ارزیابی اجرای برجام در گفت‌و‌گوی جام‌جم با کارشناسان

نقـدها و نسیـه‌ها

اولین سالگرد اجرایی شدن برجام، فرصت مناسبی است برای ارزیابی کارنامه یکساله این توافق بین‌المللی؛ توافقی که در یک سوی آن ایران و در سوی دیگر شش کشور قدرتمند و نماینده اتحادیه اروپا قرار داشتند.
کد خبر: ۹۹۰۴۹۴

در این یک سال، جمهوری اسلامی ایران به تمام تعهداتی که در قالب این توافق پذیرفته بوده، عمل کرده و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و حتی مقامات آمریکایی این مساله را تائید می‌کنند. از جمله این تعهدات می‌توان به کاهش تعداد سانتریفیوژها در فردو و نطنز، کاهش ذخایر اورانیوم غنی‌شده، خارج کردن قلب رآکتور اراک و پذیرش نظارت‌های بیشتر از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اشاره کرد.

در مقابل این اقدامات، دستاوردهایی نیز عاید ایران شده است که از جمله آنها می‌توان به شکسته شدن پروژه غرب برای بسیج سایر کشورها علیه ایران و همچنین شرایط مساعدتری که در زمینه تولید و فروش نفت ایجاد شده است، اشاره کرد اما واقعیت این است که آمریکا‌یی‌ها در این یک‌ سال با اقدامات خود از بهره‌مند شدن ایران از عواید برجام جلوگیری و عملا تعهد اصلی خود را در برجام که رفع تحریم‌ها بوده، نقض کرده‌اند. واشنگتن در این یک سال با تهدیدات پشت پرده، عملا مانع همکاری بانک‌ها و شرکت‌های بزرگ بین‌المللی با جمهوری اسلامی ایران شده و با وضع قوانینی چون محدودیت صدور ویزا و همچنین تمدید قانون تحریم‌های ایران موسوم به آیسا، آشکارا برجام را نقض کرده ‌است.

شرایط وقتی پیچیده‌تر می‌شود که چنین وضعیتی را در حالی شاهدیم که هنوز دولت باراک اوباما - که یکی از پایه‌های مذاکرات هسته‌ای بود - سکان امور را در آمریکا به عهده دارد و مشخص نیست با روی کار آمدن دونالد ترامپ که از منتقدان سرسخت برجام است، چه اتفاقی برای این توافق خواهد افتاد.

البته همان‌طور که مقامات عالی‌رتبه کشورمان تاکید کرده‌اند و دیروز هم از سوی سید عباس عراقچی، رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام مورد اشاره قرار گرفت، اگر طرف مقابل تصمیم بگیرد برجام را پاره کند، ایران آن را آتش خواهد زد. به گزارش جام‌جم، عراقچی در نشست خبری که دیروز در آستانه یکسالگی اجرای برجام داشت با تاکید بر این‌که برجام یک تعهد بین‌المللی است، افزود: اگر کشوری بخواهد برجام را کنار بگذارد، تصمیم خودش است ولی آنچه روشن است این‌که ما درباره برجام، هیچ مذاکره مجددی نخواهیم داشت و پرونده هسته‌ای ایران دوباره باز نمی‌شود.

عراقچی: خصومت آمریکا ادامه خواهد داشت

با توجه به برداشته شدن تحریم‌ها در سه حوزه کلیدی انرژی، حمل و نقل و بانکی، می‌توان گفت اوضاع به حالت عادی برگشته است

چهارمین گزارش وزارت امور خارجه درباره اجرای برجام روز یکشنبه (دیروز) به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ارائه شد

در حال حاضر شورای امنیت، برنامه هسته‌ای ایران را به عنوان برنامه‌ای مشروع به جهان معرفی می‌کند و برنامه هسته‌ای ایران به عنوان یک برنامه مشروع، با قوت به کار خود ادامه می‌دهد

