آیا همه چیزخواری می‌تواند منشا بیماری‌های ویروسی باشد؟

می‌گویند بعید نیست آمریکا برای ضربه زدن به اقتصاد چین که غولی است برای خودش،‌ این جنگ را راه انداخته تا چینی‌ها برای مدتی سرگرم و گرفتار ویروس جدید کرونا باشند و آمریکا در این مدت، هم ضربه‌ای به رقیب زده باشد و هم نقشه‌هایش را پیش ببرد. عده‌ای اما می‌گویند انتشار ویروس جدید شاید کار خود چینی‌ها باشد که داشته‌اند مخفیانه بمب بیولوژیک می‌ساخته‌اند، ولی ناگهان غافلگیر شده و ویروس ساختگی دامن خودشان را گرفته است.

روایت دیگری اما هست که می‌گوید در این ماجرا باید به حیوانات فکر کرد مثل سال‌های 2004 تا 2007 که پرندگان به انسان‌ها ویروس آنفلوآنزای مرغی دادند و در سال 2009 خوک‌ها ویروس آنفلوآنزای خوکی را یا گربه‌ها که ویروس سارس را به خفاش‌ها دادند و آنها این ویروس را به انسان‌ها یا باز همین خفاش‌ها که عامل انتشار ویروس وهم‌انگیز ابولا بودند.

استدلال علمی ِ پشت این روایت، داستان تلاش پاتوژن‌ها برای بقا را حکایت می‌کند، مشتی ویروس و باکتری که حیوانات ناقلشان هستند و نیاز دارند برای کامل‌تر شدن وارد بدن میزبان جدید باشند و در نتیجه از بدن جانوران به بدن انسان‌ها کوچ می‌کنند.

با این حال در ماجرای شیوع ویروس کرونای نوع 7 که این روزها از ووهان چین سربرآورده عده‌ای اصرار دارند همه چیز را به یک نوع سوپ خفاش ربط دهند که ووهانی‌ها دوستش می‌دارند و نسل به نسل طعم آن را چشیده‌اند. ظاهر خفاش با آن بال‌های بزرگ و سیا‌ه‌رنگ که مثل برونکای بدجنس در کارتون محبوب چوبین میان چند قاشق آب زردرنگ و احتمالا پیازچه‌های خردشده نشسته است البته درچشم ما ایرانی‌ها شایسته هرگونه انگی است حتی انگ بزرگ کرونا ولی چه می‌شود کرد، مردم زیادی در چین به این سوپ علاقه دارند.

اما نه فقط خفاش که لاک‌پشت‌های بی‌پناه نیز هم در چین و هم در بقیه کشورهای شرق و جنوب‌شرق آسیا در قالب سوپ خواهان دارند که به مراتب از سوپ خون در ویتنام که برای صبحانه می‌خورند یا قلب مار کبری که باز هم همین مردم به عنوان وعده‌ غذایی آن را درون لیوانی از خون می‌اندازند و نوش جان می‌کنند خوش‌ظاهرتر است!

داستان همه‌ چیز خواری مردم شرق و جنوب‌شرق آسیا اما به همین غذاها خلاصه نمی‌شود که در بسیاری از این کشورها کرم‌های چاق نخودی‌رنگ را یا خام می‌خورند یا با ادویه می‌پزند و برایشان می‌شود غذا، یا پای قورباغه را سرخ می‌کنند و با سسی خاص به دندان می‌کشند و این برایشان می‌شود اوج لذت، یا غذای لذیذ برایشان مثل ژاپنی‌ها تداعی می‌شود در چشم ماهی تُن که زل زل خریدار و خورنده را نگاه می‌کند یا می‌شود ملخ سرخ‌شده و تند تایلندی،‌ ‌ روده‌های کباب‌شده مرغ فیلیپینی یا غذای محبوب مردم این کشور، «بالوت» که چیزی نیست بجز جنین تکامل نیافته اردک که در حمله‌ای غافلگیرکننده درون قابلمه آب‌جوش پخته می‌شود!

