نذری با طعم سلامت

استفاده از غذای نذری باید با نیت معنوی و سپس با توجه و رعایت اصول سلامت صورت بگیرد و به گفته متخصصان تغذیه باید به اندازه مصرف در یک وعده غذایی، نذری گرفته شود. افرادی که مقادیر بسیار زیادی غذای نذری در یخچال نگهداری و تا چندین روز از آن استفاده می‌کنند، غافل از این مساله هستند که غذای مانده بشدت ارزش تغذیه‌ای خود را از دست می‌دهد.

دکتر سیدمرتضی صفوی، متخصص تغذیه در گفت‌وگو با جام‌جم بر این نکته تاکید می‌کند که بهداشت، ایمنی، نحوه پخت و ظروف در حفظ سلامت و بهداشت غذای نذری اهمیت دارند. فرق نمی‌کند که این غذا در تکیه‌ها به صورت بیرون بر یا سفارش به منازل تهیه می‌شود، زیرا در هر صورت رعایت بهداشت فرد تهیه‌کننده غذا ضروری است.

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی اصفهان می‌افزاید: کسانی که مواد خام را آماده می‌کنند و ظروفی که غذا در آن آماده می‌شود، همچنین کسی که آشپز و به طور مستقیم با غذا در تماس است، باید رعایت بهداشت فردی را انجام دهد تا مردم درگیر بیماری‌های ثانویه در اثر آلودگی‌های میکروبی و انگلی نشوند.

دکتر محمد هاشمی، دبیر انجمن علمی پیشگیری و درمان چاقی ایران نیز توصیه می‌کند: کسانی که قصد نذری دادن دارند باید در تمام مراحل تهیه از انتخاب در خرید، نگهداری، پخت و فرآوری و نهایتاً پخش، اصول بهداشتی، پاکیزگی و گندزدایی را مراعات کنند.

حفظ تعادل در مصرف غذای نذری

دکتر هاشمی با تاکید بر رعایت شرط تعادل در مصرف غذای نذری به جام‌جم اظهار می‌کند: قرار نیست از همه نذوراتی که سر راهمان توزیع می‌ کنند، استفاده کنیم. روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی علاوه بر غذا، خوراکی‌های دیگری از قبیل شربت، شیر کاکائو و شله زرد نیز به وفور در میان عزاداران پخش می‌شود، اما باید دانست فارغ از نیت خیر توزیع‌کنندگان این نذورات، مصرف بیش از اندازه این خوردنی‌ها نه‌تنها با روح عزاداری منافات دارد بلکه می‌تواند عوارض پرخوری ازجمله سوءهاضمه، عدم تعادل قندخون و اضافه وزن را در پی داشته باشد.

آماده کردن گوشت غذای نذری

دکتر صفوی می‌گوید: در باره گوشت خام و پخته قطعا مواد و وسایلی که برای هر کدام به کار برده می‌شود باید جداگانه باشد، چون گوشت خام آلودگی‌هایی دارد که براحتی با ابزاری چون چاقو یا تخته گوشت می‌تواند به غذای پخته منتقل شود.

از روغن مایع استفاده کنید

در غذاهای نذری باید از روغن مایع استفاده شود، نه روغن جامد. دکتر صفوی با اشاره به این مطلب تاکید می‌کند: برخی از روغن جامد قدیمی استفاده می‌کنند که اشتباه است. لذا به آشپزهای هیاتی توصیه می‌شود برای طبخ برنج‌های نذری اعم از انواع پلو، عدسی و حلوا، روغن مایع آفتابگردان، کلزا یا ذرت مصرف کنند و برای سرخ کردن سیب‌زمینی و گوشت قیمه و تفت سبزی قورمه، روغن نیمه جامد گزینه مناسبی است. با رعایت این موارد، قدرت هضم غذای نذری بیشتر می‌شود و پُری، سنگینی، رخوت و دیگر اختلالات گوارشی در عزاداران ایجاد نخواهد شد.

دکتر هاشمی تاکید می‌کند: هنگامی که غذا در حجم بالا تهیه می‌شود، لاجرم حاوی مقادیر بالاتری از چربی است،‌ بویژه برخی هیات‌ها از چربی‌های حیوانات ذبح شده نیز استفاده می‌کنند. لذا اکیداً توصیه می‌شود کسانی که دچار مشکلات قلبی ـ عروقی، چربی خون و چاقی و اضافه وزن هستند با احتیاط بیشتری غذای نذری را استفاده کنند. آنان که نذری می‌پزند نیز به رعایت این نکته توجه داده می‌شوند.

غذاها پرنمک نباشد

به گفته دکتر صفوی در پخت غذای نذری از سنگ نمک نباید استفاده شود و برنج را نیز نباید با سنگ نمک خیس کرد، چراکه این سنگ دارای املاح و آلودگی بسیاری است. بنابراین باید از نمک‌های استاندارد تصفیه شده و یددار استفاده کرد. سبزیجاتی که در غذا به صورت پخته یا خام مورد مصرف قرار می‌گیرد،‌ باید با روش بهداشتی شست و شو و آماده‌سازی شود.

شربت سالم و بهداشتی

شربت‌ها گاه با دخالت افرادی که تجربه کافی در رعایت بهداشت ندارند،‌ تهیه می‌شود که ممکن است منجر به آلودگی ثانویه شود. بهتر است از یخ‌های آماده که به صورت قالبی ارائه می‌شود استفاده نشود یا در صورت استفاده بهداشت آن رعایت شود.

سلامت ظروف یکبار مصرف

غذای داغ اگر در ظروف پلی استایرن یا شفاف ریخته شود، عناصر ماده پلاستیک به غذای داغ منتقل و باعث سرطان می‌شود.

دکتر صفوی با بیان این مطالب می‌افزاید: نباید در این ظروف غذای داغ یا نوشیدنی داغ مصرف کرد. حداقل چیزی که باید استفاده شود فوم‌ها هستند و بهترین آنها ترجیحا ظروف با منشا گیاهی هستند، هر چند ممکن است قیمت آن زیاد باشد، اما اگر در نذری دادن سلامت مردم را در نظر داشته باشیم، باید غذا را در ظروف سالم توزیع کنیم.

به گفته دکتر هاشمی، ظروف یکبار مصرف پلاستیکی گزینه مناسبی برای خوراکی‌های داغ از قبیل غذا، شله‌زرد، چای و سایر نوشیدنی‌های داغ نیست. این ظروف در مجاورت حرارت بالا موادی را وارد محتویات خود می‌کنند که خاصیت سرطانزایی دارد. بهتر است از ظروف مقوایی و امثال آن استفاده شود.

اصول بهداشتی پخش غذای نذری

به گفته دکتر صفوی، افرادی که غذاهای نذری را در مراسم سرو می‌کنند و به عزاداران خدمت می‌کنند، باید از دستکش استفاده کنند و مبتلا به بیماری‌های عفونی نباشند. آن عده نیز که سال‌های بسیاری است در این زمینه خدمت می‌کنند باید کارت بهداشتی داشته باشند. تاکید بر رعایت سلامت تکایا، مساجد و مکان‌هایی که نذورات در آنها ارائه می‌شود، از اهم مسائل بهداشتی بوده و بهتر است برای حفظ سلامت افراد، بهداشت اشخاص، لباس‌ها، ظروف و مواد اولیه غذایی به طور کامل رعایت شود.

پونه شیرازی

دانش و سلامت