چرچیل حاصل پیوند سیاست و نیرنگ

نظامی‌گری و روزنامه‌نگاری و بعدها سیاست‌ورزی، سه پیشینه مهم زندگی نخست‌وزیر سال‌های جنگ جهانی دوم انگلیس بود. حضور در ارتش در جنگ سودان و عزیمت به آفریقای جنوبی به عنوان روزنامه‌نگار از جمله فعالیت‌های دوران جوانی او بودند که البته سفر دوم او با جنگ دوم بوئرها همراه بود و اسارت و زندانی شدنش را در این کشور در پی داشت، اما چرچیل با فرار از زندان توانست خود را از مهلکه برهاند.

او علاوه بر سیاست در نویسندگی هم پرتلاش بود و کتاب‌های زیادی نوشت که البته بجز نوشته‌هایش درباره جنگ جهانی دوم، بقیه آثارش با اقبال چندانی روبه‌رو نشد، اما خاطراتش درباره دومین جنگ جهانی باعث شد که جایزه نوبل ادبی را در سال 1953 دریافت کند.

مردم انگلیس به خاطر تلاش چرچیل در سال‌های جنگ برای او احترام زیادی قائل هستند، اما مجموعه اقدامات او در طول این دوران که با منافع بسیاری از کشورهای درگیر در فتنه عالم‌سوز جنگ در تضاد بود، داوری‌های متفاوتی را برای او رقم زد. او درطول هشت سال و هشت ماه نخست‌وزیری خود برای برخی کشورها از جمله با توجه به نقش موثر در هشت کودتا (از جمله کودتای اسفند 1299 و کودتای 28 مرداد 1332 در ایران) و همچنین تلاش برای کنترل نفت کشورمان، خاطرات ناخوشایندی را بر جای گذاشت.

در کنار یادمانده‌هایی که مردم از بذله‌گویی‌های او داشتند و تصاویری که از او با سیگار برگی بر گوشه لب دیده می‌شد، باید از مجموعه‌ای از اقدمات او یاد کرد که حاکی از سیاست‌های شتاب‌زده و عجولانه و ناکام او بود. بویژه این‌که تلاش‌های او برای کسب شهرت و معروفیت در دوره‌ای که وزیر دریاداری بود، شکست‌های سختی را به بریتانیا وارد کرد. از جمله این‌که دستور حمله او به شبه‌جزیره گالیپولی در تنگه داردانل حاصلی جز یک ناکامی خفت‌بار برای انگلیسی‌ها نداشت و یکی از دلایل مهم عزل او از وزارت دریاداری بریتانیا از سوی کابینه وقت انگلیس بود.

بریتانیایی‌‌ها ممکن است که او را مردی با کارنامه‌ای سرشار از اقدامات موفق بدانند، اما تاریخ هیچ گاه استراتژی تهاجمی چرچیل را در جنگ جهانی دوم برای هدف قراردادن شهرها از جمله حمله به شهر درسدن آلمان و تلفات انسانی فراوان حاصل از آن به فراموشی نخواهد سپرد. در دوران او بود که یکی از بزرگ‌ترین نسل کشی‌های تاریخ بشر در هندوستان رخ داد و باعث شد که میلیون‌ها هندی از گرسنگی و بیماری تلف شوند.

فتاح غلامی

جام‌جم