کفر و ایمان چه به هم نزدیک است

ادای دین به امام حسین (ع)
امسال سه سریال در گونه‌های متفاوت برای ایام محرم روانه آنتن شده است، اما قصه سریال تلویزیونی مرضیه محرمی است. البته سیما هر سال برای این ایام سریال‌های متنوعی را تدارک می‌بیند، اما در داستان‌ها کمتر آیین و سنت‌های ماه محرم دیده می‌شد، اما سام به گونه‌ای قصه سریال مرضیه را نوشته که در بخش‌هایی از قصه به سنت‌های محرم بپردازد، حتی صحنه‌هایی از سریال که مربوط به عزاداری ها، سینه زنی‌ها و ... را در این ایام ضبط کرد تا این بخش‌های قصه واقعی باشند، نه این‌که از صحنه‌های آرشیوی استفاده کند و با تدوین در قصه جای بدهد. در بخشی از قصه ماه‌چهره خلیلی نشان داده می‌شود که همراه با دیگر خانم‌ها در مراسم عزاداری شرکت کرده و مشغول خواندن دعای امن یجیب و .... هستند. یا حسن زارعی که نقش برادر امیرحسین صدیق را در قصه بازی می‌کند در سینه‌زنی‌ها نشان داده می‌شود که مشغول عزاداری هست. یا در صحنه‌هایی از سریال، دیگ‌های نذری نشان داده می‌شود. سام به غیر از نشان دادن سنت‌ها و آیین‌های محرم، سعی کرده پیام‌های سریال را هم به مخاطبان به شکل غیر مستقیم منتقل کند. مثلا در دیالوگ‌هایی صحنه‌هایی از سریال مطرح شد که نذری فقط نباید در محل داده شود و بهتر است برای بچه‌های سرطانی، نیازمندان واقعی و ... هم داده شود.

امتحان ایمان!
ممکن است هرکدام از ما وقتی درگیر مساله یا مشکلی می‌شویم این جمله را شنیده باشیم که مراقب باش، چون ایمانت در معرض امتحان قرار می‌گیرد! فلورا سام هم در این سریال نشان می‌دهد چطور مرضیه بعد از دست دادن علی، ایمانش وارد مرحله امتحان می‌شود.
به همین دلیل دیالوگ‌های عمیقی در این بخش قرار داده است. مرضیه (ماه‌چهره خلیلی) در صحنه‌ای بعد از مرگ علی در حالی که ناراحت هست و شوکه شده، خطاب به برادرشوهرش (حسن زارعی) می‌گوید: دعا چه تاثیری دارد؟
اگر همه می‌گویند دعا موثر است، پس چرا الان ما سیاه تن کرده ایم! ضمن این که نویسنده در این بخش نشان داد چطور ایمان مورد امتحان قرار می‌گیرد و باید مراقب چنین لحظاتی در زندگی بود.

رنگ مشکی لباس بازیگران
قصه سریال تلویزیونی مرضیه در ایام محرم می‌گذرد و روایتگر زندگی یک زوج جوان است که زندگی عاشقانه‌ای دارند و زندگی‌شان بعد از سانحه تصادف دستخوش ماجراهایی می‌شود. در کنار زوج علی و مرضیه (امیرحسین صدیق و ماه‌چهره خلیلی)، خانواده‌های دیگر هم دیده می‌شوند که هرکدام داستان‌های خودشان را دارند. گرچه تا به امروز سریال‌هایی با این محوریت روانه آنتن شده، اما کمتر عوامل سازنده به این نکته توجه کرده‌اند که شخصیت‌ها در این ایام لباس‌های مشکی به تن کنند، ولی دست‌اندرکاران سریال مرضیه از این مبحث غفلت نکرده‌اند و ما می‌بینیم که همه شخصیت‌های قصه در ایام محرم لباس‌های مشکی پوشیده‌اند و در داستان نشان داده می‌شود که چطور به آیین‌های این ماه احترام می‌گذارند.

