ناصر تقوایی باید فیلم دفاع مقدسی بسازد / شبکه نمایش خانگی دست مافیا افتاده! / علیرضا بذرافشان زیر قول و قرارش زد

شهرام عبدلی که این روزها بازپخش سریال «نابرده رنج» را روی آنتن شبکه نمایش دارد درباره راز ماندگاری این سریال با گذشت بیش از 9 سال از اولین نوبت پخشش در گفت و گو با جام جم آنلاین بیان داشت: «نابرده رنج» از کیفیت بالایی برخوردار است. متن، کارگردانی، بازی و... این سریال به استانداردی رسیده که موردپسند واقع شود و به قول معروف کهنه نشود. اثر خوب همین است، گذشت زمان تاثیری روی آن ندارد. «سلطان و شبان»، «امیرکبیر» و... شاید به لحاظ تکنولوژی عقب تر از سریال های کنونی باشند، اما همچنان ماندگارند. چون از متن، بازی و نگاه درستی نسبت به مضمون اصلی داستان برخوردارند.
او با اشاره به نحوه همکاری با علیرضا بذرافشان، کارگردان سریال «نابرده رنج» توضیح داد: سخت گیری با بداخلاقی دو مقوله جدا از یکدیگر هستند. در مورد علیرضا بذرافشان هم قطعا امکانش بود همکاری مان در این پروژه با شکل و شمایل بهتری رغم بخورد. بالاخره درست است که حرفه ای بودن کارگردان، متن، گروه و سایر عوامل همگی مهم است، اما پشت صحنه خوب هم مهم است. خاطرم هست زمان فیلمبرداری سریال «نابرده رنج» مشغول کار روی دو پروژه دیگر هم بودم که علیرضا بذرافشان، پیشنهاد بازی به عنوان بازیگر مهمان را در این سریال به من داد. شرایطم را برای ایشان توضیح دادم که پذیرفت همزمان با آن دو پروژه دیگر در «نابرده رنج» هم بازی کنم، اما اواسط فیلمبرداری زیر قول و قرارش زد و از آنجا که خودش نویسندگی فیلمنامه را هم بر عهده داشت تعریف کاراکتر من را که یک نفوذی عراقی بود تغییر داد و نهایتا همکاری من با این پروژه که قرار بود طولانی تر از آنچه در سریال می بینید باشد، قطع شد.
 
عبدلی در پاسخ به این سوال که چرا بعضی ها معتقدند ژانر دفع مقدس دیگر برای مردم جذابیت ندارد؟ توضیح داد: ژانر دفاع مقدس، ژانر بسیار جذاب و ارزشمندی است که معتقدم سینما و تلویزیون تا به امروز حتی به 5 درصد از داستان ها و روایت های آن هم ورود نکرده. با نگاهی به آثار تصویری این حوزه به خوبی متوجه می شویم که صرفا از چند زاویه خاص به این حوزه نگاه شده و دیگر هیچ. سریال «نابرده رنج»، «لیلی با من است» و بیشمار آثار موفق دیگر در سینمای جنگ همگی در قالب کمدی ساخته شده اند! چرا ما زاویه نگاهمان را گسترش نمی دهیم؟ چرا خودمان، خودمان را محدود می کنیم؟ به سینمای جهان نگاه کنید. هنوز درباره جنگ جهانی اول و دوم فیلم می سازند و چقدر هم مورد استقبال قرار می گیرد. چرا؟ چون هر بار با نگاه جدیدی جنگ را به تصویر می کشند. متاسفانه مفاهيم و قصه های داستاني جنگ آن‌چنان که بايد تحلیل نشده‌اند. در صورتیکه انتقال ارزش های جنگ هشت ساله به نسل های بعد یک وظیفه همگانی است که همه در مقابل آن مسئول اند.
 
او همچنین تاکید کرد: برای کار در حوزه دفاع مقدس باید سراغ کارگردانان بزرگ رفت. چرا که کیفیت متن و کارگردان در کارهای تاریخی بسیار حائز اهمیت است. به عنوان مثال فیلم «روز واقعه». دلیل کیفیت بالا و تاثیرگذاری این فیلم چیست؟ جز اینکه متن فاخری دارد. در مورد دفاع مقدس هم همینطور. باید کسی مثل ناصر تقوایی جنگ را به تصویر بکشد تا عمیقا بفهمیم جنگ چه بود و چه تبعاتی به همراه داشت. متاسفانه نگاه مسوولان به فیلمسازی و سریال سازی در این حوزه خودی و غیرخودی است. در صورتیکه باید دید چه کسانی کاربلد و حرفه ای هستند یا به قول معروف باید کار را به دست کاردان بسپارند. کسی منکر آثار ارزشمند ابراهیم حاتمی کیا و رسول ملاقلی پور در ژانر دفاع مقدس نیست، اما این عزیزان با آزمون و خطا به اینجا رسیدند. یعنی بارها فیلم خوب نساختند تا یاد گرفتند چطور باید فیلم خوب ساخت. حالا چرا این امکان را برای دیگر کارگردانان مطرح مهیا نمی کنند؟ نمی دانم بالاخره چه زمانی قرار است ارزش کارگردانان آگاه و توانمندمان را درک کنیم. این عزیزان یکی یکی از دست می روند و این فرصت هاست که از دست می رود. خسرو سینایی سالها پیش شاهکاری را تحت عنوان «مرثیه گمشده» با محوریت حضور هزاران لهستانی در بحبوحه جنگ جهانی دوم ساخت. چه شد؟ چقدر به آن ارج نهادند؟
 
بازیگر سریال هایی چون «مختارنامه»، «معمای شاه»، «سالهای مشروطه» و «سر دلبران» با تاکید بر اینکه اقتباس ادبی در همه جای دنیا اتفاق می‌افتد و سینمای ایران هم خالی از این موضوع نیست، تصریح کرد: رمان «مدار صفر درجه» نوشته احمد محمود از جمله کتاب هایی است که پتانسیل اقتباس تلویزیونی یا سینمایی خوبی در ژانر دفاع مقدس دارد. اثری که در صورت ساخت، قطع به یقین از کتابش هم هیجان انگیزتر می شود. خب، چرا ساخت چنین اثری را به کارگردانی نمی سپارند که تفاوت مدیوم های سینما و ادبیات را بشناسد و علاوه بر اقتباس ماندگار سینمایی بر موفقیت تجاری کتاب هم بیفزاید. درست مثل کاری که کیومرث پوراحمد در سریال «قصه های مجید» انجام داد. پس از پخش سریال «قصه های مجید»، فروش کتابش هم افزایش چشمگیری یافت و به قدری این اثر ماندگار شد که خود من هنوز که هنوز است هر زمان بازپخشش روی آنتن می رود با علاقه آن را تماشا می کنم.
 
این بازیگر در پایان درباره فعالیت های کنونی اش خاطرنشان ساخت: تئاتر که این روزها تعطیل است، شبکه نمایش خانگی هم مافیای خودش را تشکیل داده و دست عده ای خاص افتاده، سینما هم که از گذشته تا به امروز خانوادگی بوده. بنابراین می ماند تلویزیون که برای بازی در مجموعه ای در گروه کودک و نوجوان مشغول مذاکراتی هستیم که نتیجه اش هنوز قطعی نیست.