ریشه‌یابی کلاهبرداری

بیماران روحی و روانی فقط آن دسته از افرادی نیستند که از ظاهرشان می‌توان به بیماری‌شان پی برد. ممکن است بیماری آنها نهفته باشد و نه در ظاهر معلوم باشد و نه در برخورد با دوستان .

بسیاری از کلاهبرداران افراد باهوشی هستند که می‌خواهند با کمترین زحمت به بیشترین سود برسند و در این راه برایشان مهم نیست دیگران چقدر ضرر می‌کند. تنها چیزی که برایشان مهم است سود خودشان است. نه دلسوزی بلد هستند و نه اخلاقیات.

اعتماد به نفس بالا می‌تواند یکی از بارز‌ترین مشخصه‌های این افراد باشد.بعد از مدتی حتی غرور هم چاشنی رفتارشان می‌شود. آنها زمانی که می‌توانند براحتی دیگران را به بازی بگیرند، افراد غیر از خود را احمق فرض می‌کنند که فقط برای سرگرمی آنها به‌وجود آمده‌اند نه چیزی بیشتر. کلاهبرداران افراد بسیار باهوش، حرفه‌ای، با ظاهری شیک و متشخص هستند و از ادبیات محترمانه استفاده می‌کنند.

بیشتر این افراد با جعل عنوان و انتساب خود به مقامات و معرفی خود به‌عنوان فرد صاحب نفوذ سعی می‌کنند اعتماد فرد مقابل را جلب کنند و در این زمینه با صحنه‌سازی‌های مختلف یکی دو بار درخواست طعمه خود را عملی می‌کنند و طوری وانمود می‌کنند که هیچ مشکلی در کار آنها وجود ندارد.

البته بسیاری از این مجرمان نیز از مردم کینه دارند و فکر می‌کنند دیگران حق آنها را خورده اند که به پول رسیده‌اند. پس باید حق خود را از پولدار‌ها بگیرند و به هر وسیله‌ای که شده پول به‌دست بیاورند.

حتی می‌توان این رفتار کلاهبرداران را در دوران گذشته زندگی آنها ریشه‌یابی کرد. تنها کسانی که کمبود یا خلأ‌های زیادی در زندگی خود داشته‌اند دیگران را دشمنان خود می‌دانند و می‌خواهند از آنها بالاتر باشند. بعضی‌ها هم لذت می‌برند از این‌که حس می‌کنند فردی از روی ندانم‌کاری به آنها باخته است. حس رضایتی به آنها دست می‌دهد که آنها را در فکر خود باهوش‌ترین فرد روی زمین نشان می‌دهد. این حس تا زمانی با آنها هست که کسی به راز کارشان پی نبرد. این افراد معمولا پس از دستگیری دچار دوگانگی می‌شوند و پشیمانی به‌سراغشان می‌آید.

برخی هم فقط از روی بی‌پولی نه به‌دلیل‌های دیگر دست به کلاهبرداری می‌زنند. این افراد همان‌هایی هستند که از هر طریق که می‌خواستند پول دربیاورند موفق نشدند. یا نتوانستند در جایی استخدام شوند و با توجه به توانایی‌های خود یک شغل مناسب پیدا کنند. بهتر است بگوییم شرایط بد اجتماعی برخی افراد را به این راه می‌کشاند.

کلاهبرداران از هر راهی که به این کار کشیده شده‌اند، با هر شکلی که کلاهبرداری کنند، با هر فکری که باشند، کسی در باهوش بودنشان شک ندارد. مشکل اصلی این است که چرا از این هوش استفاده بهینه نمی‌شود.

شبنم نداف

روان‌شناس و مشاور خانواده