برقع: در افغانستان حجاب و قوانین مربوط به آن تحولات زیادی داشته. زنان افغانستانی، پوششی سرتاسری به نام بُرقَع به سر میکنند که رنگ آن غالبا آبی است.
داپوتا: در پاکستان زنان مسلمان طبق سنتهای کهن خود، لباسی بلند به نام داپوتا میپوشند که از شانه تا قوزک پا را کاملا میپوشاند. آنها این پیراهن را با روسریهای بزرگ استفاده میکنند.
تاکیتا: در مراکش زنان به تنوع پوشش، اهمیت زیادی میدهند و سبک پوشش آنها برای مسلمانان کشورهای دیگر جذابیت زیادی دارد. بعضی از پژوهشگران میگویند حجاب زنان مراکشی بسیارمجلل است و بین مسلمانان به حجاب سلطنتی شهرت دارد. یکی از انواع پوششها نوعی کفتان یا پیراهن بلند به نام تاکیتا است.
جلباب: در اندونزی حجاب معمول زنان کت یا جامهای گشاد به نام جلباب است. زنان اندونزی از پارچههای سوزندوزی شده استفاده میکنند و انتخابشان برای پوشاندن سر معمولا شال است. اما تنوع پوشش در این کشور بسیار بالاست. بسیاری از زنان همان لباس روزمرهشان را همراه پوشش سر استفاده میکنند.
کفتان: در عراق استفاده از پیراهن عربی بلند یا همان کفتان، شال (شیله/ الشال) و چادر عربی و همچنین پوشیه برای زنان مسلمان و مخصوصا مسلمانان شیعه کاملا عرفی است. رنگ مورداستفاده در حجاب زنان عراقی، غالبا مشکی است اما دختران جوانتر از رنگهای شاد و روشن هم استفاده میکنند. پوشش زنان عراقی شباهت بسیاری با بانوان جنوب ایران دارد.
عبا: در لبنان، به دلیل نزدیکی به اروپا و استعمار فرانسه، سبک لباس پوشیدن لبنانیها به اروپا نزدیکتر است و تنوع بسیار زیادی برای سبک و رنگ و طرحهای مورد استفاده در پوشش وجود دارد. در این کشور میتوان از روی پوشش به مذهب و اعتقادات افراد پی برد. پوشش برخی زنان شیعه و مخصوصا آنان که به جریان مقاومت پایبندی دارند، غالبا چادر لبنانی است. دسته دیگری از زنان شیعه که اکثریت را تشکیل میدهند از مانتوهای عبایی بلند و روسریهای قواره بزرگ استفاده میکنند.
سبک بستن روسری بین زنان لبنانی مخصوص به خودشان است و تقریبا در هیچ کشور دیگری جز ایران و لبنان دیده نمیشود. در استفاده از رنگ روسریها نیز محدودیتی وجود ندارد. زنان اهل سنت لبنان، غالبا از شال استفاده میکنند.
حجاب زنان سوریه نیز شبیه به لبنانیهاست. چادرهای زینبی که طراحی خاصی از چادر جلوبسته است نیز از انواع حجاب در سوریه است که بهندرت مورد استفاده قرار میگیرد.
در بحرین نیز زنان غالبا از چادرهای بحرینی که شبیه چادر لبنانی است استفاده میکنند.
در امارات که یکی از بازاراهای جهانی و مرکز برندهای معروف پوشاک اسلامی است زنان اماراتی از مدلهای مختلف عبا با طراحیهای متنوع و پارچههای حاشیهدوزی و سنگدوزی شده استفاده میکنند. رنگهای شاد در امارات مختص مجالس و اماکن خاص است و رنگ مشکی همچنان پرطرفدارترین رنگ بین اماراتیهاست.
در عمان زنان مسلمان بسته به محل زندگی خود انواع مختلفی از حجاب را برمیگزینند. در عمان هم مانند سایر کشورهای خلیجفارس رنگ مشکی تناسب بیشتری با ساختار فرهنگی و بافت جامعه دارد، اما در مناطقی مانند مَسقَط، حجابهای رنگارنگ نیز بسیار پرطرفدار است.
زنان عمانی برخلاف بیشتر کشورهای عربی و مخصوصا کشورهایی که مسلمانان اهل سنت دارند، از کلاه حجاب استفاده نمیکنند و در عوض شالها را چند دور به دور سرشان میپیچند.
مانتو: در ترکیه زنان مسلمان معمولا از مانتوهای بلند و شال استفاده میکنند. بدون اینکه محدودیتی در رنگ پوشش اعمال کنند. در ترکیه چادر دیده نمیشود و برخی زنان مسن، روسری را پشت یا بالای سر خود گره میزنند.
پوشش زنان مصری مانند بسیاری از ترکها همان شال و لباس بلند یا کوتاه اما پوشیده است. البته در تمام این کشورها استفاده از شال به گونهایاست که تمام مو را بپوشاند.
در یمن شیوههای پوشش مخصوصی وجود دارد. غالب زنان رنگ مشکی را برای حجاب خود انتخاب میکنند. آنها روی یک پیراهن به نام بالطو پوششی بلند مانند مقنعه که تا پایین کمر میرسد را میپوشند و نقاب میزنند. در یمن پوشاندن صورت یکی از سنتها و عرفهای کاملا رایج در جامعه است.
در نیجریه به دلیل یکدست نبودن فرهنگ و زبان و متعاقبا بافت جامعه شیوههای گوناگونی در پوشش وجود دارد. زنان محلی از پارچههای رنگی و طرحدار برای پوشاندن سر و بدن استفاده میکنند. بسیاری از زنان مقنعه و پیراهن کوتاه یا مقنعه بلند را با پیراهنهایی خاص میپوشند.
مسلمانان سراسر جهان و حتی کشورهای غیراسلامی از انواع مختلف حجاب استفاده میکنند.
پوشش و حجاب هم مانند هر پدیده دیگری در ادوار مختلف تاریخی دستخوش تغییراتی شده. با توجه به ارتباطات و فضای گسترده انتشار اطلاعات در دنیای امروز شکل حجاب در کشورهای مختلف به هم نزدیکتر میشود. پوشش و صنعت مد و به دنبال آن حجاب هم به سوی فرآیند جهانیشدن میرود.
کشورهای مسلمان در شیوههای رایج حجاب و پوشش از یکدیگر الهام میگیرند و نکتهای که زنان مسلمان در تمام کشورها بر آن اتفاق نظر دارند حدود الهی حجاب است. این حدود ممکن است گاهی در یک فرهنگ و جامعه و گاهی در سبک زندگی فرد یا افرادی به طور کامل رعایت نشود اما آنچه در آیین و سنت اسلامی واجب شرعیاست حدود حجاب است. تعیین شکل و سبک آن برعهده عرف و فرهنگ جوامع است. هر جامعهای بدون استثنا برای پوشش زنان و مردان خود قوانین و مناسبات مخصوص خودش را دارد. قوانینی که با سیاستگذاری و ریلگذاریهای درست به اجرای موفق میرسند.
منبع: ضمیمه چاردیواری روزنامه جامجم
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد