تعطیلات شناورمدارس

آن روز هم، هیات وزیران برای کاهش آلودگی هوا پیاپی مصوبه می‌داد به این امید که این مصوبات راهی باشد برای پاک شدن هوای تهران، اصفهان، کرج، اهواز، اراک، شیراز و تبریز که وقتی زمستان‌ها آلاینده‌ها بیخ گلوی هوایشان را می‌گیرد و بجز با آمدن باد و باران و برف این یقه‌گیری تمام نمی‌شود، روزنه‌ای برای پاکی بازشود. ریز مصوبات در آرشیو اخبار موجود است ولی آنچه ماندن در لابه‌لای مصوبات پرحجم را تاب نیاورد و خیلی زود جایش را میان افکار عمومی باز کرد مصوبه مربوط به مدارس است؛ موضوعی که در گذشته هم مطرح بود ولی شانس تصویب نیافته بود.

اصلاح تقویم آموزشی کشور، خواسته کار گروه کاهش آلودگی هوای کلانشهرها بود که وقتی تائیدیه هیات وزیران را گرفت به صدوریک تکلیف برای مجلس نیزختم شد، به لغوقانون بازگشایی مدارس در روز اول مهر.

اصلاح تقویم آموزشی کشور بیش از هر چیز به‌دنبال دور زدن آلودگی هوا در شهرهای بزرگ است، به این نحو که در مقطعی که هوای شهرها آلوده و نفسگیر می‌شود، دانش‌آموزان تعطیل باشند.

اسمش را شاید بشود گذاشت تعطیلات پاییزی و زمستانی و شاید هم تعطیلات شناور، که قراراست جای تعطیلات تابستانی را بگیرد.

البته از آنجا که آلودگی هوا فقط دامنگیر کلانشهرهاست و نمی‌شود فقط مدارس هفت شهر به تنگ آمده را در پیک آلودگی‌ها تعطیل کرد و دانش‌آموزان بقیه شهرها را به روال سابق به مدرسه فرستاد، مجلس نیز موظف شده تا لایحه لغو قانون بازگشایی مدارس در اول مهر را با قید دو فوریت در دستور بررسی قرار دهد تا تغییر تقویم آموزشی کشور شامل حال همگان شود.

اگر قانون بازگشایی مدارس در اول مهر که در دهه 70 و زمان وزارت محمد علی نجفی در مجلس رای آورد، تغییر کند و در کنار تقویم اصلاح شده آموزشی قرار گیرد، آن وقت هر استان به فراخور شرایط اقلیمی، جغرافیایی و حتی اجتماعی و فرهنگی‌اش مدارس را بازگشایی خواهد کرد و آن وقت شاید عده‌ای اول مهربه مدرسه بروند، عده‌ای در تابستان و عده‌ای در زمستان و گروهی دیگر شروع سال تحصیلی شان همزمان با فصل بهار باشد.

2 مجری دست به عصا

تائید اصلاح تقویم آموزشی و لغو قانون بازگشایی مدارس از اول مهر از هیات وزیران به اندازه یک جلسه کاری وقت برد ولی قطعا تا مدت‌های طولانی از مجلس و آموزش و پرورش زمان می‌گیرد.

انجام این دو کار به منزله انقلابی در سیستم آموزش و پرورش است که اگر سنجیده نباشد هرج و مرج به پا می‌کند و مثل تمام اقدامات شتاب‌زده که تابه حال مدارس راعرصه آزمون وخطا قرارداده، لرزه‌ها و پس‌لرزه‌های بزرگی خواهد داشت.

مجلس به همین دلایل دست به عصاست و وزارتخانه نیز در مرکز فرماندهی‌اش که شورای عالی آموزش و پرورش است شبیه اوست. پیگیری‌های جام‌جم از جو حاکم دراین دو نهاد مجری نشان می‌دهد هیچ شتابی در اجرای مصوبه هیات وزیران وجود ندارد و تا به حال هر چه بوده سنجیدن محاسن و معایب این کاربوده و تاکید بر نیاز این تصمیم به بررسی‌های کارشناسانه.

علیرضا سلیمی از اعضای کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس نکاتی را به ما می‌گوید که نشان می‌دهد به‌دلیل پیچیدگی در اجرا و لزوم سنجیدن همه جوانب کار، چندان طالب اصلاح تقویم آموزشی کشور نیست و حتی گله مند است چرا در بحث آلودگی هوا دیواری کوتاه‌تر از آموزش وپرورش نیافته‌اند و به جای اصلاح منابع آلاینده و جدال با علت ها، با معلول مقابله می‌کنند و قصد دستکاری تقویم آموزشی را دارند.

این نماینده مجلس نگران از دست رفتن اتحاد و هماهنگی در کشور است و شاید دلواپس این که هر استان در اداره مدارس‌ساز خودش را بزند. احمد عابدینی، معاون شورای عالی آموزش و پرورش اما گرچه همچون مجلسیان هیچ اقدام شتاب‌زده را به صلاح نمی‌داند، ولی برخلاف علیرضا سلیمی، داشتن تقویم متنوع آموزشی را مترادف با از بین رفتن اتحاد و یکپارچگی نمی‌داند.

او درگفت‌وگو با جام‌جم توضیح می‌دهد که تاکنون در شورای عالی بحث‌های موافق ومخالف فراوانی در‌این‌باره مطرح شده و پیشنهادهایی رسیده که البته هیچ‌کدام کارشناسی شده نبوده‌اند، ولی اصلاح تقویم آموزشی و تعیین تاریخ‌های مختلف برای شروع سال تحصیلی در استان‌ها ضروری است. عابدینی به تفاوت‌های فرهنگی و جغرافیایی هر استان اشاره می‌کند، به فصول سرد وگرم متنوعشان، به زمان کشت و زرع متفاوتشان و نتیجه می‌گیرد چون اینها متفاوت است نباید مدارس این مناطق همزمان بازگشایی و تعطیل شوند.

