رادیو در ایران 77 ساله شد

در آن روزگار که نه خبری از تلویزیون و ماهواره بود و نه از اینترنت و دنیای مجازی، صدای رادیو در گوش مردم نواخته شد. طبیعی است که مردم با ورود این رسانه به ایران با یک دنیای عجیب و غریب روبه‌رو شدند؛ دنیایی که برای آنها تازگی داشت. به مرور زمان رادیو بزرگ‌تر شد و صاحب یک خانواده؛ شبکه‌های تخصصی در این رسانه راه‌اندازی شد که اطلاعات مورد نیاز مردم را در حوزه‌های مختلف از سرگرمی گرفته تا ادبیات، سیاست، اجتماع و ... در اختیارشان می‌گذارند. هرچند وجود رسانه‌های مختلف و متعدد به مخاطب حق انتخاب بیشتری داده، اما هنوز هم رادیو در سپهر رسانه می‌درخشد و در میان مردم جایگاه خودش را دارد و به دلیل دسترسی و سادگی استفاده از آن، مردم همچنان رادیو را رسانه همیشگی خود می‌دانند و عاشقانه به برنامه‌های آن گوش می‌دهند. همین بهانه‌ای شد تا سراغ قدیمی‌های رادیو برویم و نظرات آنها را درباره این رسانه جمعی پیشکسوت جویا شویم.

بیش از 4 دهه کار در رادیو

هر وقت نام عذرا وکیلی شنیده می‌شود، ناخودآگاه مخاطبان به‌ یاد برنامه «سلام کوچولو» می‌افتند که به تهیه‌کنندگی و اجرای او از رادیو ایران پخش می‌شود و هنوز هم بعد از گذشت این همه سال ادامه دارد. او در این سال‌ها برنامه‌های دیگری همچون «از سرزمین نور»، «قصه شب» و «رمان تا نمایش» را تهیه‌ کرده است. وکیلی در دوران تحصیلش در مدرسه در گروه‌های هنری حضور داشت و همین علاقه او را به رادیو کشاند.

وی درباره ورودش به رادیو به جام‌جم گفت: من از زمانی که دانش آموز بودم به واسطه علاقه‌ای که به رادیو داشتم، فعالیتم را در این رسانه با برنامه جوانان شروع کردم و از سال 1347 در حالی که 18 سالم بود به صورت رسمی با رادیو همکاری کردم. با وجود این‌که بیش از چهار دهه است که در رادیو کار می‌کنم، اما با همان شور و علاقه روزهای ابتدای کارم، پا به رادیو می‌گذارم.

وی اشاره کرد: راستش سه دخترم قبل از تولدشان هم در رادیو بودند، حتی دوران بارداری من در رادیو بود. البته دختر اولم علاقه‌ای به رادیو ندارد و کارشناس ارشد در رشته زبان و ادبیات عرب است. دختر دومم مهندس برق است و در قسمت فنی رادیو مشغول است و دختر سومم که علاقه بیشتری به رادیو دارد به عنوان برنامه ساز در این رسانه کار می‌کند. من هرگز کار در رادیو را به آنها تحمیل نکردم و بر اساس علایق خود شغل‌شان را انتخاب کردند.

یک‌سال از رادیو کوچک‌ترم

حمید منوچهری از قدیمی‌های عرصه کارگردانی و بازیگری نمایش‌های رادیویی است. وی علاوه بر فعالیت رادیویی در دنیای دوبله هم مشغول کار است.

منوچهری که از 16 سالگی کارش را در رادیو آغاز کرده، توضیح داد: خانواده‌ام ابتدا مخالفت چندانی نداشتند و به مرور با حرفه‌ام کنار آمدند. من در حدود 56 تا 57 سال است که در رادیو کار می‌کنم.

وی با اشاره به این‌که یک سال از رادیو کوچک‌تر است، عنوان کرد: رادیو متولد سال 1319 و من متولد سال 1320 هستم و فقط یک سال با رادیو تفاوت دارم. به لطف حضرت مولا تا امروز عاشقانه در رادیو کار کرده‌ام و دوست دارم تا زمانی که نفس می‌کشم به فعالیتم در این رسانه ادامه بدهم. البته باید تاکید کنم همیشه عاشق رادیو بوده و هستم و اگر خداوند عمری بدهد، باز هم عشق اول و آخرم رادیوست.

این بازیگر و کارگردان قدیمی رادیو با اشاره به کار گروهی در رادیو گفت: به هیچ وجه کار ما فردی نیست و جمعی فعالیت می‌کنیم. روزگاری کنار عزیزانی همچون زنده‌یادان نصرالله محتشم، عزت‌الله مقبلی، تاجی احمدی و ... می‌نشستیم و کار می‌کردیم که امروز متاسفانه کنارمان نیستند.

منوچهری اشاره کرد: معتقدم کسانی باید در رادیو کار کنند که نگاه عاشقانه به این رسانه دارند. نباید کار در رادیو سهل‌الوصول فرض شود. باید خیلی با عشق پشت میکروفن رادیو نشست و این نیازمند تمرین است. من در طول این سال‌ها خیلی از رادیو یاد گرفتم و هنوز هم یاد می‌گیرم. آرزو می‌کنم تمام عزیزان با عشق به رادیو بیایند تا کم و کاستی‌های آن را متوجه نشوند و تا پایان خط بروند.

زندگی با رادیو

فریبرز گلبن از تهیه‌کنندگان پیشکسوت رادیوست و تهیه‌کنندگی دو برنامه «جمعه من» و «چه فرصتی و چه شبی» را برای رادیو جوان به عهده دارد.

