تنفس در حریم‌امن

«امنیت دوری از هرگونه تهدید و نیز آمادگی برای رویارویی با خطرات است. مفهوم امنیت نسبی و دارای شدت و ضعف است؛ به این معنا که در برخی موقعیتها(زمان و مکانهای مختلف) در ذهن افراد ارتقا یا کاهش مییابد. امنیت از ضروریترین نیازهای یک جامعه است.» این تعریف کوتاه و ساده از امنیت برگرفته از «دانشنامه سیاسی» است. هر چند از این مفهوم در کتب متفاوت تعاریف متعددی ارائه و به جنبههای مختلفی از آن پرداخته است. امنیت فردی، ملی، عمومی، خانواده، منطقهای، بینالملل، نظامی، اقتصادی، فرهنگی، روانی، شهری، بهداشتی و... برخی از این تعابیر و دستهبندیهایی است که در مفهوم بسیط امنیت گنجانده شده و میشود درباره هر یک بارها نوشت، در قالب نمایش آنها را تصویر کرد و در گفتوگوها و میزگردها دربارهشان به بحث پرداخت. این مفهوم به رغم آن که برای هر فردی در جامعه- چه به واسطه تجربه ناامنی و چه زیستن در فضایی امن- ملموس و تعریف شده است اما همانقدر پیچیدگی دارد؛ زیرا در ارتباط با سایر عناصر اجتماعی در هر جامعه تعریف میشود و در پیوند با وجوه متفاوتی از حیات فردی و اجتماعی هر شخص قرار دارد و از مناظر مختلف قابل درک است. با نگاه رسانهای به این مهم می‎توان گفت همان قدر که رسانه در تولید اشکال مختلف خوراکهای رسانهای خود میتواند آن را القا یا متزلزل سازد، سوژهای است که به طرق مختلف در بستر صدا یا قاب تصویر رسانهها محور قرار گرفته است.اگر از بینندگان تلویزیون باشید، شاهد بودید که در سالهای اخیر توجه سیما فراتر از بخشهای خبری و برنامهسازی، در ساخت سریالهای نمایشی با موضوعات امنیتی بیش از پیش شده است. تا جایی که چندین بار پروندههایی که گفته میشود واقعی است در حوزه امنیت ملی و مقابله با تروریسم دستمایه قرار گرفتند. حضور مشاورانی از رستههای مختلف هنگام نگارش فیلمنامه و همچنین ارائه مشاورههایی از سوی آنان حتی زمان اجرا و برای هر چه نزدیکترشدن بازیگران به نقشهایی چون ماموران امنیتی یا جاسوسان باعث شد این دست سوژههای روز با اقبال بیشتری از سوی مخاطبان مواجه و با توجه به وقایع روز کشور و همگام با استقبال بینندگان از طرف سفارشدهندگان و همچنین کارگردانان بیش از گذشته کار شوند. آنچنان که اشاره شد برخی شاخهها و دستهبندیهایی که برای وجوه مختلف امنیت در نظر گرفته شده است بیشتر از سایر موارد در سریالها دیده شدند. برای مثال در سال‎های اخیر اهمیت امنیت ملی از مضامینی است که چندین اثر نمایشی درباره آن ساخته شده است. اما با نگاهی عمیقتر میتوان نشانهها و نمودهایی از این مفهوم مهم، پیچیده و حیاتبخش را حتی در قصههایی که به نظر میرسد ارتباطی با چنین مضمونی نداشته باشند هم یافت. برای نمونه سریالهایی درباره فراز و نشیبهای ارتباطات عاطفی و فردی را میتوان تا حدودی مرتبط با مفهوم وسیع امنیت خانوادگی مرتبط دانست یا گفت مجموعههایی که مفاسد اقتصادی و پروندههایی در این خصوص را به نمایش درآورند نیز نقبی به لزوم امنیت اقتصادی و پاسداری از آن زدند. در همین خصوص، سریال تازهای راهی آنتن شبکه سه سیما میشود که باید دید چه قصه تازهای را با محور امنیت به مخاطبانش نشان خواهد داد و تا چه اندازه میتواند این مفهوم را در ارتباط با واقعیت زندگی مخاطبان سرگرمکننده و تماشایی به تصویر بکشد.