابات بازار ارز را با عملیات چند لایه کاهش دهد. وحید شقاقی شهری، اقتصاددان در این مورد به «جام‌جم» گفت: «تالار مبادله با ساز و کار کشف قیمت و هدایت تقاضای تولیدکنندگان التهابات ارزی را کاهش می‌دهد و به کم شدن قیمت ارز در بازار غیررسمی کمک می‌کند. برای نمونه همین حالا در بازار غیررسمی نرخ ارز به حدود ۴۷هزار تومان رسیده که نشان از تاثیر تالار مبادله دارد. در همین حال دولت با تغییر نقشه ارزی کشور با ابزار درهم همراه شده که به کاهش التهاب در بازار دلار منجر شده است.» ابراهیم بهادرانی، اقتصاددان هم بر سهم کلیدی تالار مبادله صحه می‌گذارد اما تاکید دارد که برقراری فضای مذاکرات غیرمستقیم از طریق عمان و آزادسازی منابع ایران، سهم بسیار بالایی در تاثیرگذاری تالار مبادله بر قیمت ارز در بازار غیررسمی داشته؛ موضوعی که اگر آثار خود را بیشتر باز کند، می‌تواند بر ادامه کاهش قیمت ارز در بازار تاثیر گذار باشد.