چشم همیشه هشیار

آخرین تحقیقات آماری نشان می‌دهد بعد از نصب دوربین‌های مداربسته در معابر و بزرگراه‌ها تعداد جرایم کاهش یافته است.

قدرت بزرگنمایی بالای دوربین‌های نظارتی

در حال حاضر بیش از 1100 دوربین نظارتی در نقاط مختلف شهر تهران فعال هستند. این دوربین‌ها به گفته سرهنگ مسعود جبارزاده، کارشناس ارشد مدیریت فناوری اطلاعات و رئیس اجراییات پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ، یک ویژگی بسیار مهم دارند و آن قدرت بزرگنمایی بسیار بالا (زوم زیاد) و چرخش 360 درجه‌ای آنهاست.

وی با بیان این که این دوربین‌ها به دو نوع نظارتی و ثبت تخلفات تقسیم می‌شوند به جام‌جم می‌گوید: دوربین‌های نظارتی سطح شهر، تا فاصله 200 و حتی تا 500 متر امکان بزرگنمایی دارند و امکان عکس گرفتن از پلاک خودروها برایشان تا این مسافت بسیار راحت است.

ذخیره تصاویر تا 72 ساعت

هدف اصلی از نصب دوربین‌ها مدیریت و کنترل ترافیک و آمد و شد است. در کنار این وظیفه، با توجه به قابلیت‌های این دوربین‌ها و امکان ضبط ترددهایی که در زاویه دید آنها صورت می‌گیرد، امکان پیگیری حوادث و بعضاً جرایم دیگر نیز وجود دارد.

سرهنگ جبارزاده، 90 تا 95 درصد نقاط شهر را تحت پوشش دوربین‌های نظارتی عنوان می‌کند و ادامه می‌دهد: با استفاده از ‌این قابلیت دوربین در آینده بسیار نزدیک، جریمه‌ها نیز با استفاده از این دوربین‌ها به شکل مکانیزه انجام خواهد شد. اپراتورها از طریق زوم کردن دوربین روی خودرویی که زیر تابلوی توقف ممنوع ایستاده، همانجا نوع تخلف را تعیین و خودرو را جریمه می‌کنند.

چگونگی ورود به محدوده برای مالکانی که اقدام به خرید طرح روزانه می‌کنند

نوع دوم دوربین‌های موجود در سطح شهر، تخلفات خودروها را در محدوده طرح ترافیک ثبت می‌کند. اکنون حدود 104 دوربین، خودروهایی را که به صورت غیرمجاز وارد محدوده طرح ترافیک و زوج و فرد می‌شوند، جریمه می‌کنند.

رئیس اجراییات پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ درباره ثبت تخلف خودروهایی که آرم‌های روزانه می‌خرند، اما همچنان باز هم جریمه می‌شوند به نکته بسیار مهمی اشاره می‌کند: پلاک همه خودروهایی که آرم طرح ترافیک سالانه دارند، در پایگاه داده‌های دوربین‌ها ثبت شده است. از سوی دیگر برخی متقاضیان گمان می‌کنند، خرید طرح برای ورود به محدوده کافی است و بسیار دیر نسبت به وارد کردن کد طرح اقدام می‌کنند. در صورتی که متقاضیان باید بعد از خرید طرح، کد آن را ثبت و بعد از دریافت پیامک وارد طرح شوند. در غیر این صورت به عنوان متخلف توسط دوربین‌ها جریمه می‌شوند.

