بفرمایید کتاب

در این سال‌ها با گسترش استفاده از رسانه‌های اجتماعی و شبکه‌های مجازی پوسترها زبان بصری چندگانه‌ای نیاز دارند و باید بتوانند در فضای رنگین و متنوع وب نیز موفق عمل کنند.

در نتیجه شاید طراحی پوستر در مقایسه با گذشته دشوارتر شده باشد، چون در بسترهای متنوع‌تری عرضه می‌شود و توقع کارکردهای بیشتری از آن می‌رود.

طراحان پوستر باید بتوانند با اتکا به کلمه و تصویر و البته به کمک ترکیب‌بندی، رنگ، نقش، پرسپکتیو و انواع تکنیک‌های تصویری چنین کارکردهایی را در آثارشان به‌وجود بیاورند و این مساله درباره پوستر کتاب اهمیت بیشتری پیدا می‌کند چون بیشتر از هر رویدادی نیازمند جلب توجه و همراهی مردم است.

سراغ تعدادی از پوسترهای هفته کتاب رفته‌ و در اشاره‌ای گذرا به نقاط ضعف و قوت این پوسترها توجه کرده‌ایم. در این بررسی کوتاه، پوستر هفته کتاب امسال و سه‌سال قبل از آن را مد نظر قرار داده و فقط به یکی دو نکته برجسته و ویژگی آنها اشاره کرده‌ایم.

سال 1394

شعار: ایران با کتاب، ایران پر امید

حسنش: شاید سه سال پیش خیلی بیشتر از امروز پوسترها در فضاهای شهری کاربرد داشتند و نشانه‌های رنگارنگ لای کتاب در این پوستر از دور تداعی‌کننده ریسه‌کشی و چراغانی است که در عیدها و جشن‌های ملی اتفاق می‌افتد. به نظر می‌رسد در این پوستر برگزاری هفته کتاب همچون یک جشن ملی تصویر شده و حسن دیگرش این است که تحت تاثیر شعار همان سال از نقشه یا پرچم ایران در این پوستر استفاده نشده است.

عیبش: بجز عنوان هفته کتاب که به صورت نوشته‌ای ساده به خط نستعلیق در پوستر آمده، عناصر دیگر نقش و کارکرد چندانی ندارد و اطلاعات صرفا پرکننده فضاهای خالی پوستر هستند و بس. انتخاب فونت‌ها هم چندان چنگی به دل نمی‌زند و به آشفتگی پوستر اضافه می‌کند؛ از فونتی که برای نوشتن شعار استفاده شده تا فونت زمان و دوره برگزاری هفته کتاب.

سال 1395

شعار: ایران می‌خواند

حسنش: لی‌اوت پوستر یا به عبارت ساده‌تر، جانمایی متن و تصویر در این پوستر و تاثیرات هر کدام از این عناصر بر یکدیگر در ترکیب‌بندی نهایی اثر قابل توجه است البته به عنوان یک اتفاق استاندارد و نه خلاقانه. تقریبا هیچ چیز برجسته‌ای نمی‌توان در این پوستر پیدا کرد حتی رنگ آبی آن هم کلیشه‌ای است از ایران.

عیبش: براساس شعاری که انتخاب شده، اولین چیزی که ممکن است به ذهن هر کسی خطور می‌کند یک کتاب است و نمادی از ایران که یا پرچم است یا نقشه کشورمان. طراح در همین خاکریز اول مانده و ایده اولیه را اجرا کرده است. در اجرای ایده هم اتفاق ویژه‌ای رخ نداده البته بجز این‌که از لوگوی هفته کتاب به‌عنوان نشان علامت‌گذاری استفاده کرده و لابد حرف و نظری در این باره داشته که بعید است کسی آن را درک کرده باشد!

سال 1396

شعار: آینده روشن با خانواده کتابخوان

حسنش: روی نشان هفته کتاب تاکید کرده و آن را در مرکز قرار داده است. این تمرکز و توجه می‌تواند در مسیر برندسازی از هفته کتاب و تبدیل آن به یک رویداد آشنای ملی موثر باشد.

عیبش: رنگ‌های محدود، طرح‌های اسلیمی و نوع کتابی که در این پوستر دیده می‌شود، فضای بصری سنتی و کم‌تنوعی را پدید آورده که احتمالا مورد توجه طیف خاصی از جامعه قرار می‌گیرد و برای همه اقشار برانگیزاننده و جذاب نیست. یک نکته قابل توجه درباره این پوستر نقشه ایران است که به کمک نقوش اسلیمی روی جلد کتاب و پیرامون لوگوی هفته کتاب ایجاد شده و باور کنید اگر طراح درباره‌اش صحبت نمی‌کرد، می‌شد مسابقه «نقشه ایران را روی پوستر پیدا کنید» برگزار کرد و به برگزیدگان جایزه داد.

سال 1397

شعار: حال خوش خواندن

حسنش: ضمن این‌که با نمایش یک گرامافون به لذت شنیدن موسیقی و تداعی حال خوش اشاره دارد، به کتاب‌های صوتی ارجاع می‌دهد که در یکی دو سال اخیر رونق گرفته و طرفداران خود را پیدا کرده است.

رنگ‌های پرانرژی و ترکیب‌بندی استوارش به نوعی حس نشاط و طراوت منجر می‌شود که فضای کتابخوانی ما بشدت به آن نیاز دارد و در ضمن از نمادها و نشانه‌های اسلیمی و ایرانی که طرح جلد کتاب‌های ما همیشه از آن سود برده خالی نیست.

عیبش: به نظر می‌رسد رنگ‌ها و فرم‌ها در ترکیب با هم، فضای بصری کمیک گونه‌ای را فراهم کرده است که شاید برای رویدادی مانند هفته کتاب با سابقه 26 ساله به اندازه کافی مناسب نباشد و شاید هم ما برای پر کردن این سطور در صدد عیب‌جویی هستیم.

آذر مهاجر

ادبیات و هنر