«عمه کوار» در خرمبید

این آیین که به ثبت ملی نیز رسیده، یکی از باشکوه‌ترین مراسم شمال استان فارس است و عزاداران در شب تاسوعا خود را برای اجرا و شرکت در مراسم به این منطقه می‌رسانند.

مردم این دیار، قبل از دهه محرم علم‌های مخصوصی در سراسر منطقه به نام علم عمه کوار بر پا می‌کنند و شب عاشورا علم‌های خود را حرکت داده، علم بزرگ حضرت ابوالفضل را رو به روی مسجد جامع (که قدیمی‌ترین مسجد منطقه است) است، قرار می‌دهند. این علم یکی از قدیمی‌ترین علم‌های عزاداری ایران است که حدود یک قرن قدمت دارد. سپس چراغ‌ها را خاموش می‌کنند و این آیین در تاریکی آغاز می‌شود.

در مراسم عمه کوار، یکی از اجراکنندگان وسط می‌ایستد و علم را در دست می‌گیرد و چند نفر از معتمدان محل به صورت حلقه اول گرد علم جمع می‌شوند و دایره را شکل می‌دهند و با حرکاتی موزون، گرداگرد علم می‌چرخند وشعر خوانی می‌کنند. این اشعار ترجیع بند است که سال‌ها پیش توسط آخوند ملا فتحعلی سروده شده است.

زمانی که افراد جواب شعر عمه کوار را می‌دهند، سرها باید به احترام علم خم شود و عزاداران به نشانه تکریم و تعظیم عَلَم را لمس کنند.

عمه کوار خوان، ابتدا شروع به خواندن اشعاری در وصف حضرت عباس می‌کند:

عمه کوار یارم عباس، ای شهریارم عباس، ای تاجدارم عباس

بنگر سوی مدینه، تاج سرسکینه، رفتی که آوری آب از بهر طفل بی تاب

مردم عمو تو دریاب، جان می‌سپارم عباس

طفل دل کبابم، مشتاق روی بابم، از هجر روی بابم، عمه در اضطرابم

جان می‌سپارم عباس

ای شیعیان بگریید، بر حال اکبر من، ای قمریان بنالید بر حال اصغر من

عمه کوارم عباس، ای شهریارم عباس، ای تاجدارم عباس

پس از این که حلقه دور علم تکمیل شد، کسی اجازه ورود ندارد و هنگام چرخیدن، دست هر کس بر شال کمر بغل دستی است و اگر حلقه گسسته شود، سعی می‌کنند با خواندن شعر: «حلقه یاران که شکست، چه کسی خواهد بست» دوباره حلقه را به هم متصل کنند.

عمه کوار خوان یک یار دارد که کنار او ایستاده و از علم محافظت می‌کند.

پس از خواندن اشعار، تمام علم‌های عزاداران از هر طرف روبه‌روی علم اصلی خم می‌شوند و به او احترام می‌گذارند. خیل جمعیت به سمت علم اصلی سرازیر می‌شود تا به نشانه تبرک آن را لمس کنند.

پس از اتمام مراسم، پارچه‌ای را که از قبل تهیه شده و یک بار به کربلا رفته و طواف شده، می‌آورند و در تمام هیأت‌های عزاداری می‌گردانند و در آخر آن را به علم وصل می‌کنند. این علم حدود 140 تا 150 تکه پارچه دارد که نشان‌دهنده قدمت این مراسم است.

الهام پورحسین

جام‌جم فارس