انتخـاب تـاریخ

به همین دلیل اگر از یکی از مردم این کشور بپرسیم کدام شهر ایران تاریخی‌ترین شهر است، مطمئنا با پاسخ‌های متعددی مواجه می‌شویم و جالب‌تر آن که هیچ‌کدام از این پاسخ‌ها را نمی‌توان اشتباه دانست، چراکه نوع متفاوتی از تاریخ و فرهنگ در هرکدام از این شهر‌ها وجود دارد. این تفاوت‌ها در هنر این شهر‌ها هم نمود یافته، به طوری که معماری ایرانی شهرهای تاریخی اصفهان، یزد، شیراز، کرمان و... ویژگی‌های متفاوت و زیبایی‌های منحصر‌به‌فرد آنها، این شهر‌ها را به مقصد زیبایی برای گردشگران تبدیل کرده است.

یکی از شهرهایی که شهرت زیادی را به دلیل سبک خاص معماری و بناهای متعدد و منحصربه‌فرد خود یافته، اصفهان است. شهری که از دیرباز به «نصف جهان» شهرت داشته است. بنا‌ها، کاخ‌ها، مسجد‌ها، مناره‌ها و پل‌هایی که این شهر را به پایتخت فرهنگی و هنری جهان اسلام و پایتخت فرهنگ و تمدن ایران اسلامی تبدیل کرده است.

این شهر بیشترین شکوه و جلال خود را مرهون معماری بی‌نظیر ایرانی در دوران صفویه است و بسیاری از آثار تاریخی این شهر به عنوان میراث تاریخی در یونسکو به ثبت رسیده است. همچنین میدان نقش جهان آن، یکی از بزرگ‌ترین میدان‌های دنیاست که پیرامون آن را بناهای تاریخی با ویژگی‌های منحصربه‌فرد پوشانده است. به دلیل سابقه طولانی هنر در این شهر، صنایع‌دستی آن جذابیت فراوانی برای گردشگران این استان ایجاد کرده که در کنار صنایع بزرگ و کارخانه‌های صنعتی این شهر به رشد اقتصاد کشور هم کمک بزرگی کرده است.

امروز از مردم این شهر پرسیدیم: از نظر شما زیبا‌ترین و خاص‌ترین بنای تاریخی اصفهان کدام است؟ آیا مسئولان در حفظ آثار باستانی و گردشگری شهرتان بخوبی عمل کرده‌اند و تاکنون از عملکردشان راضی بوده‌اید؟ پیشنهادتان برای افزایش شمار توریست‌های خارجی و ایرانی در شهرتان چیست؟

همان‌طور که انتظار داشتیم بیشتر نارضایتی‌ها و نگرانی‌ها به یک موضوع مهم اشاره کرد: بستن آب زاینده‌رود و ترس از تخریب سی و سه پل که همواره برای اصفهانی‌ها نماد شهرشان به حساب می‌آمده است.

362---46:

فکر می‌کند قرار است با رئیسش صحبت کنم، اما می‌گویم این سوالی است که همه مردم اصفهان می‌توانند نظرشان را درباره آن بدهند: عالی‌قاپو مگر چه ویژگی منحصربه‌فردی دارد؟ «ویژگی‌هایش را نمی‌دانم. برتری خاصی هم ندارد. هرکسی ممکن است یک مکان متفاوت را دوست داشته باشد. من سبک آن را بیشتر از دیگر بنا‌ها دوست دارم.» از نظرش عملکرد مسئولان خوب بوده است: «فقط بحث سی‌وسه‌ پل است که باید آب را به آن برگردانند.» از نظرش برای رونق گردشگری این شهر هم باید سی و سه پل به شکل گذشته برگردد: «بیشتر کسانی که به این شهر می‌آیند به خاطر دیدن رودخانه زاینده‌رود است. اگر این رودخانه نباشد این شهر به شهری موزه‌ای تبدیل می‌شود که فقط بنای تاریخی دارد و هرقدر هم بناهای متفاوت داشته باشد بازهم بدون رودخانه زیبا نیست. می‌دانید شیوه ساخت این پل به گونه‌ای‌ است که اگر آب در آن جریان نداشته باشد، تخریب می‌شود و متاسفانه اکنون این پل‌ها در حال تخریب است. من معتقدم اگر این رودخانه از بین برود، این شهر هم می‌میرد.»

