تیغ قاچاق بر تولید

کارشناسان بر این باورند ورود لوازم خانگی قاچاق و حجم گسترده آن در بروز مشکل برای تولیدکنندگان داخلی، نقش بسزایی داشته و به نوعی درحال از حرکت انداختن چرخ تولید کشورمان است.

ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، رقم قاچاق لوازم خانگی را سالانه حدود دو میلیارد دلار اعلام کرده که معادل 7000 میلیارد تومان می‌شود. بنابراین می‌توان گفت همه‌ساله 7000 میلیارد تومان به جای ورود به چرخه کارخانجات داخلی، صرف قاچاق لوازم خانگی می‌شود.

قاچاق رسمی لوازم خانگی

محمدرضا دیانی، رئیس انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی از عارضه‌ای به عنوان قاچاق رسمی لوازم خانگی به عنوان یکی از مشکلات این صنعت نام برد و گفت: واردات رسمی لوازم خانگی بسیار کمتر از واردات غیررسمی آن است.

وی افزود: براساس آمارهایی که در اختیار داریم، از 20 میلیارد دلار کالای قاچاق، 13درصد آن مربوط به لوازم خانگی می‌شود که درصد محدودی از این کالاها با استفاده از اسکله‌های غیرمجاز وارد ایران می‌شود، اما آنچه امروز می‌بینیم قاچاق رسمی لوازم خانگی با استفاده از تعرفه‌های جایگزین و سوءاستفاده از مناطق ویژه و آزاد است.

رئیس انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی درباره آمار تعطیلی کارخانه‌های تولیدی ایران گفت: در بخش محصولات خانگی بزرگ و الکترونیک 500 واحد صنعتی فعال هستند که به طور میانگین از 20تا 60 درصد ظرفیت آنها فعال است و بیشتر با ظرفیت خالی کار می‌کنند.

دیانی با اشاره به این که بیشتر واحدهای تولیدی لوازم خانگی کشور با ظرفیت بسیار کمی فعال هستند، تاکید کرد: بسیاری از واردکنندگان با دور زدن تعرفه‌ها، لوازم خانگی وارد کشور می‌کنند.

وی با اشاره به این‌که این موارد براحتی قابل رصد و پیگیری است، گفت: یک‌سری برندها، کالاها را عرضه و توزیع می‌کنند و نمایندگان فروش و توزیع برندهای خارجی کمتر از صد نفرند و این قابلیت وجود دارد که سازمان‌های حسابرسی آنها را فرا بخوانند که در طول سال چقدر فروش داشتند، مدارک ارائه کنند که از کجا آورده‌اند و با چه منشأیی ترخیص کردند. رئیس انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی ایران اضافه کرد: به علت پایین بودن تعرفه واردات قطعات لوازم خانگی نسبت به محصول کامل، یکی از راه‌های فرار در این صنعت، وارد کردن قطعات منفصل به جای محصول کامل است، یعنی به طور نمونه در یخچال را از یک گمرک وارد می‌کنند، کابینت را از جای دیگر و سپس در منطقه ویژه‌ای کابینت را به عنوان کالایی ساخت داخل ثبت می‌کنند و در یخچال را که از جایی دیگر و با نام فرد دیگری وارد کرده‌اند، به هم پیچ می‌کنند و به جای پرداخت تعرفه کامل، تعرفه قطعه را می‌دهند.

وی اضافه کرد: سازمان‌های حسابرسی می‌توانند آمارها را تحلیل و مدارک را بررسی کنند و ببینند واردکننده‌ای که 6000 تا 8000 میلیارد تومان فروش داشته‌، آیا حقوق گمرکی‌، مالیات ومالیات بر ارزش افزوده را به صورت صحیح پرداخت کرده است؟

