هیچ طرح و پروژه دولتی و غیر دولتی در هیچ منطقه‌ای به سرانجام و موفقیت نمی‌رسد مگر آن که نقش و جایگاه مردم در آن پر رنگ باشد. این موضوع در برنامه‌های حفاظتی مناطق تحت مدیریت سازمان محیط‌زیست نیز بسیار حائزاهمیت و تاثیرگذار است، به نحوی که هم‌اکنون در طرح ترسیب کربن (طرح بیابان‌زدایی و مدیریت عرصه‌های طبیعی با مشارکت مردم محلی) و طرح منارید (طرح مدیریت و اشتغالزایی جوامع محلی) به این مقوله توجه جدی شده است.
در بخشی از مدیریت منابع طبیعی کشور شامل پارک‌های ملی، مناطق حفاظت شده و پناهگاه‌های حیات وحش نیز مشارکت مردم از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
حضور مردم در بحث حفاظت و بهره‌برداری خردمندانه از منابع طبیعی باید با برنامه‌ریزی و آموزش و ارتقای سطح آگاهی‌های زیست‌محیطی همراه باشد. تلفیق علوم محیط‌زیست با دانش سنتی و آداب و رسوم یکی از راه‌حل‌های اساسی به‌منظور رفع یا کاهش تعارضات بین انسان و طبیعت است.
برای مثال اکنون در خراسان شمالی و در مناطق تحت مدیریت سازمان محیط‌زیست تمام برنامه‌ها و اقدامات بر پایه و محوریت مشارکت‌های مردمی استوار است. در این استان طی دو سال گذشته بویژه در سال 94 برنامه‌های متعددی با حضور و مشارکت جوامع محلی در حاشیه مناطق تحت مدیریت محیط‌زیست اجرا شد. در دو روستای سارمران و چاربید در حاشیه پارک ملی سالوک ابتدا چند کارگاه آموزشی با هدف توانمندی جوامع محلی این روستاها انجام‌پذیر فت.مردم این روستاها با بهره‌گیری از آموزش‌های ارائه شده دراین کارگاه‌ها و افزایش سطح اطلاعات عمومی در حوزه محیط‌زیست، فعالیت‌های ارزنده‌ای را برای حفاظت از پارک ملی و منطقه حفاظت شده سالوک انجام دادند ؛ فعالیت‌هایی از قبیل ایجاد معیشت جایگزین دوستدار محیط‌زیست به جای کسب درآمدهایی که به منابع طبیعی پیرامون روستا اثر منفی و مخرب می‌گذارد، تولید صنایع دستی، تولید گیاهان دارویی و انواع دمنوش‌های گیاهی که از منابع طبیعی منطقه جمع‌آوری می‌شود از جمله معیشت‌های پایدار در بین مردم روستا معرفی شده است.
مردم روستا در این طرح آموخته‌اند که برای حل مشکلات خود تفکر کنند و با اجماع و راه‌اندازی تشکل‌های مختلف راه‌حل‌های مناسب را خودشان به دست آورند و در نهایت دریافته اند که برگشت به سنت‌ها و احیای آداب و رسوم قومی موثرترین اقدام برای رفع تعارضات بین زندگی روستایی و ایجاد معیشت با محدودیت‌های زیست‌محیطی و اکولوژیک منطقه است. براین اساس آنان از طریق ساخت عروسک‌های قدیمی و چوبی که به لباس‌های قدیمی آراسته شده یا تولید بقچه، روبالشی، کیسه‌های بزرگ و کوچک، روتختی و روتشکی‌ها، پارچه‌هایی که با اشکال گل‌های زیبا برگرفته از پوشش گیاهی منطقه گلدوزی شده‌اند، ایجاد اشتغال کرده و درآمدهایی به‌دست آورده‌اند.
این شیوه مدیریتی در پارک ملی سالوک خراسان شمالی، موفق ترین پایلوت ملی سازمان حفاظت محیط‌زیست بوده و با توجه به این که بیش از یک سال از اجرای این طرح نمی‌گذرد،موفقیت‌های ارزشمندی در زمینه حفاظت از منابع طبیعی و بهره‌برداری خردمندانه از طبیعت کسب کرده است.
البته این شروع کار است و یقیناً با تداوم این برنامه‌ها ما شاهد روستایی توانمند با انواع قابلیت‌ها خواهیم بود که این توانمندی وابستگی کاملی به محیط طبیعی پیرامون روستا داشته و از این طریق حفاظت از محیط‌زیست و منابع طبیعی با مشارکت کم هزینه وپربازده خود افراد محلی انجام شده و بسیاری از مشکلات مبتلابه روستاها را نیز رفع خواهدکرد.
سیداصغر مطهری
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست خراسان شمالی
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
۸۵ درصد مدارس کشور اتاق بهداشت ندارند | جای خالی ۱۶ هزار مربی سلامت در مدارس
در واکنش به حمله رژیم صهیونیستی به ایران مطرح شد
اسرائیل در ورطه تصمیمات اشتباه
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
کوه موش زایید!
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
اسرائیل به سرزمین سوخته بدل می‌شود؟
گفت و گو
رییس مرکز جوانی جمعیت وزارت بهداشت در گفتگو با جام جم آنلاین:
۳۵ درصد از قانون جوانی جمعیت اجرا شده
گفت‌‌وگوی «جامجم» با سیده عذرا موسوی، نویسنده کتاب «فصل توتهای سفید»
نقنقنویسی داستان اجتماعی نیست
یک نماینده مجلس:
پیامعملیات وعده صادق، قدرت و استقلال ایران بود
علی برکه از رهبران حماس در گفتوگو با «جامجم»: