ساخت داروی جدید آلزایمر

جمعی از پژوهشگران شرکت داروسازی مِرک، از ساخت نوعی داروی آلزایمر موسوم به وِروبِسِستات(verubecestat) خبر دادند. آزمایش‌ بالینی این داروی خبرساز روی تعداد محدودی از مبتلایان آلزایمر موفقیت‌آمیز بوده است. گفته می‌شود، این دارو از تولید پروتئین سمی آمیلوئید که منجر به ساخت پلاک‌های چسبنده در مغز می‌شود، جلوگیری می‌کند.

کد خبر: ۹۷۰۸۸۱

به گفته مَت کنِدی، سرپرست این پژوهش در آزمایشگاه تحقیقاتی مِرک، در حال حاضر راهکارهای درمانی محدودی پیش روی مبتلایان آلزایمر قرار دارد. راهکارهای موجود فقط موجب بهبود موقت علائم شناختی و عملکردی می‌شوند و روند اصلی بیماری را درمان نمی‌کنند. این در حالی است که پژوهشگران توانسته‌اند دارویی بسازند که مانع تولید پیوسته پروتئین‌های آمیلوئید ‌ـ ‌بِتا می‌شود. تجمع این پروتئین‌های مخرب از تشکیل پلاک‌های چسبنده‌ در مغز مبتلایان آلزایمر جلوگیری می‌کند. این پلاک‌‌ها عصب‌های سالم را از بین می‌برند و در نهایت موجب فراموشی، زوال شناختی و تغییرات شخصیتی می‌شود.

در پژوهش فوق، داروی وِروبِسِستات روی 32 بیماری که در مراحل اولیه آلزایمر به سر می‌بردند، آزمایش شد. شرکت‌کنندگان، داروی نامبرده را هفت روز متوالی دریافت کردند. این مدت آن‌قدر طولانی نبود که پژوهشگران بتوانند تغییرات ایجاد شده در تجمع پلاک‌ها را از روی اسکن‌ مغزی بیماران تشخیص دهند، اما نمونه‌برداری از مایع پیرامونی مغز ‌این افراد نشان داد وِروبِسِستات، سطح دو ترکیب اصلی سازنده پروتئین‌های ناهنجار آمیلوئید را کاهش داده است. جان هاردی، عصب‌شناس برجسته کالج دانشگاهی لندن و نخستین پژوهشگری که از نقش پروتئین‌‌های آمیلوئید در بیماری آلزایمر سخن گفت، معتقد است تغییرات ایجاد شده در نشانگرهای زیستی ثابت می‌کند که این دارو توانسته به طرز موفقیت‌آمیزی به تجمعات پلاک‌ها در مغز حمله ‌کند.

وِروبِسِستات مانع تولید آنزیم مغزیBACE1 می‌شود. این آنزیم، محرک تولید دو مولکول کوچکی است که از ترکیب‌شان آمیلوئیدها ساخته می‌شود. پیشتر نیز پژوهشگران سعی کرده بودند دارویی بسازند که از ترشح آنزیم BACE1 در مغز جلوگیری کند، اما تمام داروهای ساخته شده، دارای عوارض جانبی خطرناک از جمله سمی شدن کبد بودند. این در حالی است که مِرک ادعا می‌کند، داروی وِروبِسِستات عوارض جانبی چندانی ندارد. این دارو قرار است به طور گسترده روی بیش از 2000 بیمار مبتلا به آلزایمرِ نوع خفیف تا متوسط و نیز 1500 بیمار مبتلا به ابتدایی‌ترین مرحله آلزایمر آزمایش شود. نتایج اولیه آزمایش‌ها تیر ماه سال آینده اعلام خواهد شد.

شرکت زیست‌فناوری بیوژن نیز چندی پیش از ساخت دارویی خبر داد که گفته می‌شود به پلاک‌های آمیلوئیدی حمله می‌کند. داروی ساخت بیوژن قادر است پروتئین‌های آمیلوئید را بعد از این که در مغز پدیدار شدند، از بین ببرد. در این راهکار درمانی نوین به بیمار آنتی‌بادی تزریق می‌شود. هاردی اظهار می‌کند، قرص وِروبِسِستات بسیار ارزان‌قیمت‌تر از راهکار درمانی بیوژن و کاربردی‌تر خواهد بود. البته هنوز مشخص نیست، داروی ساخت مِرک چه زمانی به تولید انبوه خواهد رسید، اما جامعه پزشکان مشتاقانه در انتظار اعلام نتایج نهایی آزمایش‌های بالینی این دارو هستند.