واردات بی‌رویه

در همین حال محمدرضا درافشار، نایب‌ رئیس انجمن لوازم خانگی، مشکل امروز صنعت لوازم خانگی کشور را واردات بی‌رویه از مسیرهای قانونی و غیرقانونی دانست و افزود: در بخش لوازم خانگی کوچک، کالاهای بسیاری به‌صورت غیرقانونی وارد کشور می‌شود که این موضوع خود آسیب‌های زیادی به واحدهای تولیدی وارد کرده است. وی با بیان این‌که اندازه بازار، کوچک شده و بیکاری در سطح واحدهای تولیدی بسیار افزایش پیدا کرده است، تصریح کرد: مردم تمایلی به تعویض کالاهای خود ندارند، درحالی که پیش از این حجم بسیاری از فروش تولیدکنندگان لوازم خانگی صرف تعویض کالاها می‌شد، اما امروز قدرت خرید مردم کاهش پیدا کرده و تمایلی به خرید ندارند. نایب‌رئیس انجمن لوازم خانگی با اعلام این‌که امروز بخش لوازم خانگی کوچک با کمتر از 50درصد ظرفیت به فعالیت می‌پردازد، گفت: در شرایط رکود همچنان درهای کشور باز بوده و کالاهای خارجی بدون هیچ ممنوعیتی وارد کشور می‌شود که این خود آسیب جدی برای تولیدکننده داخلی است. در این شرایط تولیدکننده داخلی که کمتر از ظرفیت خود به فعالیت می‌پردازد، با افزایش هزینه‌های تولید روبه‌روست و از‌آن ‌طرف کالای خارجی با قیمتی ارزان‌تر در بازار به فروش می‌رسد.

وی اضافه کرد: تجربه ثابت کرده مدیریت دولتی هیچ‌وقت موفق نبوده است و باید صنایع به‌سمت خصوصی‌سازی حرکت کند، گواه این مطلب؛ تعطیلی واحدهای بزرگ صنعتی طی سال‌های اخیر است، به‌عنوان مثال تعطیلی کارخانجات ارج، آزمایش، پارس‌الکتریک، کفش وین و کفش ملی، حاصل مدیریت غلط است، درحالی که باید در این رابطه تدبیر مناسبی را به‌کار می‌گرفت.

قاچاق در لوازم کوچک است

محمد طحان‌پور، رئیس اتحادیه لوازم خانگی استان تهران نیز با تاکید بر وجود قاچاق در صنف لوازم خانگی به خبرنگار ما گفت: به‌طور کلی بحث قاچاق در صنف لوازم خانگی مربوط به لوازم کوچک است و در بخش محصولات بزرگ مثل یخچال کمتر دیده می‌شود، اما برخی واردکنندگان این لوازم را به صورت قانونی با برگ سبز گمرکی به صورت موازی وارد می‌کنند، ولی چون خدمات پس از فروش ندارند، کالاهایشان را ارزان‌تر می‌فروشند که بعضا به عنوان کالای قاچاق از آنها یاد می‌شود.

طحان‌پور با تاکید بر این‌ که بیشتر کالاهای قاچاق در شهرستان‌ها عرضه می‌شود، افزود: در شهرستان‌ها متاسفانه بیشتر کالاها قاچاق هستند، چون رسیدگی کمتر دیده می‌شود، اما وقتی از فروشندگان در این زمینه سوال می‌شود، برخی معتقدند برای تأمین هزینه‌های فروشگاه از تفاوت قیمتی این کالاها برای جبران هزینه‌ها استفاده می‌کنند و به نوعی جای کالاهای ایرانی در ویترین فروشگاه خالی می‌شود.

این مقام صنفی یکی از مهم‌ترین مراکز ورود کالاهای قاچاق را در مناطق آزاد و ویژه ‌اقتصادی یا بازارچه‌های مرزی معرفی کرد و گفت: همه می‌دانیم تا چندی پیش حتی مردم با اتوبوس به این شهرها می‌رفتند و به شهرهای بزرگ‌تر کالا حمل می‌کردند که کاملا هم قانونی بود، اما به نوعی روند رسمی قاچاق کالا به داخل کشور شده بود، اما به دلیل برخی از مسائل جلوگیری از این روند ناممکن بود و حتی وقتی بحث برچسب شبنم به میان آمد، بسیاری از فروشندگان این شهرها بیکار شدند و نمی‌توانستند کسب و کارشان را ادامه دهند. به گفته وی، حتی این روند امروز هم کاملا مشهود است و اگر یک روز صبح در اتوبان کرج به داخل خودروها دقت کنیم، می‌بینیم کالاهای خارجی، تلویزیون، کولر یا حتی دیگر لوازم را به سمت تهران حمل می‌کنند. طحان‌پور درباره شیوه‌های قاچاق کالا معتقد است؛ از آنجا که مردم آگاهانه‌تر خرید می‌کنند، به همین دلیل شیوه‌های ورود کالا نیز متفاوت شده است و بیشتر با استفاده از خلأ‌های قانونی صورت می‌گیرد، نه این‌که کالایی در ایران تولید شود و نام‌های تقلبی به آن بزنند.