آمریکایی‌ها و غربی‌ها تا توانستند سنگ‌اندازی کردند، ولی ما با تک‌تک این سنگ‌اندازی‌ها مقابله و سعی کردیم موانع را برطرف کنیم

درآمدهای حاصل از فروش نفت امروز قابل وصول است و براساس گفته‌های معاون وزیر نفت، 29 میلیارد دلار از فروش نفت در یک سال گذشته درآمد داشته‌ایم

براساس گزارش مقامات کشتیرانی در حال حاضر کارها بدون هیچ مشکلی در حال انجام است

مشکل بیمه‌ها حل شده و بیش از یک میلیارد دلار کشتی‌های ما پوشش بیمه‌ای دریافت می‌کنند

موانع خرید و فروش هواپیما میان ایران و کشورهای دیگر بویژه تولیدکنندگان اصلی از بین رفته است و اولین هواپیما نیز وارد ایران شد

هنوز شرایط بانکی ما به حالت عادی برنگشته، اما علت‌های متعددی برای این مسأله وجود دارد که تقریبا هیچ‌کدام به برجام مربوط نیست

مهم‌ترین مانع تحریم‌های بانکی، تحریم‌های اولیه آمریکاست که بعد از انقلاب اعمال شده، اما در برجام به آنها پرداخته نشده است و ما هم نگفتیم که برداشته می‌شود. اما راه‌های جایگزین مشروع و قانونی وجود دارد و مهم این است که در هر پروژه مسیر بانکی خودش را پیدا کنیم. همان‌طور که در رابطه با قرارداد ایرباس و بوئینگ و قرارداد پژو که حدود 600 میلیون یورو است، کانالی مالی و بانکی ایجاد شد

دوستان بانکی مطرح می‌کنند، گرچه مشکلات بانکی هنوز هست، اما هیچ کجا در بن‌بست نیستیم. به هر حال در حوزه بانکی و مالی در وضعیت خوبی قرار داریم

از دید ما برجام تمام شده و موانع اقتصادی هم برداشته شده، فقط باید مراقب سنگ‌اندازی‌ها باشیم

دولت جدید آمریکا قادر به کنار گذاشتن برجام نیست، اما اگر آنها تصمیم به کنار گذاشتن برجام بگیرند یا صحبت از بازبینی آن داشته باشند، ما هم برای همه نوع شرایطی آمادگی کامل داریم و طبق مصوبه مجلس در یک دوره زمانی مشخص فعالیت‌های هسته‌ای خود را به قبل برمی‌گردانیم

دیگر کشورهای گروه 1+5 با ما هم‌نظرند و تأکید دارند اگر قانون تمدید شده آیسا با دستور رئیس‌جمهور بی‌اثر نشود، نقض فاحش برجام است اما خوشبختانه بعد از تمدید، رئیس‌جمهور آمریکا این قانون را مجددا بی‌اثر کرد

‌از نظر ما مهم است که قانون مورد تمدید قرار گرفته با دستور رئیس‌جمهور( هر رئیس‌جمهوری باشد) متوقف شود

اگر ایران نسبت به طرف مقابل شکایت داشته باشد، طبق برجام می‌تواند در صورت حل و فصل نشدن شکایت در کمیسیون برجام، تعهداتش را به طور جزئی یا کلی لغو کند، چرا که ما شکایتمان را به شورای امنیت نمی‌بریم. ما نمی‌توانیم از کسانی شکایت کنیم که در آن شورا قاضی هستند

اگر مذاکرات از ابتدا شروع شود، احتمالا همان روندی را که طی شد ادامه می‌دهیم

خصومت آمریکا ادامه خواهد داشت و ما باید گام به گام حیله‌ها و خصومت‌های آنها را از بین ببریم

