نگهداری دارو در خانه

به‌طور کلی دو عامل اصلی به داروها آسیب می‌رساند. اولی نور و دمای زیاد و دومی رطوبت است. دارو باید دور از نور و دور از رطوبت باشد. در اتاق پر نور قرار نگیرد و دمای محیط نگهداری بیشتر از 25 درجه سانتی‌گراد نباشد یعنی بسیاری از داروها در دمای خنک محیط باید نگهداری شوند مگر داروهایی که شرایط خاص دارند.

کسانی که بیماری مزمن دارند و برای یک دوره مشخص باید دارو مصرف کنند و قطع دارو برایشان خطرناک است مانند بیماران صرعی و بیماران پیوندی، این افراد باید تا مدتی دارو در منزل داشته باشند مثلا حداقل یک تا دو ماه مجبور به نگهداری دارو در منزلشان هستند. یا کسانی که کودک در منزل دارند با سابقه تب بالا و تشنج، باید داروهای لازم برای تب بالا را با مشورت پزشک در منزل نگهداری کنند تا بموقع و بلافاصله در صورت لزوم از آن استفاده کنند.

برخی داروها نباید در منزل نگهداری شوند. از میان آنها می‌توان انواع آنتی‌بیوتیک‌ها را نام برد. مصرف آنتی‌بیوتیک نباید خود سرانه انجام شود چرا که آنتی بیوتیک وقتی توسط پزشک تجویز می‌شود، باید دوره درمان کامل شود. در غیر این صورت مشکل‌آفرین می‌شود. آنتی‌بیوتیک باقیمانده نباید بین داروها باقی بماند چرا که در این صورت مصرف داروی آنتی‌بیوتیک خود سرانه تلقی می‌شود.

جعبه‌های دارویی در چه مکان‌هایی نباید نگهداری شود؟

مکان‌هایی که برای نگهداری مناسب نیستند عبارتند از آشپزخانه، داخل کابینت‌هایی که نزدیک گاز و هود هستند، چون حرارت گاز و بخارهای متصاعد شده از غذا به داروها آسیب شدید می‌رساند، کابینت‌های داخل حمام و نزدیک حمام، همچنین در محل روشویی که بخار حمام در آن فضا می‌پیچد و حرارت بالا می‌رود. همچنین قرار دادن دارو طی مدت طولانی داخل اتومبیل بویژه این که وقتی دارو چند ساعت داخل اتومبیل در هوای گرم تابستان باقی بماند و احتمالا بسیاری از داروها در این شرایط آسیب می‌بینند.

محل نگهداری انسولین باید چگونه باشد؟

تا زمانی که ما انسولین را باز و استفاده نکردیم، حتما در یخچال یعنی در طبقات پایین یخچال قرار می‌دهیم. وقتی انسولین را باز می‌کنیم بسته به نوع انسولین، مثلا انسولین قلمی را بین 10 تا 20 روز می‌توان بیرون یخچال هم نگهداری کرد.

آیا می‌توان قرص‌های محلول چربی مثل امگا 3 و... را در یخچال نگهداری کرد؟

در شرایط فعلی (فصل تابستان در کشور ما) بهتر است آنها را داخل یخچال نگهداری کرد چون در هوای گرم اجزای آنها به هم می‌چسبند و روغنشان تغییر شکل می‌دهد. بهتر است در یخچال و در ظرف جدا گانه نگهداری شوند.

آیا دارو حتما تا پایان تاریخ انقضا قابل مصرف است؟

نه در همه شرایط. اگر دارو هر نوع تغییر شکل داد مثلا در کرم‌ها تغییر رنگ و بو ایجاد شود، روی کپسول‌ها برجستگی‌های غیرمعقول مشاهده شود که قبلا نبوده یا شربت آنتی‌بیوتیک و شربت معده موقع هم زدن یکدست نشود، در این صورت نباید از آن استفاده کرد.

در بعضی موارد، داخل یک داروی استریل، نگهدارنده قرار می‌دهند. نگهدارنده‌ها عمر مشخص دارند تا وقتی در دارو بسته است تاریخ انقضا مفهوم دارد ولی وقتی در دارو را باز می‌کنیم و داروها را در مجاورت هوا قرار می‌دهیم، میکروب‌ها به دارو هجوم می‌آورند. این داروها حدود 15تا 30 روز بعد از باز شدن در سالم می‌مانند.

دکتر نوشین محمدحسینی

داروساز