326---47:

«خیلی زیاد است و در حال حاضر حضور ذهن ندارم، ولی فکر می‌کنم پل خواجو را بیشتر دوست دارم.» فکر می‌کنید چه ویژگی خاصی دارد؟ «وقتی آدم رویش می‌ایستد، دلش باز می‌شود. هم تفریحی است و هم گردشگری. میدان امام هم حس و حال خوبی دارد، اما پل خواجو بهتر است. امیدوارم همیشه آب از زیرش رد شود تا این حس خوب باقی بماند.» نظری درباره عملکرد مسئولان ندارد: «من در این زمینه چندان اطلاعات ندارم.» می‌خواهم نظرش را درباره افزایش توریست‌ها بگوید: «باید بیشتر تبلیغ شود. حتما بروشور و دفترچه‌های راهنما در اختیار توریست‌ها قرار بگیرد که اطلاعات به طور کامل در آن توضیح داده شده باشد.» می‌گویم مگر در این مکان‌ها راهنما وجود ندارد؟ «راهنما‌ها پولی هستند و به همین دلیل هرکس می‌آید به دیدن ظاهر ساختمان اکتفا می‌کند در حالی‌که باید اطلاعات به افراد داده شود. این ساختمان‌ها ویژگی‌هایی دارد که بسیار خاص است و هنوز دانشمندان نتوانسته‌اند دلایل آن را بیابند و بیان این موضوعات برای گردشگران جذابیت آن را بیشتر خواهد کرد.»

326---16:

«همه را دوست دارم.» مجبورش می‌کنم یکی را انتخاب کند: «میدان امام را خیلی دوست دارم. هم معماری ارزشمندی دارد و هم ظاهر زیبایی دارد.» از عملکرد مسئولان راضی نیست: «خیلی اوقات کوتاهی می‌کنند البته شاید هم بودجه ندارند، اما عملکردشان خوب نیست. ممکن است سال‌ها یک داربست را نصب کنند، اما هیچ تغییر یا پیشرفتی صورت نگیرد.» درباره افزایش توریست هم همین نظر را دارد: «باید به ساختمان‌ها بهتر رسیدگی شود. همین‌طور وسایل حمل و نقل عمومی فراهم شود تا افراد راحت‌تر باشند.» تعجب می‌کنم چون اولین همصحبتی است که از رودخانه حرفی نزده است. علتش را می‌پرسم: «رودخانه مصیبت است. اصلا درباره‌اش فکر نمی‌کنم. بعضی اوقات می‌رویم کنارش می‌نشینیم و غذا می‌خوریم، اما دیگر مثل قدیم نیست.»

326---47:

«پل شهرستان.» با این‌که چند بار به اصفهان سفر کرده‌ام، اسمش را نشنیده‌ام: «هم زیباست و هم بسیار سرسبز و خیلی هم خلوت است. شب‌ها برای غذا خوردن و تفریح به آنجا می‌رویم و چون بقیه مکان‌ها خیلی شلوغ است و همه به آنجا هجوم می‌آورند. من آرامش این پل را خیلی دوست دارم.» می‌گویم این جمله به این معناست که از حضور گردشگران در شهر راضی نیستید؟ «نه، فقط برای راحتی خودمان آنجا بهتر است.» از عملکرد مسئولان راضی است: «تاکنون هرکاری از دستشان بر‌‌آمده، انجام داده‌اند.» می‌پرسم به نظرش مسئولان برای افزایش توریست‌ها چه کاری باید انجام دهند؟ «فکر می‌کنم همین‌قدر توریست کافی باشد چون اگر بیشتر شود دیگر جایی برای ما باقی نخواهد ماند. همین الان هم شلوغ است بخصوص عید‌ها. چون همه این شهر را دوست دارند.»

326---27:

«من اصفهانی نیستم، اما همیشه این شهر را به سی و سه پلش می‌شناختم. مسافران هم که می‌آیند اول سراغ این پل می‌روند.» می‌پرسم آیا از عملکرد مسئولان راضی است؟ «اصلا خوب عمل نکرده‌اند؛ همین ایجاد مترو به آثار تاریخی زیادی آسیب می‌زند. عالی قاپو سال‌هاست درحال تخریب است و اجازه نمی‌دهند کسی به طبقات فوقانی برود، اما هنوز ترمیم نشده است. فکر نمی‌کنم خوب عمل شده باشد.» پیشنهادش برای جذب توریست، بازگرداندن آب به زاینده‌رود است.

