تولید واکسن در مسیر خودکفایی

دستیابی به واکسن همه بیماری‌ها آرزوی همه دنیاست. به همین دلیل تحقیقات برای کشف واکسن بیماری‌ها همچنان ادامه دارد. این نگرش باعث شده محققان رشته‌های پزشکی با برگزاری نشست‌های بین‌المللی همچون اجلاس منطقه‌ای پاستور MATI 2016، تجربیات و یافته‌های خود را به اشتراک بگذارند.

این اجلاس 17 آبان با حضور کشورهای مراکش، الجزایر، تونس، نمایندگان انستیتو پاستورهای فرانسه، چین، مسئولان ایرانی همچون دکتر سیدحسن قاضی‌زاده هاشمی، وزیر بهداشت و دکتر مصطفی قانعی، رئیس انستیتو پاستور ایران و جمعی از محققان و پژوهشگران داخلی و خارجی به مدت سه روز در انستیتو پاستور ایران برگزار شد.

اعلام آمادگی برای انتقال فناوری به دیگر انستیتوها و کشورهای همسایه، آمادگی اجرای ماموریت‌های سازمان جهانی بهداشت برای پیشگیری و کنترل بیماری‌ها با استفاده از ظرفیت علمی انستیتو پاستور ایران، تلاش برای کاهش بیماری‌های واگیردار، ارتقای کیفیت خدمات و تربیت نیروی انسانی، پشتیبانی از تحقیقات اجرای طرح‌های پیشرفته در زمینه علوم پایه، تولید داروهای زیستی و کیت‌های تشخیصی، تامین ملزومات علمی و تخصصی سلامت مردم و تداوم ارتباط میان صنعت و تحقیقات کاربردی از مهم‌ترین محورهایی بود که در این اجلاس مطرح شد.

دکتر مصطفی قانعی، رئیس انستیتو پاستور ایران در گفت‌وگو با جام‌جم، از پروژه‌های مشترک در زمینه مقابله با مالاریا و تشخیص سریع سل و درمان آن میان ایران و انستیتوهای حاضر در این اجلاس خبر داد.

تسهیلات انستیتو پاستور برای محققان

انستیتو پاستور ایران با قدمت 96 ساله در بخش‌های مختلف تحقیقات، آموزش، خدمات تخصصی و تولید فعالیت می‌کند. دکتر سعید بوذری، معاون تحقیقات و فناوری انستیتو پاستور ایران در حاشیه این اجلاس با اشاره دریافت مقام اول انستیتو در جشنواره رازی طی دو سال گذشته به جام‌جم می‌گوید: ارتقای کیفیت کارها و اخذ مجوزهای بین‌المللی در این زمینه یکی از محورهای مورد توجه ماست.

وی تشکیل شورای فناوری را حلقه اتصال بخش پژوهش و تولید عنوان می‌کند و می‌گوید: در این خصوص طرح‌های پژوهشی که قابلیت ورود به بازار دارند، تحت حمایت قرار می‌گیرند. افرادی که طرح‌های آنها مورد تایید قرار بگیرد، در یک سال 25 میلیون و برای دو سال، 50 میلیون تومان اعتبار پژوهش دریافت می‌کنند.

معاون تحقیقات و فناوری انستیتو پاستور ایران ادامه می‌دهد: در صورتی که پژوهشگرانی در دور اول موفق باشند، می‌توانند با حضور در مجتمع تولیدی کرج و پارک فناوری سلامت از تجهیزات آزمایشگاهی این بخش استفاده کنند. اگر بتوانند در این فاز موفق باشند، به عنوان شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند برای دریافت وام بیشتر اقدام کنند و به عنوان شرکت خصوصی در راستای سلامت جامعه کار کنند.

تولید واکسن برای درمان سرطان مثانه

علاوه بر واکسن هپاتیت، انستیتو پاستور ایران دو نوع واکسن ب ث ژ (BCG) تولید می‌کند. نوعی از این واکسن به منظور پیشگیری و مبارزه با سل است. اما نوع دیگر آن به گفته دکتر بوذری، با هدف درمان سرطان مثانه تولید می‌شود.