دست به دعا شدن سوگل
حتما برای ما پیش آمده وقتی گرفتار می‌شویم از کودک مان می‌خواهیم که او هم دعا کند، چون معتقدیم دل پاک کودکان حتما جواب می‌دهد و مشکلات حل می‌شود. در صحنه‌هایی از سریال مرضیه، کارگردان به زیبایی تصویرگر کودکی شد که چادر گل دار به‌سر‌کرده و روی سجاده پدر نشسته و دستان کوچکش را به سمت آسمان گرفته و با زبان شیرین کودکانه با خدا حرف می‌زد که حال پدرش را زودتر خوب کند.
شنیدن این جملات از زبان سوگل، کودک خردسال سریال برای مخاطبان هم جذابیت ویژه‌ای داشت و با این صحنه ارتباط زیادی برقرار کردند.

توجه به کودکان کار
شاید هر روز نگاهتان به کودکان کار گره خورده باشد؛ کودکانی که مجبور هستند مدرسه نروند و در عوض وارد کار شوند. گرچه بسیاری از آنها به‌ناچار با کار کردن باید هزینه مواد مخدر والدینشان را تامین کنند، اما عده‌ای دیگر به دلیل فقر شدید کار می‌کنند. به همین دلیل نویسنده سریال در صحنه‌ای از سریال نشان داد علی، قهرمان قصه، یکی از کودکان کار بااستعداد را پیدا کرده و با تامین هزینه زندگی او تصمیم گرفت، فرصتی برای او مهیا کند تا بتواند آموزش ببیند.
تماشای چنین صحنه‌ای به مخاطبان این تلنگر را می‌زند که می‌توانند با تحقیق، چنین کودکانی را پیدا کنند تا تحت سرپرستی آنها آموزش ببینند.

قهر شخصیت مرضیه باید جدی نشان داده می‌شد
یکی از سکانس‌های پیچیده، پرچالش و دشوار سریال مرضیه در قسمت پنجم شکل گرفت. در صحنه‌ای بعد از مرگ علی، مرضیه از این‌که چرا همسرش فوت شده، عصبانی بود؛ به همین دلیل یکباره تصمیم می‌گیرد تمام پرچم‌ها و پارچه‌های سیاه را جمع کند. فلورا سام، نویسنده و کارگردان سریال مرضیه در پاسخ به این سؤال که نگران نبودید که این صحنه با ممیزی در تلویزیون رو‌به‌رو شود یا نه به جام‌جم توضیح می‌دهد: واقعیتش این است که خیلی نگران بودم، حتی تا روز پخش این دلهره را داشتم و به همه می‌گفتم قسمت پنج بگذرد، من نفس می‌کشم، اما باید اشاره به مدیران شبکه دو کنم که آقایان جعفری‌جلوه و دیبایی و کارشناس سریال حجت‌الاسلام حسنی، خیلی همکاری کردند و کل قصه را خوانده و می‌دانستند این صحنه تقابلی است که در شخصیت مرضیه به وجود آمده و در قسمت‌های بعدی تجزیه و تحلیل می‌شود و به هیچ وجه توهین نیست. ما برای این‌که نشان بدهیم که قهر مرضیه از تقدیرش جدی است، نمی‌توانستیم فقط نشان بدهیم که او پشت چشم نازک کرده، بلکه باید نشان می‌دادیم قهر جدی است. به همین دلیل باید چنین صحنه‌ای در سریال قرار داده می‌شد و باید نگاه مان متفاوت می‌شد. البته همان طور که تاکید کردم مسؤولان شبکه دو خیلی همراهی کردند، حتی در روز پخش مسؤول پخش تماس گرفت که چطور این صحنه را نشان بدهد و من برای او توضیح دادم که قرار است ما به چنین نتیجه‌ای برسیم، بنابراین باید این صحنه باشد. البته فکر می‌کردم شاید در پخش اصلی، این صحنه نشان داده شد، هنگام بازپخش درآورده شود، اما در پخش مجدد و در خلاصه‌ای که از پنج قسمت پخش شد، صحنه روی آنتن رفت. در مجموع قهر مرضیه باید به‌گونه‌ای بود که مخاطبان باور کنند. ضمن این‌که نشان دادن چنین صحنه‌ای در تلویزیون به‌دور از عادت همیشگی بود، ولی خوشبختانه این اتفاق متفاوت رخ داد. البته ما در قسمت‌های بعدی تحلیل درست و به دور از شعارزدگی خواهیم داشت.

فاطمه عودباشی
رسانه