کارشکنی آمریکا در اجرای برجام

محمدرضا پورابراهیمی

نماینده کرمان

یکی از مهــــم‌تـرین دســتاوردهای ایران در برجام، اثبات حقانیت جمهوری اسلامی ایران بود و ما به دنیا ثابت کردیم پای مواضع اصولی خود در مورد حرام بودن استفاده از سلاح هسته‌ای ایستاده‌ایم و برنامه‌ای در این زمینه نداریم. جمهوری اسلامی ایران پس از برجام، در بعضی بخش‌ها موفقیت‌هایی داشته‌ است که یکی از مهم‌ترین آنها مربوط به تولید و فروش نفت است. در حوزه نفت در یک سال گذشته با تلاش‌های وزارت نفت، سه اتفاق مهم رقم خورد: کاهش سهم اوپک، توافق برای افزایش قیمت نفت و افزایش سهم ایران در اوپک.

یکی از پیامدهای مثبت برجام این بود که توانستیم سهم‌مان را در اوپک پس بگیریم. از سوی دیگر باید به این نکته اشاره کرد که در حال حاضر جمهوری اسلامی ایران به تمام تعهدات خود عمل کرده اما طرف مقابل به بخشی از تعهدات خود به صورت نصفه‌نیمه پایبند بوده و بخشی را نیز بلاتکلیف گذاشته است. درخصوص مسائل بانکی بخش عمده‌ای از تعهدات طرف مقابل انجام نشده و بجز بانک‌های کوچک ـ که حجم مراوداتشان با ما بسیار اندک است ـ بانک‌های بزرگی که قرار بود در بحث نقل و انتقالات به کشور ما کمک کنند به دلیل کارشکنی‌های آمریکا به تعهدات خود عمل نکرده‌اند. مباحث مربوط به جذب سرمایه‌گذاری خارجی هم به دلیل همین محدودیت‌ها در نظام بانکی، در هاله‌ای از ابهام است و تا امروز نتوانسته‌ایم آماری دقیق از میزان سرمایه‌گذاری خارجی در ماه‌های گذشته داشته باشیم.

دستاوردهای موجود در شأن ملت ایران نیست

سیدجواد ساداتی‌نژاد

نماینده کاشان

در آستانه یکسالگی برجام وقتی داده‌هــا و ستانده‌ها را در کفه‌های ترازو می‌گذاریم می‌بینیم آنچه ما تعهد کردیم و باید عمل می‌کردیم، انجام داده ایم اما دشمن به تعهدات خودش عمل نکرد. البته چنین مساله‌ای جای تعجب ندارد زیرا امام جامعه ما از ابتدا همین مساله را پیش‌بینی کرده بود و تاریخ 37 ساله انقلاب هم همین را نشان داده است. از اول مثل روز روشن بود معامله‌ای که تحت عنوان برجام انجام شده چیزی عاید ما نخواهد کرد. ما دستاوردهای هسته‌ای را دادیم، نطنز را دادیم، فردو را دادیم و اینها براحتی قابل برگشت نیست.

یکی از خسارت‌های سنگینی که به ما در این زمینه وارد شد و چندان هم به آن پرداخته نمی‌شود پراکنده شدن تیم دانشمندانی بود که در این حوزه کار می‌کردند. زمانی که تعدادی دانشمند برای کاری در قالب یک تیم جمع شده‌اند پراکنده می‌شوند، جمع‌ کردن دوباره آنها بسادگی امکان‌پذیر نیست. بنابراین باید گفت برجام خسارت محض بود و چیزی عاید ما نشد و به نظر من تمدید تحریم‌های ده ساله، آخرین میخ بر تابوت برجام بود. بعضی اتفاقات از جمله ورود یک هواپیما را هم نمی‌‌توان به عنوان دستاورد در مقابل آنچه داده‌ایم به حساب آورد؛ چرا که اصلا قابل مقایسه نیست و شان ملت ما و لیاقت مردم ایران بسیار بیش از این چیزهاست. در مجموع باید گفت، در یک سالگی برجام دستاوردی که در شان مردم ایران و متناسب با وعده‌هایی که داده شده بود وجود ندارد و این عبرتی است برای ما تا در آینده، فرمایشات امام جامعه را نصب‌العین قرار دهیم.

