بانگ سحر با نوای ساز صدفی

فؤاد توحیدی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره نوعی از موسیقی نواحی که در استان کرمان اجرا می‌شود، توضیح داد: مردم مناطق «چترود»، «ده زیار»، «گودیز»، «اندوهجرد»، «دُران»، «کشیت» و «ده در» پیش از این با صدای «سفید مهره» برای سحر در ماه مبارک رمضان بیدار می‌شدند. برخی از مردم معتقدند وقتی داخل این ساز دمیده می‌شود، صدای «یا حسین» می‌دهد. این ساز شامل یک صدف بزرگ است که روی آن سوراخی ایجاد شده و داخل آن دمیده می‌شود.

وی ادامه داد: «سفید مهره» در حال حاضر یک ساز اعلان محسوب و برای خبر کردن مردم و شروع مراسم عزاداری از آن استفاده می‌شود. در بعضی نواحی کرمان وقتی شخصی از دنیا می‌رود، برای خبر کردن مردم سه‌بار در «سفید مهره» می‌دمند. او با بیان این‌که در برخی شهرستان‌های استان کرمان همراه با دعاهای سحر، شعرهای حافظ و سعدی را هم می‌خوانند، گفت: در بیشتر نقاط استان کرمان، سحرخوانی برگزار می‌شود. همچنین مراسمی برای بیدار کردن مردم و خوردن سحری اجرا می‌شود. در منطقه «راویز» کرمان روی چیلیک یا پیت‌های حلبی می‌نواختند تا مردم برای خوردن سحری از خواب بیدار ‌شوند.از این شیوه هنوز هم کم‌وبیش در برخی روستاهای کرمان استفاده می‌شود. این شیوه دورانی در بیشتر روستاهای رفسنجان نیز برگزار می‌شد.

این پژوهشگر موسیقی اظهار کرد: در منطقه «سیرچ» نیز با دو چوب روی یک بشکه می‌زدند و مردم با این صدا بیدار می‌شدند. از این ساز برای اعلام افطار هم استفاده می‌کنند. همچنین آوازهای سحری در سیرچ به شکلی خاص و به‌صورت مثنوی خوانده می‌شود. او بیان کرد: در «شهداد» کرمان هم نقاره می‌زنند و امامزاده زید شهداد، قدیمی‌ترین نقطه نقاره‌نوازی در ایران است که از زمان صفویه تا کنون این کار را در آنجا انجام می‌دهند. علی کریم شجاعی، یکی از قدیمی‌ترین نوازنده‌های نقاره است که حدود صد سال دارد. او حتی نوازندگی را به نوه‌هایش هم آموزش داده است، اما در کل، بیشتر نوزانده‌ها یا خواننده‌ها جزو آخرین نسل‌هایی هستند که این کار را انجام می‌دهند. این پژوهشگر موسیقی افزود: در قاسم‌آباد رفسنجان هم در کوچه‌ها سنج و دهل می‌زنند.