مردی که زیاد می‌دانست

چاپ اول کتاب با ترجمه خوب و روان رحیم قاسمیان، با قیمت 22 هزار تومان به بازار ارائه شده است. حجم بالای کتاب و ترجمه دقیق قاسمیان، نشان می‌دهد او با علاقه کار خود را به سرانجام رسانده است. این ترجمه از متنی است که سال 1997 و از سوی انتشارات دانشگاه کالیفرنیا منتشر شد. نویسنده کتاب به این نکته اشاره می‌کند که پاتریشیا هیچکاک اوکانل تنها فرزند فیلمساز، مشوق او در کار تهیه کتاب بوده است. گاتلیب تلاش کرده از خلال تعدادی از گفت‌وگوهای فیلمساز و مقالاتی که برای روزنامه‌ها و نشریات نوشته، جنبه‌های تازه‌ای از شخصیت کاری او را باز و نمایان کند.

«هیچکاکی که نمی‌شناسید» در کنار پیشگفتار، کتاب‌شناسی نوشته‌های هیچکاک و کتابنامه، شامل پنج فصل است. این فصل‌ها عبارتند از زندگی در سینما، بازیگران مرد و زن و ستاره‌ها، هیجان و تعلیق و تماشاگر، تولید فیلم و تکنیک، سبک و هیچکاک در حین کار. نکته جالب این که گاتلیب در ابتدای هر فصل، یک مقدمه نسبتا بلند را به آن اضافه کرده و درباره موضوع مورد بحث آن فصل، نظر داده و صحبت می‌کند. هیچکاک چند دهه در صنعت سینما کار کرد و کارنامه کاری‌اش به دو بخش انگلستان و آمریکا تقسیم می‌شود. اما نویسنده کتاب فقط سراغ بخشی از کارنامه کاری فیلمساز رفته است و تلاش کرده از بین مطالب مختلف، آنهایی را انتخاب کند که تازگی داشته و در جاهای دیگر نیامده‌اند.

گاتلیب این ادعا را مطرح می‌کند که خواننده کتاب شاهد پیدا شدن سر وکله «یک هیچکاک تاکنون ناشناخته مانده» خواهد بود. او توضیح می‌دهد که تنظیم مطالب نه براساس توالی تاریخی که منتخبی از نوشته‌ها و مصاحبه‌های کارگردان در چند گروه بوده و با مضامین مشترک دسته‌بندی شده است. مساله اصلی نویسنده این بوده که نوشته‌هایی را در کتاب بیاورد که به طور مستقیم بر زندگی، فیلم‌ها و فیلمسازی هیچکاک تمرکز می‌کند. در عین حال، گاتلیب افسوس خود را از حذف اجباری بسیاری از مقالات نیز اعلام می‌کند.

با آن‌که منتقدان سینمایی هیچکاک را فیلمسازی مولف می‌دانند و بسیاری از ساخته‌هایش جزو کارهای محبوب آنهاست، اما تماشاچی عادی هم با دنیای ترس و دلهره فیلمساز آشناست و کارهایش را می‌شناسد. از این رو، «هیچکاکی که نمی‌شناسید» بجز علاقه‌مندان جدی کتاب و سینما، می‌تواند برای کتابخوان‌های معمولی هم جالب و جذاب باشد. بخش مهمی از تاریخ دو سینمای آمریکا و انگلستان در دل‌نوشته‌های این کتاب در معرض دید خوانندگان آن قرار می‌گیرد. اما کسانی که می‌خواهند بدانند واقعا هیچکاک را می‌شناسند یا نه، باید زحمت مطالعه 556 صفحه این کتاب را بکشند!

کیکاووس زیاری

جام جم