با مذاکره، شرایط را مدیریت کنیم

سهیلا جلودارزاده

نماینده تهران

با وجود تبلیغات سوء یا دلواپسی‌هایی که برخی انجام دادند، ‌خوشبختانه شاهدیم که در طول سال گذشته، صنعت و تولید کشور رشد کرده و در بخش گندم به خودکفایی رسیده‌ایم و نور امید در دل‌ تولیدکنندگان، کارآفرینان و سرمایه‌گذاران تابیده است.

پس از توافق برجام بسیاری از بن‌بست‌هایی که در مسیر واردات کالاهای اولیه و مواد اولیه یا صادرات کالاهای ساخته شده وجود داشت، شکسته شده و روابط بانکی با بانک‌های خارجی برقرار شده ‌که این توفیقات، مشکلاتی را که بر گردن جامعه کار و تولید کشور سنگینی می‌کرد، کاهش داده است.

وقتی ثروت تولید می‌شود، خدمات فرو دستی و تکمیلی هم رونق پیدا کرده و شکل می‌گیرد. در حال حاضر بزرگ‌ترین مشکل داخلی کشور، مصرف کالای خارجی است و ما باید همه را به مصرف کالای داخلی تشویق کنیم. امروز مشکل اشتغال جوانان کشور معضل بزرگی است، لذا مجلس و دولت باید با سرمایه‌گذاری و کمک به حل بیکاری، نهضت مصرف کالای داخلی را تقویت کنند و تعصب وطنی باید شکل بگیرد.

آمدن اولین هواپیما نشانه خوبی است که می‌توان گفت روابط ما با همه کشورها عادی شده و اینها از دستاوردهای برجام است. با این‌حال بعضی‌ها آینده برجام را مبهم می‌دانند، اما این آرزوی برخی است تا در شرایط آشفته رشد کنند، لذا تا جای ممکن باید شرایط را با آرامش، تعامل، گفت‌وگو و مذاکره مدیریت و ثابت کنیم که نیازی به جنگ و دعوا نیست.

نباید کشور را معطل برجام گذاشت

اسدالله عباسی

نماینده رودسر

در توافق برجام، ایران به تمام تعهدات خود عمل کرد و تمام دستاوردهای علمی و مادی و معنوی را در اختیار 1+5 گذاشت و صداقت خود را با پایبندی به تعهدات به جهانیان نشان داد و به آنها ثابت کرد که به دنبال سلاح هسته‌ای نیست، اما در قراردادی که نوشته شد، طرف مقابل به تعهدات و قول‌های خود عمل نکرد. البته در این شرایط، فضای بین‌المللی به نفع جمهوری اسلامی ایران شد، اما هدف اصلی برجام، برداشته شدن تحریم‌ها بود که عملا در این زمینه چیزی مشاهده نشده است.

در چندین مورد نقض برجام شده است که آخرین آن را آقای اوباما یک هفته مانده به پایان ریاست جمهوری‌اش انجام داد. برجام و یکسالگی آن در حد انتظار نبوده و راضی نیستیم و انتظار داریم که دولت تلاش کند تا حق و حقوق ملت ایران را بگیرد و مردم را با الفاظ سرگرم نکند، چرا که مردم و لایه‌های درونی جامعه به مسائل بین‌الملل آشنا هستند. وضعیت رکود و پایین بودن قدرت خرید مردم و نبودن رونق در اقتصاد و کسب وکار و همچنین معضل بیکاری، شرایط را برای مردم سخت کرده و نتیجه برجام باید در موضوعات مختلفی که الان مشکل داریم، دیده شود . انتظار می‌رود نسخه رهبر معظم انقلاب برای همه مسئولان اجرایی، عمل شود و با عمل به اقتصاد مقاومتی، کشور به سطح مطلوب برسد. نباید همه دارایی‌ها و هستی کشور را معطل برجام گذاشت، از این رو به آینده برجام خیلی خوشبین نیستم و انتظار داریم که برخی مسئولان به خود بیایند و واقع‌بینانه با مردم سخن بگویند.