رئیس اتحادیه لوازم خانگی استان تهران، درباره معضل تعطیل شدن کارخانه ارج نیز گفت: این کارخانه استثنا بود، درحالی که بسیاری از کارخانجات دیگر ما نیز درگیر مسائل مشابه هستند و این‌که بگوییم با سرمایه‌گذاری خارجی و تولید برند ایرانی می‌توانیم آنها را نجات دهیم، اشتباه است چون باید با سرمایه‌گذاری خارجی در ایران برندی بین‌المللی را تولید و روانه بازار کنیم.

طحان‌پور با تاکید براین‌که اصلا نمی‌توان حجم دقیقی از قاچاق ارائه کرد، افزود: تنها با یک عزم ملی می‌توان جلوی این روند را گرفت و همسو با اجرای سیاست اقتصادمقاومتی اقدام کنیم.

تعرفه غیراصولی، عامل افزایش قاچاق

حبیب‌الله انصاری، دبیرکل انجمن صنایع لوازم خانگی ایران درباره افزایش میزان قاچاق در صنعت لوازم خانگی کشورمان به جام‌جم گفت: درباره کاهش یا افزایش قاچاق به دلیل گسترده بودن تولیدات لوازم خانگی نمی‌توان اظهارنظر کرد. اما آنچه از ظاهر فروشگاه‌های سطح شهر دیده می‌شود، بیانگر رشد ورود کالاست و دستگاه‌های مربوطه می‌توانند در این زمینه ورود کنند تا حجم کلی قاچاق محصولات مشخص شود.

انصاری، عامل اصلی افزایش کالاهای قاچاق در کشور را وجود نظام تعرفه‌ای غیراصولی دانست و افزود: با توجه به وجود قوانین تعرفه‌ای غیراصولی و همچنین رکود اقتصادی، می‌بینیم شرایط قاچاق کالا به کشور فراهم شده چون تقاضا وجود دارد و تولید متناسب با تقاضا نیست. هرچند نباید فراموش کنیم قوانین موجود برای مقابله با قاچاق کالا بازدارنده نیستند و هزینه قاچاق برای سودجویان پایین بوده که از آن صرف‌نظر نمی‌کنند. وی درباره ساخت کالاهای تقلبی داخل کشور نیز معتقد است، این اتفاق افتاده و نمی‌توان آن را انکار کرد، چون سودجویان قطعات یا اجناس ساخته‌ شده کامل را بدون برند خاصی وارد می‌کنند و آنها را با استفاده از برچسب برندهای تقلبی که خود در کشور تولید کرده‌اند، بسته‌بندی و روانه بازار می‌کنند که این اتفاق می‌تواند باعث بروز دو مشکل اساسی یکی بی‌اعتمادی مردم و دیگری خروج تولیدکنندگان داخلی باشد.

به گفته این مقام صنفی، برای شناسایی این‌گونه محصولات تقلبی در بازار ایران لازم است دستگاه‌ها و ارگان‌های ذی‌ربط مثل اداره استاندارد وارد عمل شده و با شناسایی محصولات غیراصل در بازار، آنها را برای آشنایی خریداران معرفی کرده تا جلوی سودجویی بیشتر این افراد گرفته شود. دبیرکل انجمن صنایع لوازم خانگی ایران با شوم خواندن پدیده قاچاق تاکید کرد: اگر با استفاده از قوانین اصولی، بتوانیم شرایط و رونق اقتصادی را در تولیدی‌های ایران ایجاد کنیم، ناخودآگاه زمینه قاچاق کاهش خواهد داشت، چون قیمت تمام شده کالاها در شرایط فعلی یکی از سیاست‌های بازاریابی سودجویان است.

عماد عزتی

اقتصاد