مردمانی که خارج از این فرهنگ‌ها زندگی می‌کنند بگذریم که چه دل‌آشوبه‌ای از نام این غذاها می‌گیرند و بگذریم حتی اگر بمیرند حاضر به چشیدن اینها نیستند، ولی حالا با شیوع ویروس کرونای جدید که از قضا نام سوپ خفاش نیز از همان ابتدا در کنارش آورده شده، فارغ از همه «اه و ایش‌هایی» که به این نوع خوراک می‌کنند از خود می‌پرسند آیا این منوی فوق‌العاده باز می‌تواند باعث شیوع بیماری‌های ویروسی شود؟

ما نیز این سوال را از چند کارشناس پرسیده‌ایم تا بدانیم گمانه‌هایی که دراین باره در جهان و ایران زده می‌شود، می‌تواند درست باشد.

شاید بشود

دکتر مسعود مردانی / متخصص بیماری‌های عفونی
ویروس جدید کرونا که از چین شروع شده با این که هنوز ناشناخته است ولی در اصل ویروسی حیوان‌دوست است. یعنی که این ویروس میان انسان و حیوان مشترک است و ممکن است بر اثر تماس انسان‌ها با جانوران یا استفاده از فرآورده‌های خام حیوانی منتقل شود. پس از آنجا که مردم شرق و جنوب‌شرق آسیا، هم با انواع حیوانات زنده در تماس‌اند و هم خام‌خواری حیوانی دارند شاید بتوان این را عاملی برای انتقال ویروس کرونا دانست. با این حال چون منشا این ویروس هنوز مشخص نیست نمی‌توان در این باره نظر قطعی داد و باید منتظر بررسی‌های تکمیلی و روشن شدن این موضوع بود که چه عواملی باعث افزایش استعداد بیماران برای ابتلا به کرونا ویروس شده است.

همه‌چیزخواری متهم است

دکتر محمد محسن عزیزی / متخصص طب سنتی
نمی‌شود از همه‌چیز خواری چینی‌ها در ماجرای شیوع ویروس کرونا چشم پوشی کرد، فرهنگی که از زمان حمله ژاپن به چین و محاصره چینی‌ها شکل گرفت. چینی‌ها مدت طولانی گرسنه ماندند و از همان وقت به همه‌چیزخواری و خوردن موجودات مختلف روی آوردند و این شروع سبک‌زندگی و رژیم غذایی نادرست آنها بود که باعث به هم خوردن تعادل طبیعت در تغذیه این مردم شد.

البته همه‌چیز خواری چینی‌ها در همه بخش‌های این کشور فراگیر نیست و این اتفاق بیشتر در مناطق ساحلی چین شایع است؛ به طوری که مثلا در غرب این کشور، این موضوع بسیار کم دیده می‌شود. شاید به همین دلیل است که آمار مبتلایان به کرونا در غرب چین که غذاهای حلال مصرف می‌کنند، بسیار کمتر از مناطق دیگر است.

ویروس‌هایی مثل کرونا و ابولا که چند سال پیش چندین هزار قربانی گرفت، ویروس‌هایی هستند که علائم عجیب و غریبی ندارند. این ویروس‌ها خود را تقریبا مشابه آنفلوآنزا یا سرماخوردگی نشان می‌دهند اما بعد از ورود به بدن، سیستم ایمنی شخص را بسیار ضعیف می‌کنند و بدن را رو به نابودی می‌کشانند به طوری که از این بابت از سرماخوردگی و آنفلوآنزا بسیار مهلک ترند.