ضرورت ارزیابی واقع‌بینانه از برجام

هادی شوشتری

نماینده قوچان

درخصوص برجـام باید به‌صــورت واقـع‌بینانه ارزیابی داشت. نه مثل برخی بگوییم برجام یک بدبختی برای کشور و باخت مطلق بود و نه این‌که مثل برخی اعتقاد داشته باشیم که برجام همه مشکلات را حل می‌کند.

دیدگاه صحیح و واقعگرایانه این است که ما تحریم شده بودیم و با سلسله مذاکرات و توافق بین‌المللی با 1+5 برخی از مشکلات، بخصوص در حوزه فروش نفت و همچنین فضای نامناسبی را که در مجامع و سازمان‌های بین‌المللی ایجاد شده بود، بهبود بخشیم.

بنابراین اگر اینها را در نظر بگیریم، می‌توان گفت برجام یک نقطه مثبت در کارنامه دولت بود و توانست به بخشی از اهداف واقعگرایانه‌ای که وجود داشت، دست پیدا کند.

البته در توافق به صددرصد اهداف دست پیدا نکردیم، اما بخش قابل توجهی از اهداف تحقق یافت که مهم‌ترین آن فروش نفت بود.

در مورد آینده برجام باید گفت که حیات و بقای سیاسی هر توافق بین‌المللی ممکن است با چالش مواجه شود، ولی اعتقاد دارم که باید بپذیریم بر اساس اصول حقوق بین‌الملل، ما با ایالات متحده آمریکا به توافق نرسیدیم بلکه با 1+5 توافق کردیم و بر اساس این توافق، شورای امنیت سازمان ملل، قطعنامه‌های قبلی را لغو کرد و بنابراین باید با احتیاط و صبر ومدیریت دقیق پیش برویم تا ببینیم چه خواهد شد.

برجام اقدام اساسی و درست

علیرضا محجوب

نماینده تهران

در پاسخ به انتقادات داخلی به برجام باید گفت که نباید انتظار داشت برجام معجزه کند؛ زیرا دشمن ما همان دشمن است و برجام قرار نبود در این زمینه کاری بکند بلکه در برجام به دنبال این بودیم که به وضع قبل از تحریم‌های سازمان ملل برگردیم.

تحریم‌هایی که از سوی سازمان ملل وضع شده بود خطر بروز جنگ را به وجود آورده بود و دولت دغدغه داشت این شرایط را برطرف کند و تقریبا به صددرصد هدف خود در این زمینه رسید. صدالبته ما علاقه داریم تحریم‌هایی که قبل از موضوع هسته‌ای هم علیه ما وضع شده بود برداشته شود اما اینها چیزهایی نیست که آن را به برجام ربط بدهیم. ما قصد داشتیم پرونده‌سازی‌ها علیه ایران تمام شود و باید به شایستگی از آقای دکتر روحانی، دکتر ظریف و دکتر صالحی و همه کسانی که در این مذاکرات درخشیدند قدردانی کنیم که توانستند بیش از حداقل‌هایی که ما انتظار داشتیم کسب کنند.

بنابراین برجام در دسترسی به اهداف اساسی موفق بود و بعضی اهداف و خواسته‌های دیگر هم هست که اگر بشود خوب است . در مجموع باید گفت همه باید در مسیری که رهبر معظم انقلاب
درپیش گرفتند حرکت کنند. رهبر معظم انقلاب همواره با آگاهی از مذاکره‌کنندگان حمایت کردند و با آگاهی نیز انتقاد کرده‌اند و مسائل را رصد می‌کنند.

در مجموع معتقدم آنچه انجام داده‌ایم قدم اساسی و درست بوده و باید آن را ادامه داد.

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها