قزوین یکی از زیباترین بازارهای کهن ایران را دارد، تماشایش را از دست ندهید

جادوی معماری در قزوین

هر جا را که نگاه کنی، محو می‌مانی، هی می‌خواهی نگاهت را بچرخانی و نمی‌شود. اصلا نگاهت را هم بچرخانی گوشه‌ای دیگر، هر جا را که ببینی باز هم با همین حکایت روبه‌رویی. حکایت زیبایی در زیبایی بی‌پایانی که آرامش و گیجی مسحور‌کننده و عجیبی با خود دارد. آنقدر که اگر بازار قزوین را هم ترک کنی و برگردی به خانه‌ات در هر جای ایران، یا اصلا هر جای دنیا، تکه‌ای از تو همیشه آنجا جا می‌ماند و تکه‌ای از آنجا هم در قلب تو... حالا اگر نزدیک قزوین هستی و نرفته‌ای تماشا که نمی‌دانم چه می‌شود گفت، اما راستش باید افسوس بخوری که چنین جای زیبایی را از چشم‌هایت گرفته‌ای و محروم‌شان کرده‌ای. بازاری که آرامش عجیبی دارد، معماری ایرانی- اسلامی به آن حال و هوا و ابعادی بخشیده که می‌تواند دلت، قلبت و روحت را آرام کند. نشستن در یکی از کافه‌ها یا رستوران‌های بازار، نوشیدن شربت عرقیات، دمنوش یا قیمه‌نثار معروف و بی‌نظیر قزوین در کنار همه زیبایی و آرامشی که حرفش را زدیم، اتفاقی است که نباید از آن گذشت. حتی اگر از قزوین هم دور هستید، از دستش ندهید.

کد خبر: ۱۲۲۵۶۴۲

یک بازار تاریخی
بازار قزوین یکی از زیباترین بازارهای سنتی ایران و یکی از دیدنی‌ترین مکان‌های توریستی شهر قزوین است؛ بازاری که قدمتی هزار‌ساله دارد و روزی اهمیتی فوق‌العاده در تجارت بین‌المللی ایران داشته است. شاهکاری از معماری عصر صفوی و دوره قاجار و نمادی همه‌چیز‌تمام از بازارهای سنتی ایرانی. خلاصه این‌که اگر می‌خواهید سفرتان به قزوین کامل شود نباید از کنار گشت و گذار در این بازار، دیدن زیبایی‌های معماری و هنری‌اش و لذت خرید کردن به سبک قدیمی‌ها بگذرید.

معماری بازار قزوین
معماری بازار قزوین یادآور معماری بازار شهرهای اصفهان و شیراز است و ترکیبی زیباست از معماری دوران صفویه و دوران قاجاریه. این بازار بزرگ که طی سال‌ها توسعه و تغییر یافته است امروزه حدود ۱۴هکتار مساحت دارد و از بخش‌های مختلفی تشکیل شده که هر‌یک متعلق به صنف خاصی است. تزئینات بی‌نظیر معماری این بازار بیشتر ترکیبی از کار با آجر و کاشیکاری است.
با قدم گذاشتن در بازار قزوین در بهشتی پا می‌گذارید که ساختار و معماری‌اش مدهوش‌تان می‌کند. از سوی دیگر این بازار هم مانند سایر بازارهای سنتی ایران فقط مقصدی برای خرید و فروش نبوده و بخش‌های فرهنگی، مذهبی و خدماتی را هم شامل می‌شده است. بخش‌هایی مانند کاروانسرا، حمام و آب‌انبار، زورخانه، مسجد و مدرسه همه بخشی جدایی‌ناپذیر از بازار قزوین بوده است که هنوز هم تعدادی از این مراکز در بازار وجود دارد.
همان‌طور که گفتیم بازار قزوین قدمتی هزار ساله دارد. مانند اکثر بازارهای ایران، بازار قزوین هم در بخش پررفت و آمد شهر و در احاطه محله‌های شهر امتداد یافته بود تا به مسجد جامع می‌رسید. پس از این‌که شاه طهماسب صفوی، قزوین را پایتخت خود قرار داد، تغییرات زیادی در شهر رخ داد. در این زمان میدان بزرگی در قزوین شکل گرفت که بعدها الگویی برای میدان نقش جهان شد. بخش‌های مهم بازار سنتی قزوین در همین دوران ساخته شدند. یکی از مهم‌ترین بخش‌های بازار آن دوره کاروانسرای شاه‌عباسی بود.
دیگر اثری از میدان بازار نیست و مسجدالنبی هم جایگزین کاروانسرای شاه عباسی شده است. در ادامه این تغییرات مسجد جامع از بافت بازار جدا شد و از مسجدالنبی، که مسجد جامع جدید لقب گرفت، گذرگاه‌های جدیدی به بازار باز شد. در دوران قاجار نیز این تغییرات ادامه یافت و بازار سنتی قزوین را به دوران اوج شکوفایی خود رساند. یکی از دلایل اهمیت یافتن این بازار در آن دوران این بود که قزوین بر سر راه‌های غربی و شرقی ایران قرار دارد و همین جایگاه باعث شد بازار قزوین تبدیل به قلب اقتصادی منطقه و مرکز تجارت بین‌المللی به اروپا و روسیه شود.

