زنوزق رنگین کمان رنگ ها

آذربایجان شرقی نیز از داشتن روستا‌های پلکانی بی‌نصیب نیست. روستای زنوزق که در میان روستاهای پلکانی ایران به بزرگ‌ترین روستای پلکانی مشهور است در این استان و در شهرستان زنوز مرند واقع شده است.

خیابان اصلی زنوز شما را مستقیم به سمت روستای زنوزق هدایت می‌کند. در دوسوی این جاده انبوه متراکم درختان زردآلو، سیب و گردو به شما خوش آمد می‌گویند.

در انتهای این جاده سرسبز و دلربا روستایی خودنمایی می‌کند که به درختان عظیم سپیدار ختم می‌شود. روستایی که دیوار‌های کاهگلی آن نشان از سادگی مردمانی است که سال‌های سال سادگی را پیشه خود کرده‌اند.

دیدن روستایی که حیاط خانه‌ها پشت‌بام خانه‌های پایین‌دستی است جذابیت خاصی دارد؛ مخصوصا در این روستا با چهار هزار نفر جمعیت که یکی از منحصربه‌فردترین روستاهای تاریخی و طبیعی ایران است.

اجرای طرح هادی توسط بنیاد مسکن باعث شده است محله‌های این روستا با سنگفرش مزین شده باشند و اولین موردی که در بدو ورود توجه همه را به خود جلب می‌کند سنگفرش زیبا و مرتب چهار محله اصلی روستا به نام‌های کوده لر، بدیر، آقابابا و سیدی است.

در سفر به روستای پلکانی زنوزق باید حتما چادر مسافرتی همراه داشته باشید، چون در این روستا خانه‌ها به اجاره داده نمی‌شوند و هتلی نیز برای اقامت احداث نشده است و این روستا همچنان بکر و دست نخورده است.

حفظ سنت‌های اصیل و تاریخی در این روستا که مردمانش بسیار به آن معتقد و مقید هستند از ویژگی‌های روستائیان است. به طوری که زنان این روستا هنوز هم لباس‌های سنتی با پیراهن‌های بلند گلدار و دامن‌های خوشرنگ را که از پارچه‌های مرغوب و باکیفیت تهیه می‌کنند، بر تن کرده و از روسری‌هایی چهارگوش و مربع شکل که اغلب آنها رنگ‌های سفید، آبی، قرمز دارند استفاده می‌کنند.

در کنار زیبایی‌های رنگین کمانی این روستا چشمه‌های زیادی نیز از دل زمین می‌جوشد که موجب تراکم و انبوهی محصولات باغی و سردرختی روستای زنوزق شده است. به گفته اهالی، شکل کوهستانی روستا و وجود کوه‌های سلدرم و سد زنوز باعث جوشش این چشمه‌ها از دل زمین شده و جاری شدن آن در باغ‌ها و مراتع روستای زنوزق موجب آبادانی و سرسبزی است.

روستای زنوزق در کوهپایه‌های کوه قلعه قرار دارد و شاید به همین دلیل است که از اصول معماری روستاهای پلکانی برخوردار است. آنچنان که نقل شده است نام این روستا به دلیل قرار گرفتن در حاشیه کوه، اول به «زنوزداغ» مشهور بوده و به مرور و در زبان عامیانه به زنوزق تبدیل شده است.

در نزدیکی این روستای باصفا آبشار «دامجی قیه» نیز ساعت‌های مفرحی را در تفریح و سفر برای شما رقم می‌زند. برای رفتن به این آبشار از حاشیه روستا سه کیلومتر در جاده کوه کمر حرکت کنید و در میان انبوه متراکم درختان، انار، زردآلو، سیب و گردو که در دو طرف جاده منظره چشمنوازی خلق کرده‌اند حرکت کنید.

بعد از تماشای آبشار می‌توانید نظری و گذری به گورستان تاریخی و قدیمی این روستا داشته باشید. بنا به گفته کارشناسان میراث فرهنگی، شاید تاریخ این روستا به دوره ایلخانی و خیلی قبل از آن برسد. به گفته کارشناسان سنگ نوشته‌هایی در این گورستان وجود دارد که به استناد خورشیدهای حک شده می‌توان آنها را به دوره‌های میرائیم نسبت داد. گورستان روستای زنوزق سال‌ها قبل دارای صدها سنگ قبر حجاری شده به زبان‌های عربی و با خط خوش بود که هم اینک تنها تعداد محدودی از آنها بر جای مانده‌اند.

و سرانجام...

زنوزق همنشینی انسان در دل کوهستان است که تابلویی بی‌نظیر از زیبایی‌های هستی را پیش چشم می‌گشاید. در بهار اگر به زنوزق بیایید رقص شکوفه‌های اردیبهشتی این سرزمین را به تکه‌ای از بهشت تبدیل کرده است. اگر در تابستان گذرتان به اینجا افتاد در سایه‌سار درختان سپیدار و جوشش چشمه‌هایی که از دل زمین می‌جوشند با آن پشت‌بام‌های خوشمزه و نسیمی که در روستا می‌وزد خستگی کار در دنیای صفر و یک از تنتان به در می‌شود و در پاییز برگ ریز عاشقی نیز خش‌خش برگ‌های پاییزی جلوه دیگری از حیات را مقابل چشمتان به تصویر می‌کشد. در زمستان سخت این روستا نیز شاهد زیبایی‌هایی از جنس بلورهای سپید خواهید بود.

روستای باسواد

روستای پلکانی زنوزق یکی از باسوادترین روستاهای ایران است و تقریبا می‌توان گفت همه ساکنین آن باسواد هستند و این موضوع وقتی جالب‌تر می‌شود که از زبان مردم محلی می‌شنوید که بیشتر مردم این روستا دارای تحصیلات عالیه نیز هستند و فرزندان برخی از این روستاییان در کشورهای خارجی به شغل پزشکی و طبابت مشغولند.

زنوزق چشم‌اندازهای زیبایی از طبیعت هزار رنگ دارد که انگار با مداد رنگی، نقش خاطره می‌زند بر لوح دل مسافران و گردشگرانی که به تماشای این زیبایی‌ها می‌آیند. از آنجا که این روستا همسایه دیوار به دیوار کوه است دامنه کوه باعث شده است که روستاییان به شغل زنبورداری نیز بپردازند و عسل این منطقه نیز کیفیت بی نظیر دارد. سوغاتی‌های این روستا همگی از جنس طبیعتند، خشکبار آن شامل زردآلو، قیسی، برگه زردآلو، لواشک و میوه‌های سر درختی با طعم طبیعی و عالی است.

معصومه درخشان - روزنامه نگار