وی با تأکید بر این که تزریق واکسن ب ث ژ در افراد سالم نقش پیشگیرانه ندارد، ادامه می‌دهد: این واکسن تنها برای مبتلایان سرطان مثانه قابل استفاده است. چون سرطان باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن می‌شود، بنابراین تزریق این واکسن باعث تولید آنتی بادی و تقویت سیستم دفاعی برای مقابله با بیماری می‌شود.

دکتر بوذری می‌گوید: درست است سرطان دارای آنتی بادی نیست، اما تحقیقات ثابت کرده است اگر ب ث ژ در زمان مناسب تزریق شود، می‌تواند یکی از روش‌های موثر برای مقابله با سرطان مثانه باشد.

سیاه سرفه با موضوع طرح تحقیقاتی مشترک

در عین حال که ایران در حال انتقال فناوری تولید واکسن به کشور الجزایر است و تفاهم‌نامه‌ای نیز در این رابطه منعقد شده، در طرح‌های پژوهشی مشترک مربوط به سیاه سرفه با کشورهای فرانسه و تعدادی از کشورهای آفریقایی نیز مشارکت دارد. دکتر بوذری با بیان این مطلب ادامه می‌دهد: در انستیتو پاستور ایران آزمایشگاه‌های مرجع سلامت زیادی وجود دارد. یکی از این آزمایشگاه‌ها مربوط به سیاه سرفه است. انستیتو پاستور ایران به عنوان آزمایشگاه مرجع، بررسی کارایی این واکسن در کشورهای مذکور را بر عهده دارد. این پروژه قرار است در مدت سه سال با مشارکت مرکز مدیریت بیماری‌های وزارت بهداشت اجرا شود.

معاون تحقیقات و فناوری انستیتو پاستور ایران ادامه می‌دهد: مطالعه همکاران ما برای دستیابی به پاسخ این پرسش است که آیا این بیماری می‌تواند به شکل نهفته در بدن باشد و آیا نیازی به تزریق مجدد واکسن وجود دارد یا نه. وی درباره وضعیت تولید واکسن سیاه سرفه در کشور می‌گوید: سیاه‌سرفه یکی از معضلاتی است که بچه‌ها دچارش می‌شوند. بنابراین زمان تزریق آن نیز همان دوران کودکی است. این واکسن به اندازه کافی در کشور وجود دارد و مشکلی در رابطه با تأمین آن نیست.

بومی سازی تولید 4 واکسن مهم

با وجود قدمت تقریبا صد ساله برای تولید واکسن در انستیتوهای رازی و پاستور به گفته متخصصان، کشور ما در این زمینه متناسب با ظرفیت‌ها و نیاز روز پیش نرفته است.

دکتر هومن کاغذیان، معاون تولید و رئیس مجتمع تولیدی ـ تحقیقاتی انستیتو پاستور ایران نیز از راه‌اندازی بخش تولید واکسن‌های نوترکیب همچون واکسن هپاتیت خبر می‌دهد و به جام‌جم می‌گوید: خودکفایی در تولید واکسن از ماموریت‌هایی است که از سه سال پیش توسط رئیس‌جمهور برای ما تعریف شده است.

وی ادامه می‌دهد: مجموعه اقداماتی در راستای تولید واکسن‌های انسانی انجام شده است که حاصل آن ورود واکسن هاری انسانی به بازار از طریق یک شرکت دانش‌بنیان تا پایان سال جاری است.

به گفته معاون تولید و رئیس مجتمع تولیدی ـ تحقیقاتی انستیتو پاستور ایران، مقدمات انتقال فناوری و تولید واکسن‌های پنتاوالان، رتاویروس، هاری انسانی، پنوموکوک و فلج اطفال تزریقی فراهم شده است.

سهیلا فلاحی

دانش