خروج روسیه از سوریه؛ بازی سیاسی یا کمک به صلح

روسیه از هشتم مهر 1394 با مجوز دولت دمشق حملات هوایی خود را علیه مواضع گروه‌های تروریستی از جمله داعش و جبهه النصره در سوریه آغاز کرد. پشتیبانی هوایی روسیه از نیروهای دولت سوریه، مسیر را برای ادامه پیشروی‌های ارتش این کشور علیه گروه‌های تروریستی هموار ساخت. روز دوشنبه ولادیمیر پوتین دستور خروج نیروهای روسیه از سوریه را صادر کرد. پوتین اعلام کرد نیروهای رزمی روسیه «بخش اعظمی» از ماموریت خود را در سوریه به انجام رسانده‌اند. پوتین این اظهارات را در نشستی با حضور وزرای خارجه و دفاع روسیه در کاخ کرملین بیان کرد. روزگذشته نیز وزارت دفاع روسیه در بیانیه‌ای اعلام کرد: «متخصصان فنی در پایگاه هوایی آماده‌سازی هواپیماها را برای پرواز دراز مدت به پایگاه‌های هوایی در روسیه، آغاز کرده‌اند.» وزارت دفاع روسیه سپس اعلام کرد اولین گروه از جنگنده‌های روسی پایگاه هوایی حمیمم در سوریه را به مقصد این کشور ترک کرده‌اند.

«هماهنگی کامل» بین کرملین و کاخ الشعب

دفتر ریاست جمهوری سوریه روز گذشته به شایعه‌ها و مطالب غیر واقعی منتشر شده درخصوص کاهش تعداد نیروهای روسیه پاسخ داد. به گزارش العالم و به نقل از خبرگزاری رسمی سوریه (سانا)، دفتر ریاست جمهوری سوریه در بیانیه‌ای تأکید کرد: سؤالات متعددی از زمان مکالمات تلفنی اسد و پوتین درباره نتایج این گفت‌وگو مطرح شده و رسانه‌های کشورهایی که در ریختن خون مردم سوریه دست دارند، مطالب عجیب و غیرواقعی درباره نتایج این گفت‌وگو ارائه کرده‌اند، که محتوای اکثر آنها بیانگر ادعای اختلاف بین دمشق و مسکو و متعاقبا کاهش تعداد نیروهای روس در سوریه، یا دست کشیدن روسیه از مبارزه با تروریسم در سوریه است. اما دفتر ریاست‌جمهوری سوریه اعلام می‌کند تصمیم کاهش تعداد نیروهای روس در سوریه با «هماهنگی کامل» بین دمشق و مسکو گرفته شده است.

دفتر ریاست جمهوری سوریه افزود: سوریه و روسیه همچنان مانند همیشه به همکاری مشترک در مبارزه با تروریسم در هر نقطه از سوریه پایبند هستند. از سوی دیگر، عمران الزعبی، وزیر اطلاع رسانی سوریه تاکیدکرد هماهنگی بین مسکو و دمشق برای مقابله با تروریسم در بالاترین سطح در جریان است و باقی خواهد ماند.

از استقبال سازمان ملل تا شوک کاخ سفید

تصمیم روسیه واکنش‌های گسترده‌ای درپی داشته است. استفان دی میستورا، نماینده سازمان ملل در امور سوریه گفت: عقب‌نشینی روسیه از سوریه نشانگر پیشرفت چشمگیری است. وی آن را زمینه‌ای برای روند انتقال سیاسی قدرت دانست. از سوی دیگر، شورای امنیت سازمان ملل نیز از این روند استقبال کرد. با این که کاخ سفید اعلام کرد از تصمیم روسیه شوکه شده اما شبکه اسکای نیوز گزارش داد که باراک اوباما و ولادیمیر پوتین رؤسای جمهور آمریکا و روسیه درباره خروج نیروهای روسی از سوریه گفت‌وگوی تلفنی داشته‌اند. فرانک والتر اشتاین مایر، وزیر خارجه آلمان نیز خروج روسیه از سوریه را سبب فشار بر دولت اسد در روند مذاکرات صلح قلمداد کرد. ویتالی چورکین، نماینده روسیه در سازمان ملل متحد نیز معتقد است که خروج نظامی روسیه از سوریه به حل سیاسی بحران در سوریه کمک خواهد کرد. جورج صبرا، از مخالفان سوری نیز پیش بینی کرد اقدام کرملین بازتاب‌های مثبتی بر روند مذاکرات در ژنو داشته باشد. برخی کارشناسان بر این باورند که خروج روسیه از سوریه را باید در یک قالب کلان دید؛ قالبی که در آن آمریکا هم می‌تواند یک طرف قضیه باشد. گفت‌وگوهای تلفنی اوباما و پوتین می‌تواند از این حیث حائز اهمیت باشد که آمریکا در صدد دوری از مناقشات بی‌انتهای متحدین بی فکر خود در خاورمیانه است و در این راستا بر آن است تا روسیه را به این باور برساند که در پی سوء‌استفاده از خلا حضور این کشور در سوریه نخواهد بود.

سفیر سابق ایران در فنلاند:

روسیه مسبب آغاز مذاکرات صلح سوریه شد

سید رسول موسوی، سفیر سابق ایران در فنلاند و کارشناس امور بین‌الملل در گفت‌وگو با جام‌جم آنلاین گفت: خروج نظامی روسیه از سوریه قابل پیش بینی بود . روسیه از آغاز نیروهای خود را با هدف یک برنامه بلندمدت و دائمی وارد سوریه نکرد و براحتی قابل پیش‌بینی بود که بزودی به حضور نظامی خود در این کشور پایان دهد. در واقع روسیه نه قصد داشت و نه می‌توانست طولانی مدت در سوریه بماند. البته کسانی که مخالف حضورنظامی روسیه در سوریه بودند، بحث موقت بودن حضور روسیه را ناشی از ناتوانی ادامه کار این کشور می‌دانند و موافقان روسیه نیز معتقدند این اقدام صرفا در جهت ایجاد تعادل میان قوای سیاسی در سوریه است. اکنون روسیه به این جمع‌بندی رسیده که یک طرف معادله قدرت در سوریه است، و توانسته نظام این کشور را که توسط تروریست‌ها در حال سقوط بود نجات دهد و مسبب آغاز مذاکرات صلح شود.