با مادون قرمز کنترل می‌شوید

مخدوش و پنهان کردن پلاک خودروهایی که قصد ورود به محدوده طرح ترافیک دارند، از جرایم رایج است که این روزها به دفعات شاهد آن هستیم. احتمالا وقتی شما هم اظهارات رئیس اجراییات پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ را بخوانید متوجه بی فایده بودن هرگونه اقدامی در این زمینه می‌شوید. سرهنگ جبارزاده توضیح می‌دهد: در سطح شهر عکسبرداری از خودروها با دو دوربین انجام می‌شود. در مرحله اول پلاک‌های مجاز و غیرمجاز با استفاده از نرم افزارهای پردازش تصویر، خودبه خود و هوشمند جدا می‌شوند. در این میان برای شناسایی پلاک‌هایی که به هر دلیلی اعم از زاویه تابش نورخورشید تا قرار گرفتن پارچه، کاغذ، روزنامه یا گونی، خوانا نیستند از تصاویر ثبت شده با دوربین مادون قرمز استفاده می‌کنیم.

وی ادامه می‌دهد: پلاک‌خوانی کاملا هوشمند است و با اطلاعات پایگاه داده‌های پلیس مقایسه می‌شود. روزانه بیش از یکصد هزار تخلف ثبت می‌شود که اگر ضریب خطا را 5 درصد در نظر بگیریم، با توجه به میزان تخلفات، این درصد خطا عدد قابل توجهی می‌شود. بنابراین اپراتورهای مستقر در مرکز اجراییات پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ، ثبت تخلف‌ها را به دلایل مختلف ازجمله ناخوانا بودن پلاک، هرگونه مخدوشی یا پوشش آن، کثیف یا گلی بودن، از بین رفتن رنگ و برخی تشابهات در حروف و اعداد پلاک بازبینی می‌کنند. در مرحله نخست، شماره پلاک با استفاده از الگوریتم‌ها که از هوش مصنوعی استفاده می‌شود به طور خودکار استخراج شده و در ادامه با فرآیند واکنشی، اطلاعات دقیق وسیله نقلیه شامل سیستم، تیپ، نوع کاربری و رنگ از بانک اطلاعات شماره‌گذاری دریافت می‌شود. اپراتور تصویر خودروی متخلف را با اطلاعات دریافتی مقایسه کرده و در صورت همخوانی، تیک تأیید جریمه زده می‌شود.

نکته حائز اهمیت در این فرآیند این است که مالکان خودروهایی که با پلاک غیر مجاز یا حتی جعل شده عبور می‌کنند براحتی قابل تشخیص بوده و اقدامات قانونی برای این خودروها متصور است.

تعمیر دوربین‌های معیوب در کمتر از 48 ساعت

مواقعی پیش آمده است که حواسمان به سرعت خودرو نبوده و با سرعتی بیش از حد مجاز از کنار دوربین بزرگراه‌ها حرکت کرده‌ایم. از آنجا که گاهی شاهد فلش زدن دوربین‌ها بوده‌ایم، وقتی با وجود سرعت بالا مشاهده می‌کنیم که دوربین فلش نزد، خیالمان راحت می‌شود که این بار دوربین به هر دلیلی از ثبت تخلف ما چشم پوشی کرده است.

اما سرهنگ جبارزاده بار رد این موضوع می‌گوید: دوربین بزرگراه‌ها در شب فلش می‌زنند. فلش زدن یا نزدن دلیلی بر ثبت تخلف بیش از یک‌بار یا اصلا ثبت نشدن آن نیست.

وی درپاسخ به این پرسش که چگونه متوجه خرابی دوربین‌ها می‌شوید، می‌گوید: خرابی این دوربین‌ها به روش‌های مختلفی قابل بررسی است. بدیهی است این تجهیزات نیز به دلایل مختلف از جمله استهلاک و وضعیت‌های جوی و غیره تاثیرپذیر می‌شود. اما همه‌روزه و به صورت لحظه به لحظه عملکرد آنها ارزیابی شده و به محض مشاهده ایرادات، فرآیند اصلاح و رفع نقص انجام می‌شود.