وی سال 1348 وارد رادیو شد که در آن زمان 19 سال بیشتر نداشت. وی درباره حضورش در رادیو عنوان کرد: رادیو همیشه برای من جوان می‌ماند و هرگز پیر نمی‌شود. من با رادیو زندگی کرده و کار می‌کنم. همه چیز ما رادیویی‌ها، رادیوست.

وی که بیش از چهار دهه است در رادیو کار می‌کند، تصریح کرد: هر روز با شور و علاقه در رادیو کار می‌کنم. مگر می‌شود در رادیو کار کرد و بی‌انگیزه بود. البته در آن زمان این طور نبود که سریع وارد استودیو شویم؛ باید کارآموزی می‌کردیم. ابتدا در دوره‌های کارآموزی تهیه‌کنندگی رادیو شرکت کردم و بعد از گرفتن لیسانس، تهیه‌کنندگی برنامه‌های مختلفی را به عهده گرفتم. اعتقاد دارم هر برنامه‌ای که برای مخاطب تهیه‌ می‌کنیم، باید ویژه باشد. تا به امروز هم برنامه‌های متنوعی کار کرده‌ام.

گلبن در پاسخ به این پرسش که چرا همیشه برای جوانان برنامه‌سازی می‌کنید، توضیح داد: من متولد سال 1329 هستم، اما احساس مسن بودن ندارم. حس می‌کنم جوان هستم و باید برای جوانان کار کنم. جامعه ما جوان است و از ایده‌های نو استقبال می‌کند. من هم از طرح‌‌های خوب استفاده می‌کنم و تلاش دارم برنامه‌هایی متنوع برای آنها تهیه کنم. از سوی دیگر خلاقیت و نوآوری حرف اول را در رادیو می‌زند. این تهیه‌کننده با اشاره به این که مردم رسانه گرم و صمیمی رادیو را دوست دارند، گفت: امیدوارم همیشه این رسانه بین مردم گرم بماند.

وی درباره این که چه زمانی بازنشسته می‌شود، گفت: هیچ وقت نمی‌شود این را از یک نقاش، نویسنده یا هنرمند پرسید که سن بازنشستگی چه زمانی است.

77 سالگی در شبکه‌های رادیو

همزمان با فرارسیدن سالروز تاسیس رادیو در ایران، شبکه‌های مختلف صدای جمهوری اسلامی ایران برنامه‌هایی را به مخاطبان ارائه می‌کنند.

رادیو ایران، امروز ساعت 9 و 30 دقیقه تا 11 و 30 دقیقه مراسم بزرگداشت اولین دوره مسابقه استاد امیر نوری و جشن رادیو را به مخاطبانش ارائه می‌کند.

ویژه برنامه رادیو تهران، امروز ساعت 18 از برنامه 021 پخش می‌شود و رادیو فرهنگ جشن سالگرد رادیو را امروز در برنامه «عصرانه با کتاب» که از ساعت 19 و 30 آغاز می‌شود، برگزار می‌کند.

رادیو سلامت،برنامه «خونه زندگی» را از فرهنگسرای اندیشه به مخاطبانش ارائه می‌کند و جشن روز جهانی رادیو، روز دوشنبه از ساعت 10 تا 12 در فرهنگسرای شفق با حضور مخاطبان و برنامه‌سازان برگزار می‌شود.

رادیو قرآن در برنامه «صبح و سلام» امروز به نقش رادیو در ترویج فرهنگ قرآنی می‌پردازد و برنامه «حیات طیبه» نیز در ساعت 9 و 15 دقیقه، نقش رادیو را در آشنایی مخاطبان با سبک زندگی قرآنی و ترویج آموزه‌های دینی بررسی می‌کند. رادیو گفت‌وگو، برنامه «گفت‌وگوی فرهنگی» را ساعت 20 با حضور چند نفر از پیشکسوتان رادیو و اهالی به صورت ویژه روی آنتن می‌برد. رادیو معارف نیز در برنامه «مجله روز» که ساعت 8 و 30 پخش می‌شود، سالگرد رادیو را گرامی می‌دارد و رادیو ورزش با برنامه‌های «پنجره‌ای رو به شب»، «صبح و ورزش»، «نیمکت» و «عصرانه» این مناسبت را پاس خواهد داشت. برنامه «صبح ورزش» امروز ساعت 7 و 15 دقیقه به تهیه‌کنندگی احمدرضا طاهری، «نیمکت» ساعت 10 به تهیه‌کنندگی مریم رستمی و «عصرانه» به تهیه‌کنندگی سیدمرتضی سیدمحمدی ساعت 17 از رادیو ورزش پخش می‌شود.

رادیو هنوز زنده است

عذرا وکیلی گفت: رادیو مثل فرزندم است. مگر می‌شود کسی نسبت به بچه‌اش بی‌تفاوت باشد. هر چه سن بچه بالاتر می‌رود، وابستگی و علاقه هم بیشتر می‌شود. از این که هر روز می‌بینم نسل‌های جدید با ایده‌های خلاقانه برنامه‌های جذاب رادیویی تهیه می‌کنند، خوشحال می‌شوم و این نشان می‌دهد رادیو زنده است.

این گوینده و تهیه‌کننده قدیمی رادیو با اشاره به این که همیشه در خانه هم رادیو گوش می‌دهد، عنوان کرد: من یک رادیو در آشپزخانه دارم و زمان‌هایی که مشغول انجام کار خانه هستم، روشن است و به برنامه‌های آن گوش می‌دهم. وقتی مشغول رانندگی هستم و از خودروها صدای رادیو را می‌شنوم، انرژی می‌گیرم و با خودم می‌گویم رادیو هنوز هم مخاطب خودش را دارد.

فاطمه عودباشی