حتما شنیده‌اید کسانی که از بیماری‌های مزمن مثل بیماری‌های قلبی، کبدی، کلیوی و ... رنج می‌برند، بیشتر از سایر افراد دچار ویروس کرونا می‌شوند. از نظر طب سنتی ایرانی هرچه تغذیه انسان رو به سرخ‌کردنی‌ها، خوراکی‌های سردمزاج، ترشی، ماست و پنیر و ... باشد، سیستم ایمنی ضعف بیشتری از خودش نشان می‌دهد و ویروس به مراتب، راحت‌تر به بدن نفوذ پیدا می‌کند و در نهایت با تب خودش را نشان می‌دهد؛ این تب نشان‌دهنده دست و پا زدن سیستم ایمنی بدن است که تلاش می‌کند خود را از این مخمصه نجات بدهد.

در چنین شرایطی، خوراکی‌هایی با طبع گرم مانند سیاهدانه، عسل، دمنوش‌هایی مثل اسطوخودوس می‌تواند سیستم ایمنی را قوی کند و باعث شود ویروس‌هایی شبیه به این، مثل یک سرماخوردگی عادی از بین بروند. به این ترتیب به نظر می‌رسد نوع تغذیه چینی‌ها که ریشه در فرهنگ و سبک زندگی‌شان دارد، بدون شک در بروز بیماری‌ها و شیوع چنین ویروس‌هایی تاثیرگذار است. طبیعتا خوردن سوپ مار و خفاش می‌تواند بدن مصرف کنندگان را نابود کند. در واقع اسلام بدون دلیل، برخی از گوشت‌ها و خوراکی‌ها را حرام یا مکروه اعلام نکرده است. با پژوهش در علم پزشکی نیز متوجه می‌شویم که خوراکی‌های ممنوع چه مضراتی برای بدن انسان دارد و در مواردی باعث از بین رفتن آرام آرام اعضای بدن مثل کبد و معده می‌شوند.

در واقع، شاکله خفاش طوری طراحی نشده که بتوانیم آن را بخوریم که اگر اینطور بود، همه می‌خوردند . پس تبدیل کردن بدنمان به قبرستان موجودات، کار صحیحی در علم تغذیه نیست. در دورانی که من با آفریقایی‌ها برخورد داشتم، متوجه شدم آنها هم کمی به چینی‌ها شباهت دارند و موجودات عجیبی را می‌خورند اما سبک زندگی و سبک غذایی بهتری نسبت به چینی‌ها دارند و همین موضوع آنها را تا حدودی نجات داده است. آفریقایی‌ها شاید گوشت سوسمار یا کروکودیل بخورند، اما در کنارش، گیاهان بسیاری را هم با توجه به خواصش می‌خورند. آنها برنج‌های کاشت خودشان را مصرف می‌کنند و از سوی دیگر، همه تقریبا ورزشکار هستند و همین تفاوت در سبک زندگی سالم‌تر و بهتر، باعث می‌شود کمتر گرفتار چنین ماجراهایی شوند.

ویروس‌ها در غذای پخته

دکتر برلیانت بزرگمهر/ متخصص تغذیه
اظهارنظر درباره چرایی و منشا به وجود آمدن ویروس کرونای جدید تا قبل از روشن شدن علت دقیق آن حتما کاری غیرکارشناسی است، اما با این حال برخی گمانه‌ها به ذهن متبادر می‌شود که یکی از آنها ربط داشتن نوع سبد غذایی مردم چین و در واقع همه چیز خواری آنها با شیوع این بیماری ویروسی است. البته کرونای جدید به نظر می‌رسد بیش از آن که به گوارش افراد مربوط باشد و از این طریق منتقل شود یا علائمی در این ناحیه داشته باشد از راه تنفس، عطسه و سرفه منتقل می‌شود که این موضوع،‌ انتقال ویروس از طریق غذا را مبهم می‌کند. البته غذا همواره به عنوان منشا برخی از بیماری‌های ویروسی، انگلی و باکتریایی شناخته می‌شود و حتی برخی ویروس‌ها با پختن موادغذایی بازهم در آنها باقی می‌مانند، ولی در مورد ویروس جدید کرونا چون زوایای ناشناخته زیادی وجود دارد هنوز نمی‌توان به طور دقیق قضاوت کرد.

مریم خباز - جامعه / روزنامه جام جم