سم پکینپا که می‌گن اینه؟!

سم پکینپای سرخ‌پوست‌تبار که کتاب «گفت‌وگو با سم پکینپا» به بررسی ساخته‌های سینمایی‌اش می‌پردازد، منتقدان سینمایی را به دو دسته تقسیم کرده بود: گروهی طرفدار و مدافع او و گروه دیگر علیه‌اش بودند! مجموعه مصاحبه‌های این کتاب هم، بخوبی این موضوع را روشن می‌کند.

طبق معمول، بخش مهمی از حال و هوای کتاب هم به موضوع خشونت عریان (و به گفته برخی منتقدان دلسوز) فیلم‌های او اختصاص دارد. در صفحه 173 کتاب پکینپا رسما به گفت‌وگوکننده می‌گوید «در مورد خشونت حرف نمی‌زنم» و وقتی با این پرسش مواجه می‌شود که «چرا نمی‌خواهی درباره خشونت صحبت کنی» می‌گوید: «چون همان چیزی است که همه با آن به من حمله می‌کنند. فکر می‌کنند من اختراعش کرده‌ام. فکر می‌کنند بجز خشونت چیز دیگری در من نیست.»

حسین کربلایی‌طاهر (شاهین) مترجم کتاب، تحصیلکرده رشته سینما در آمریکاست و پکینپا همیشه در زمره فیلمسازان مورد علاقه‌اش بوده است. این می‌تواند بهترین دلیل برای انتخاب این کتاب برای ترجمه باشد.

ترجمه خوب مترجم، به خواننده کتاب کمک می‌کند درک و تصویر درست‌تری از فیلمساز یاغی و ضدتهیه‌کننده هالیوودی پیدا کند. پکینپا کارگردان تعدادی از فیلم‌های پرسروصدا و مهم دهه 70میلادی همچون «سگ‌های پوشالی»، «گریز» (در ایران: این فرار مرگبار)، «سر آلفردو گارسیا را برایم بیاور» و«صلیب آهنین» است. در فصل‌های مختلف کتاب، فیلمساز در گفت‌وگو با منتقدان و روزنامه‌نگاران متفاوت، به تفصیل درباره این فیلم‌ها و دیگر ساخته‌هایش حرف می‌زند.

به جز دو مقدمه مولف و مترجم (و البته فیلم‌شناسی و سالشمار)، کتاب پانزده فصل دارد. هر فصل شامل گفت‌وگویی با یک مجله یا نشریه متفاوت می‌شود. 271 صفحه کتاب، اختصاص به بیان دیدگاه‌های پکینپا درباره فیلمسازی، هالیوود، خشونت و تاثیر متقابل جامعه و سینما دارد. کوین جی هیز مولف کتاب در مقدمه نسبتا بلند خود، توضیحاتی جالب و خواندنی درباره فصل‌های مختلف کتاب می‌دهد. مترجم کتاب هم این توضیح را به خوانندگان کتاب می‌دهد که بعضی مطالب در گفت‌وگوهای مختلف تکرار شده است. اما با توجه به این که هر مصاحبه‌گر از زاویه‌ای خاص با پکینپا گفت‌وگو کرده، موضوعات مورد بحث از زوایایی جدید مورد بحث و بررسی قرار گرفته‌اند. خواننده کتاب ممکن است علاقه‌ای به پکینپا و فیلم‌هایش نداشته باشد، اما با مطالعه این کتاب با جنبه‌های جالبی از فیلمسازی در سیستم استودیویی آمریکا آشنا می‌شود. پکینپا که با این سیستم موافقتی نداشت، از رفتن به مکزیک و فیلمسازی در آنجا با شور و شوق صحبت می‌کند. چاپ اول کتاب «گفت‌وگو با سم پکینپا»، ترجمه‌ای از کتابی به همین نام از انتشارات دانشگاه می‌سی‌سی‌پی در سال 2008 است. ترجمه حسین کربلایی‌طاهر از این کتاب، در 990 نسخه و با قیمت 15 هزار تومان، از سوی انتشارات ققنوس منتشر شده است.

کیکاووس زیاری

جام‌جم