اگر به یاد بیاوریم که یک پای ثابت نقدهای منتقدان به نظام آموزشی کشور همواره بر سر صدور فرمان‌های یکسان و نسخه‌های کپی شده برای همه مناطق کشور بوده و هست، می‌توانیم اصلاح تقویم آموزشی را همچون معاون شورای عالی آموزش وپرورش یک فرصت تلقی کنیم؛ بویژه آن که او می‌گوید در برخی کشورها حتی کتاب‌های درسی نیز به‌صورت متمرکز تالیف نمی‌شود و هر منطقه کتاب‌های درسی مخصوص به خود را دارد.

پس اگر این گونه به موضوع نگاه کنیم تغییراتی که آینده در تقویم آموزشی کشور نمایان می‌شود می‌تواند تحصیل و فرآیند یادگیری را آسان‌تر از همیشه کند و حتی برخی موانع تحصیل را که به شرایط اقلیمی همچون سرما و گرمای طاقت فرسای برخی مناطق مربوط است ازمیان بردارد، به این شرط که همه اقدامات حساب شده باشد.

اگر شوراها وظیفه‌شان را انجام می‌دادند...

بچه‌های استان‌های گرمسیر، مهر هم که به مدرسه می‌روند باید زیرکولرها خنک شوند، بچه‌های مناطق سردسیر مهر را با شال و کلاه به مدرسه می‌روند و اگر در مناطق صعب‌العبور کوهستانی سکنی گزیده باشند چند هفته‌ای بعد از مهر در توفان و کولاک گیر می‌کنند.

بچه‌های مناطق گرمسیر زمستان‌ها مجبور می‌شوند در مزارع و باغ‌ها کار کنند و ساکنان نقاط سردسیر، قبل از آمدن سوز و سرما باید در برداشت محصول کمک کارخانواده باشند، حتی وقتی مهر رسیده و مدارس بازشده است.

هنوز جمله علی اصغرفانی، وزیرمستعفی آموزش و پرورش در گوشم است وقتی می‌گفت دراستان‌های شمال‌غرب وقتی زنگ بازگشایی مدارس نواخته می‌شود و روزها از آن می‌گذرد، گروهی از بچه‌ها هنوز در باغات مشغول میوه چینی‌اند و به مدرسه نمی‌آیند.

این جماعت را که تابع فرهنگ و اقلیم خود هستند اگر کنار هم قرار دهیم به رسالت سنگین اصلاح تقویم آموزشی برای آسان کردن زندگی آنها پی خواهیم برد. اما چرا این تفاوت‌های اقلیمی و فرهنگی و اقتضائات سرزمینی که همیشه وجود داشته بتازگی مورد توجه واقع شده و از سال‌ها پیش به آن بی‌توجهی شده است؟

این سوالی اساسی است که احمد عابدینی،‌معاون شورای عالی آموزش و پرورش در پاسخ به آن می‌گوید اگر شوراهای آموزش و پرورش پیش ازاین به آن توجه می‌کردند و واکنش مناسبی به آن نشان می‌دادند، کار به تصمیم‌گیری درهیات دولت و لغو قانون در مجلس نمی‌کشید .

اشاره او به قانون تشکیل شوراهای آموزش و پرورش در استان‌ها و شهرستان‌هاست؛ قانون مصوب سال 72 مجلس به ریاست علی‌اکبر ناطق نوری.

ذیل ماده 4 این قانون می‌خوانیم که تصویب تقویم آموزشی هرمنطقه با توجه به شرایط اقلیمی و جمعیتی آن از وظایف و اختیارات شورای هراستان است، شورایی متشکل از امام جمعه، استاندار، مدیرکل آموزش و پرورش، شهردار مرکز استان، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان، مدیرکل سازمان نوسازی مدارس آن به علاوه یکی از استادان دانشگاه و سه‌تا پنج نفر از معتمدان و فرهنگ‌ دوستان هر استان.

این شوراها گرچه روی کاغذ و در دل قانون، اختیارات فراوانی دارند ولی در عمل برای شناور کردن تعطیلات و تدوین متفاوت تقویم سال تحصیلی که جزئی از وظایفشان است اقدامی انجام ندادند که حاصلش شد سال‌ها پیروی طوطی‌وار از تقویم سنتی آموزشی.

اما حالا که کار گروه کاهش آلودگی هوای کلانشهرها جای خالی این شوراها را پرکرده، امید است با اصلاح تقویم آموزشی کشور، رفاه و صلاح دانش‌آموزان سراسرکشور تامین شود و منعطف شدن سال تحصیلی، به خواسته این کارگروه که داشتن روزهای پاک بیشتر است نیز جامه عمل بپوشاند. ولی یادمان نرود که این کار ریزه‌کاری‌ها و ملاحظات فراوانی دارد ازجمله تعیین دقیق محدوده زمانی که مدارس هر منطقه باید تعطیل باشند، توجه به زمان‌بندی بی‌نقص امتحانات هماهنگ کشوری و حتی توجه به امکانات سرمایشی و گرمایشی مدارسی که با اصلاح تقویم آموزشی،‌نیازهای تازه‌ای پیدا می‌کنند.

مریم خباز

جامعه