امکان پیگرد قضایی پلاک‌های مخدوش

به گفته رئیس اجراییات پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ از جمله جرایمی که این روزها از نگاه دوربین‌ها پنهان نمی‌ماند، پلاک‌های سوخته است. وی ادامه می‌دهد: پلاک‌هایی که به هر دلیل مخدوش یا دستکاری می‌شوند، تصویر آنها چاپ شده و بعد از ثبت شکایت، قابل پیگرد قانونی است. در این حالت چنانچه خودروی متخلف به هر دلیلی توقیف شود، مالک برای ترخیص وسیله نقلیه خود باید به دادسرای ویژه راهنمایی و رانندگی مراجعه کند.

ثبت همزمان چند تخلف با دوربین‌های جدید

ثبت فاصله با خودروی جلویی در بزرگراه‌ها، جریمه ماشین‌های سنگینی که در خط سبقت حرکت می‌کنند یا وارد تونل می‌شوند، تغییر ناگهانی جهت خودرو و انحراف به چپ یا راست، حرکت با دنده عقب در بزرگراه‌ها و معاینه فنی خودرو از جمله مواردی است که دوربین‌ها توانایی ثبت همزمان آنها را دارند.

سرهنگ جبارزاده با بیان این که در حال حاضر همه نرم‌افزارهای دوربین‌ها را متخصصان داخلی طراحی می‌کنند، می‌گوید: ثبت تخلفات با کمک پلاک جلو و عقب و بر اساس نیاز سامانه، به صورت شبانه روز امکان‌پذیر است. وی درباره تأمین برق دوربین‌ها می‌گوید: تمام دوربین‌های سطح شهر و بیرون شهر، از برق معمولی شهری استفاده می‌کنند.

اعمال جریمه بر اساس میانگین سرعت خودروها

بسیاری از رانندگان با دیدن دوربین‌های ثبت تخلف سرعت را کم و به حد مجاز می‌رسانند و بعد از عبور از دوربین بتدریج سرعت را زیاد می‌کنند.

پلیس به منظور برخورد با این قبیل تخلفات فناوری جدیدی را درجاده‌ها به کار گرفته است و آن سنجش میانگین خودرو در فاصله میان باجه‌های عوارضی است. رئیس اجراییات پلیس راهنمایی رانندگی تهران بزرگ می‌گوید: مشخصات و وضع تردد خودروهای عبوری جاده‌ها در سامانه رایانه‌ای ثبت می‌شود. در صورتی که میانگین سرعت خودرو در یک سطح مقطع مورد ارزیابی بیش از حد مجاز باشد، براساس میزان تجاوز از سرعت مجاز، وفق قانون جریمه برای راننده آن صادر می‌شود.

ثبت همزمان سرعت در تمام باندها

یکی از سوالات اغلب رانندگان این است که آیا دوربین‌های ثبت تخلف، توانایی تشخیص سرعت خودروها در تمام باندهای بزرگراه‌ها را دارد یا نه؟ سرهنگ جبارزاده در پاسخ به این سوال می‌گوید: راه‌اندازی سامانه ثبت تخلف سرعت، منوط به موفقیت در آزمون‌های مختلفی است که روی این سامانه صورت می‌پذیرد و یکی از پارامترهای مهم و اصلی ثبت تخلف همزمان چند خودرو است. این سامانه قادر است سرعت تک‌تک وسایل نقلیه عبوری از یک سطح مقطع را به تفکیک محاسبه کرده و اعمال قانون کند. شاید این تصور در ذهن رانندگان ایجاد شود که ممکن است یکی از خطوط عبوری در معابر بزرگراهی که از محل نصب دوربین فاصله دارد، امکان ارزیابی سرعت خودرو را نداشته باشد، درحالی که خطوط در این سامانه پوشش داده می‌شوند. وی تأکید می‌کند: فرآیند آزمون و ارزیابی دوربین‌ها مختص راه‌اندازی آنها نیست، بلکه این فرآیند به طور مستمر و همواره با چک لیست‌های استاندارد انجام می‌شود.

سهیلا فلاحی