　326---15:

می‌گوید اصفهانی نیست، اما از او می‌خواهم نظرش را درباره سوالاتم بگوید: «همه مکان‌های تاریخی زیباست. بیشتر اصفهانی‌ها پل‌های شهر را دوست دارند، اما من کوچه‌های قدیمی را بیشتر دوست دارم. احساس می‌کنم آن کوچه‌ها، نمایشگر طرز تفکر مردم زمان خود هستند.» درباره عملکرد مسئولان نظر مساعدی ندارد: «اصلا خوب نبوده است. خانه‌های قدیمی و بسیار زیبایی در این شهر بوده که همه تخریب شده‌اند. خانه‌های قدیمی با پنجره‌های چوبی و درهای زیبایی که در این مدت طولانی دوام آورده‌، اما حالا به دست مسئولان تخریب شده‌اند. من فکر می‌کنم هر مکانی را که توانسته‌اند، تخریب کرده‌اند و اصلا از عملکردشان راضی نیستم.» نظری درباره افزایش توریست‌های این شهر ندارد: «اینجا به اندازه کافی گردشگر دارد، خیالتان راحت باشد. فکر می‌کنم اگر آب رودخانه به حالت گذشته بازگردد، گردشگران بیشتری به این شهر سفر خواهند کرد.»

426---25:

«چهل ستون، چون حس خوبی به آدم می‌دهد.» برای آن‌که سر به سرش بگذارم می‌گویم،‌ چهل ستون که بیست ستون است. می‌گویند اصفهانی‌ها همه چیز را بزرگ‌تر از اندازه واقعی آن نشان داده‌اند، حتی سی و سه پل هم دقیقا سی و سه پل ندارد: «خوب شما یک پل به من نشان بدهید تا من سی و سه پل نشانتان بدهم. این جمله میان مردم این شهر ضرب‌المثل شده است.» او هم از عملکرد مسئولان راضی نیست: «آن‌طوری که باید عمل نمی‌کنند. می‌توانند عملکرد بهتری داشته باشند. من چندان نتیجه مثبتی از عملکردشان ندیده‌ام.» برای افزایش گردشگران، تبلیغات بیشتر را پیشنهاد می‌کند. می‌گویم آیا تبلیغات کافی‌ است؟ یعنی فکر می‌کنید امکانات کافی برای گردشگران وجود دارد؟ «امکانات زیرساختی هم چندان خوب نیست. هتل‌ها و وسایل حمل و نقل عمومی کم است، اما توریست‌ آن‌قدر کم است که به امکانات موجود نمی‌رسد. باید تبلیغات افزایش یابد.»

326---27:

او هم سی و سه پل را انتخاب می‌کند: «چون نمایانگر استعداد و خلاقیت ایرانیان است که در آن زمان و با آن امکانات محدود توانسته‌اند پلی بسازند که در آب خراب نمی‌شود و این همه سال به زیبایی باقی بماند.» می‌گویم به نظرش چرا اصفهانی‌ها اینقدر این پل را دوست دارند؟ «چون فقط تاریخی نیست و بیشتر مثل تفریحگاه بوده است که دور یکدیگر جمع می‌شده‌ایم.» از عملکرد مسئولان رضایت ندارد: «اصلا خوب عمل نکرده‌اند و الان زاینده‌رود را خشک کرده‌اند.» می‌گویم آیا تنها از خشکی زاینده‌رود ناراضی است یا عملکرد نامناسب دیگری هم دیده است؟ «درخت‌های میدان امام را که قدمتی چند ساله دارند، بریده‌اند. درخت‌هایی که می‌توانست کمک بزرگی به پاکیزگی هوا کند. برای حفظ آثار تاریخی هم تلاشی نکرده‌اند و همه چیز تخریب شده است.» احترام به گردشگران و دادن آزادی به آنها را راهکاری برای افزایش شمار گردشگران می‌داند.

آزاده هاشمی منفرد