محرم در مریانج

عزاداری محرم در شهر مریانج، از قدیم، زبانزد خاص و عام بوده و بسیاری از افراد را از شهرها و استان‌های اطراف نظیر همدان، زنجان و تهران به تماشای خود می‌کشاند.

حمل پیکر شهدای کربلا

یکی از برنامه‌های سنتی مردم مریانج در دهه محرم، برنامه عصر تاسوعاست. اهالی منطقه حتی آنها که در شهرها و استان‌های دیگر سکونت دارند؛ هر جا باشند خود را به این مراسم می‌رسانند و با شهدای کربلا بیعتی دوباره می‌کنند. در این مراسم، همه دسته‌ها و هیات‌ها در کنار یکدیگر، مقابل مسجد جمع می‌شوند یا حسین‌گویان مسافتی را می‌پیمایند تا بگویند اگر در کربلا بودیم؛ همگی جان خود را فدای حسین(ع) می‌کردیم.

از دیگر آیین‌های عزاداری مریانجی‌ها، آتش‌زدن نمادین خیمه‌هاست. از ابتدای محرم و در محوطه میدان اصلی شهر، چادرهایی به نشانه و نماد خیمه‌گاه حضرت سیدالشهدا(ع) و یارانش در کربلا برپا می‌شود که مردم، داخل آن شمع روشن می‌کنند.

یکی دیگر از مراسم مخصوص محرم و روز عاشورا، حمل پیکر شهدای کربلاست. در این روز، پیکرهایی بی‌سر به عنوان نعش شهدای کربلا در داخل هیات‌ها حمل می‌شود و افرادی که به عنوان نعش روی تابوت قرار می‌گیرند، با اعتقادی خاص و براساس نذر، اقدام به این کار می‌کنند. در عصر عاشورا نیز همه هیات‌ها در میدان جمع می‌شوند و تعدادی به نشانه سپاه عمر بن سعد، خیمه‌ها را به آتش می‌کشند و سپس صدای ضجه و ناله مردم بلند می‌شود.

همچنین با فرا رسیدن شب در همین محل، مراسم شام غریبان شهدای کربلا و اهل بیت عصمت و طهارت(ع) برگزار می‌شود و دسته‌های عزاداری با علم‌های خوابیده و شمع در دست، پس از پیمودن مسافتی به این مراسم می‌پیوندند.

علم بزرگ مریانج

شهر مریانج، دارای هیات‌های مذهبی متعددی است که برخی از آنها، قدمت چندین ساله دارند. یکی از قدیمی‌ترین و معروف‌ترین این هیات‌ها، هیات حسینیه ابوالفضلی(ع) معروف به هیات کوی سنگ بزرگ است. دلیل این نامگذاری، قرار گرفتن سنگی بسیار بزرگ در ورودی محله است که عزاداران پس از خروج از حسینیه باید آن را دور بزنند و سپس وارد خیابان اصلی شوند. شاید بیشترین مسافران و مهمانان شرکت‌کننده در عاشورای مریانج به شوق دیدن علم بزرگ هیات حسینیه ابوالفضلی(ع) به این شهر می‌آیند. این علم سال‌های سال است که در حسینیه نگهداری شده، فقط سالی یکبار و آن هم روز عاشورا بیرون آورده می‌شود.

یکی دیگر از وسایل متبرک حسینیه ابوالفضلی(ع)، گهواره علی‌اصغر(ع) است. این گهواره نیز مانند علم، از قدمتی دیرینه برخوردار است. علاوه بر گهواره، عروسکی زیبا و منحصر به فرد معروف به عروسک علی‌اصغر(ع) در روز عاشورا به همراه هیات ابوالفضلی(ع) بیرون آورده می‌شود.

این عروسک یکپارچه از چینی ساخته شده و دو گوهر زیبا به عنوان چشم در صورت آن کار شده است. عروسک 120 سال‌ پیش در کربلای معلی و به سفارش مرحوم علی‌‌محمد یارمحمدی، یکی از پیرغلامان امام حسین(ع) خریداری شده است.

تعزیه منحصربه‌فرد مریانج

یکی دیگر از ویژگی‌های برجسته عزاداری مریانجی‌ها که آن را از دیگر مناطق استان همدان متمایز کرده، برگزاری مراسم شبیه‌خوانی یا تعزیه‌خوانی است. زیبایی و شورانگیز بودن تعزیه مریانج موجب شد تا سال 91 این تعزیه در فهرست آثار ملی کشور به ثبت برسد.

تعزیه روز اول به حضرت مسلم(ع) و روزهای دیگر به یکی از شهدای کربلا اختصاص دارد و در روز دهم، داستان شهادت حضرت سیدالشهدا(ع) را روایت می‌کند.

فتانه ازانی

جام‌جم همدان