بخش‌های قدیمی بازار
این بازار در زمان‌های قدیم دارای بخش‌هایی بوده که تعدادی از آنها امروز دیگر از بین رفته‌اند؛ از جمله بازارهای مشهور مجموعه بازار سنتی قزوین می‌توان به بازار علاقه‌بندها، بزازها، نجارها، خراط‌ها، پوست‌فروش‌ها، پالان‌دوزها، ریسمان‌سنج‌ها، پنبه‌فروش‌ها، آهنگران، زرگرها، چیتگرها، علاف‌ها، حلبی‌سازها، گیوه‌کش‌ها و... اشاره کرد.
بازارچه‌های معروف مجموعه بازار قزوین عبارت بودند از: بازارچه‌های آقا، استاد علی نجار، باغشاه، حاج ادریس، معصوم، حاج میر حسن، حاج محمد رحیم، بازارچه قیصریه، تجارتخانه تومانسیان، زعفرانیه، چروک و... از سراهای معروف بازار قزوین می‌توان از سرای شاه، سرای وزیر، سرای سعادت، کاروانسرای سعدالسلطنه، سرای دالان دراز، سرای نگارالسلطنه و... نام برد.
این مجموعه که در سال ۱۳۵۷ به عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شده است، به معنای واقعی یکی از زیباترین بخش‌هایی است که در بازارهای سنتی ایران می‌توان دید. امکان ندارد وارد سرای سعدالسلطنه بشوید و مبهوت زیبایی کاشیکاری‌ها، گنبدها، سردرها و به‌طور کلی معماری جالب آن نشوید؛ چرا که کار معماری این سرای زیبا به دستان توانمند دو نفر از برترین معماران ایرانی استاد مهدی چگینی و استاد حسن خنجری سپرده شده است.
سرای سعدالسلطنه که ۲۶ هزار متر مساحت دارد در زمان ناصرالدین شاه قاجار به دستور حاکم قزوین، باقرخان سعدالسلطنه ساخته شده است. این سرا مجموعه‌ای کامل شامل چهارسوق، کاروانسرا، بازار و... است که ورودی‌های متعددی نیز دارد. تعدادی از ورودی‌ها به خیابان‌های اطراف باز می‌شود و تعداد دیگری به بازار قزوین راه می‌یابد. این ورودی‌ها اکثرا دارای هشتی‌هایی با معماری بسیار زیبا و جذاب است.
در بخش جنوبی سرای سعدالسلطنه چهار سوق زیبای آن واقع شده که دارای گنبدی بسیار مرتفع و شاهکار است. اطراف گنبد نیم‌طاق‌هایی از جنس آجر با اشکال هندسی منظم وجود دارد. پیرامون گنبد ۱۶حجره با ارتفاع یک متری از زمین وجود دارد که با در‌های منبت‌کاری شده چوبی تزئین شده‌اند. در جنوب‌غربی‌سرا، حیاط شترخان قرار دارد که محل مخصوص تخلیه بار شترها در قدیم بوده و الان بارانداز بازار است. در بخش جنوبی حیاط نیز فضایی سرپوشیده و آجری با صد ستون قرار دارد که انبار کالای سرای سعدالسلطنه محسوب می‌شود و فضایی سرپوشیده و بسیار زیبا را نمایان می‌سازد.
بازار قیصریه، سرای رضوی، سرای وزیر، مسجدالنبی قزوین: مسجدالنبی، سرای حاج رضا، تیمچه سرباز، تیمچه حاج سیدکاظم که مرکز فروش چرم است. تیمچه درویش مهدی که در گذشته شاهین‌سازها در این بخش بازار مشغول به کار بوده‌اند و تیمچه حاج‌محمد تقی که در گذشته بازار آهنگران بوده است، اما امروز بازار بارفروشی است. تیمچه سرپوشیده هم بخش مهم دیگر این بازار است.

بهترین میوه‌ها اینجاست

اگر از آن عشق خریدها هستید که اصلا به مسافرت می‌روند تا بتوانند سوغاتی بخرند، لذت قدم گذاشتن در بازار قزوین را از دست ندهید. در این بازار می‌توانید بهترین سوغاتی‌های قزوین را بخرید. بهترین کیفیت شیرینی‌های خوشمزه قزوین را مثل باقلوای قزوینی، شیرینی نخودی، نان قندی، پادرازی، قطاب، نان برنجی، نان چایی، نان نازک، نان چرخی و... می‌توانید در بازار سنتی قزوین پیدا کنید. میوه و خشکبار هم که دیگر هیچ.
حتی این روزها هم بازار شهر مرکز میوه و خشکبار ایران است. به خاطر آب و هوای فوق‌العاده شهر قزوین بهترین میوه‌ها را می‌توانید از این بازار بخرید و سوغات ببرید. در همه بازارها می‌توانید همه نوع کالایی را پیدا کنید، ولی بازار هر شهری به مرغوبیت کالایی خاص شهره است. بازار قزوین هم به صنایع دستی‌اش معروف است.
با خرید صنایع‌دستی از بازار یادگاری ماندگار از قزوین به سوغات ببرید. از صنایع دستی معروف قزوین می‌توان به فرش و گلیم‌بافی، نقاشی پشت شیشه، مشبک فلزی، گیوه‌دوزی، نم‌نم دوزی، گلابتون دوزی، نواربافی، موج‌بافی و... اشاره کرد. با خرید هر یک از این صنایع دستی علاوه بر کمک به توسعه فرهنگ‌های بومی ایران و صنایع داخلی، می‌توانید لذت و حس قدم زدن در یکی از سنتی‌ترین بازارهای ایران را در وجودتان دوچندان کنید. توجه به هنر خوشنویسی را هم در شهر خوشنویسی ایران فراموش نکنید. می‌توانید بهترین نمونه‌های خوشنویسی را در این بازار زیبا ببینید و خریداری کنید.