از سندرم متابولیک چه می‌دانید؟

چگونه می‌توان علائم اولیه سندرم متابولیک را شناسایی کرد؟

وجود چاقی مرکزی، تری گلیسیرید خون بالا، افزایش اسیداوریک خون و فشارخون بالا از علائم اولیه سندرم متابولیک محسوب می‌شوند.

عوامل موثر بر سندرم متابولیک کدام است؟

احتمال این که خانم‌ها در سن نزدیک یائسگی یعنی 45 تا 49 سالگی و آقایان در سن حدود 49 تا 54 سالگی به چاقی مرکزی مبتلا شوند، بیشتر است. 50 درصد افراد ذکر شده وقتی به سن بالای 60 سال می‌رسند، به پرفشاری خون مبتلا می‌شوند.

منظور از چاقی مرکزی چیست؟

اگر دور شکم (‌دو سانتی‌متر پایین‌تر از ناف‌) در خانم‌ها بالاتر از 88 و به طور متوسط 85 و در آقایان بالای 102 سانتی‌متر (به طور متوسط 95 سانتی‌متر) باشد، استعداد بیشتری برای ابتلا به سندرم متابولیک وجود دارد.

در افراد دچار چاقی شکمی و پرفشاری خون اگر تری‌گلیسیرید خون از 150 بالاتر باشد، استعداد ابتلا به سندرم متابولیک بیشتر است‌؟

اگر فشارخون بیشتر از 13.5 و HDL کمتر از 40 باشد، احتمال ابتلا به سندرم متابولیک نیز افزایش می‌یابد. در افراد مبتلا به سندرم متابولیک، احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی ـ عروقی دو برابر دیگران است‌. ابتلا به سکته قلبی و مغزی در این افراد سه برابر دیگران است .

چه عواملی به بروز سندرم متابولیک منجر می‌شود؟

در بدن ما هورمون انسولین ترشح می‌شود‌. هر عاملی که باعث مقاومت به انسولین شود، می‌تواند منجر به بروز اتفاقاتی پشت سرهم شود. متعاقب مقاومت به انسولین، ممکن است ما به دیابت نوع 2 مبتلا شویم .همچنین مقاومت به انسولین باعث افزایش اسیدهای چرب آزاد در خون می‌شود و در نتیجه بافت‌های بدن نمی‌توانند از گلوکز موجود در خون استفاده کنند‌. این مساله باعث آزاد شدن اسیدهای چرب خون می‌شود که در کبد نفوذ کرده و احتمال بروز کبد چرب را افزایش می‌دهد. از عملکردهای دیگرانسولین آن است که مانع گشاد شدن عروق کلیوی می‌شود و در نتیجه فشارخون بالا می‌رود. در حقیقت زمانی سندرم متابولیک به وقوع می‌پیوندد که سوخت و ساز بدن دچار اختلال شود‌. به این ترتیب، متابولیسم انسولین مختل شده، بیماری‌های کبدی، کلیوی، قلبی ـ عروقی و دیابت را برای فرد ایجاد می‌کند .

سایر عوامل خطر سندرم متابولیک چیست؟

در افرادی که زندگی بی‌تحرک و نشسته دارند، بروز این سندرم دو برابر دیگران است‌. نوع غذا خوردن و مصرف غذاهای چرب، سرخ کردنی و فست‌فودها نیزدر بروز این سندرم موثرند. مادری که در دوران بارداری تغذیه نامناسبی دارد، استعداد کودک به دنیا آمده را نسبت به بروز این سندرم افزایش می‌دهد، چرا که کودکان با وزن تولد بالای چهار کیلوگرم استعداد بیشتری نسبت به کودکان با وزن تولد کمتر از چهار کیلوگرم دارند.

برای پیشگیری از سندرم متابولیک چه راهکاری را پیشنهاد می‌کنید؟

تغییر شیوه زندگی، یعنی توجه به تغذیه و داشتن فعالیت بدنی منظم، کاهش وزن و کاهش چربی دور شکم احتمال ابتلا را کاهش می‌دهد‌. افراد سالم می‌توانند روزی پنج دقیقه طناب بزنند. هفته اول در پنج دقیقه صد تا، هفته دوم در پنج دقیقه 200 تا و هفته سوم در پنج دقیقه 300 تا. چرا که پنج دقیقه طناب زدن معادل30 دقیقه دویدن است. افرادی که نمی‌توانند طناب بزنند، مثل خانم‌های باردار و خانم‌های چندبار زایمان کرده، بهتر است به جای طناب زدن پیاده‌روی تند انجام دهند.

افراد باید در رژیم غذایی خود از چربی ترانس کمتر استفاده کنند، وعده شام آنها حجم زیادی نداشته باشد و در میان‌وعده هم از تنقلات ناسالم استفاده نکنند.

دکتر کیوان ال چیان - متخصص داخلی