رسالت صدا و سیما در دوران فناوری‌های نو

براساس تعریف، دانشگاه باید محیطی علمی آموزشی باشد که در آن دانش به شیوه کاملا تعاملی، بین استادان و دانشجویان تبادل می‌شود و لازم است که رابطه استاد و دانشجو مبتنی بر تحقیق، پژوهش، بررسی، تحلیل و کاملا تبادلی باشد. دانشگاه برخلاف مدرسه یا هر نوع آموزشگاه، جایی است که طالبان علم، منفعل و بی‌تفاوت نیستند، در این فضا دانشجو منتقد است و استاد کسی است که صبورانه هدایت و راهبری می‌کند. دانشگاه به دانش و اطلاعات موجود بسنده نمی‌کند و وظیفه تولید علم را به‌عهده دارد.

براساس این تعاریف و به استناد سخن بنیانگذار انقلاب اسلامی ایران، لازم است صدا و سیما از این ویژگی‌ مهم برخوردار باشد؛ فضایی تعاملی داشته باشد و بتواند از حضور و همراهی مخاطبانش بهره بگیرد، فضای مناسب برای انتقاد فراهم کند و نیز در تولید علم و آگاهی سهم داشته باشد.

بیش از سه دهه از طرح این تعریف از صدا و سیما گذشته و تا امروز، صدا و سیما تلاش کرده خود رابه تعریف دانشگاه عمومی نزدیک کند، اما به نظر می‌رسد شرایط کنونی بهترین و مناسب‌ترین زمان برای تحقق این امر است و بیشتر از همیشه امکانات و شرایط برای تبدیل صدا و سیما به یک دانشگاه عمومی فراهم است. به لطف فناوری‌های نوین، مخاطب رسانه ملی بیشتر از هر زمان دیگری می‌تواند با برنامه‌های رادیو و تلویزیون ارتباط برقرار کند و حتی در ساخت برنامه‌ها مشارکت داشته باشد. به مدد فناوری، فضای ارتباطی و تعاملی قابل توجهی ایجاد شده و به تبع آن شرایط ایجاد فضای انتقاد و طرح نقدها و نظرهای متنوع با رویکردهای مختلف فراهم شده است.

مهم‌تر از امکاناتی که فناوری‌های نوین ارتباطی در اختیار برنامه‌سازان قرار می‌دهد، بالا رفتن سواد عمومی جامعه و ارتقای سطح آگاهی عمومی است که به مدیران و برنامه‌سازان رادیو و تلویزیون فرصت می‌دهد تا بتوانند مفهوم واقعی را محقق کنند.

مخاطب امروز در مقایسه با چند دهه قبل بسیار آگاه‌تر و مطلع‌تر شده است و با کمی فرهنگسازی می‌تواند بسیار نقدپذیرتر از قبل باشد. همچنین این مخاطب می‌تواند فضای انتقادی با نیت سازندگی و تعالی را بهتر از گذشته درک کند، سره از ناسره را با دقت بیشتری تمییز بدهد و نیز می‌تواند به طور جدی در تولید علم و آگاهی سهم داشته باشد. به عبارتی امروز بیشتر از هر زمان دیگری این فرصت فراهم است که مدیران و برنامه‌سازان رسانه ملی، دست در دست مخاطبان بگذارند و به سمت سازندگی، رشد و تعالی گام بردارند.

فرصتی که امروز به مدد فناوری ایجاد شده و فضای رقابتی موجود برخلاف تصور، می‌تواند کاملا مفید و سودمند و به نفع رسانه ملی باشد به شرط آن‌که برنامه‌سازان این رسانه برای همیشه دانشگاه بودن صدا و سیما را در خاطر داشته باشند.

آذر مهاجر