2 روی سکه قاتلان

اینها را گفتم تا یادآوری کنم مرزی که ما از بالا تا پایین شهر می‌کشیم فقط مرز ما زمینی‌هاست، زیر زمین مرزها و آدم‌ها تمام می‌شوند. حالا برگردیم به همان مرزهای زمینی خودمان. مرزهای مادی که ما، دورتا دور محله‌ها و شهرها کشیده‌ایم تا فقر را از فرهنگ جدا کنیم. اما واقعیت، همین خط‌های فرضی است؟! واقعیت این است که زندگی برای بالا شهری‌ها و بدبختی اش برای پایین شهری‌هاست؟! اگر واژه قتل، جنایت، کشتار به گوشتان بخورد، بلافاصله ذهن‌تان را گوگل مپ می‌کنید به سمت جنوب؟! نه این‌طور ‌هم که می‌گویند و می‌شنویم نیست؛ جنایت‌ها با انگیزه‌های مالی، مشکلات روانی، خیانت و مواد مخدر روایتی از رفتارهای خشن افراد جامعه را روایت می‌کنند و این معضل، معضلی اجتماعی و فراگیر است. بالا و پایین و شرق و غرب ندارد؛ گر چه ممکن است تعداد جرایم در بعضی از محله‌ها بیشتر باشد، اما مرور پرونده‌های جنایی سال‌های گذشته نشان می‌دهد قتل تنها از فقر نمی‌آید.

عامیانه اش این است: «خوشی زده زیر دلش». قاتل‌های مرفه و بالا شهری را که با دست و پایی بسته به دادسرا می‌آورند، در نگاه اول باور کردنی نیستند. مدام با خودت می‌گویی،« مگر این هم درد داشت؟!» اما پای حرف‌ها و اعترافات شان که می‌نشینی، نظرت به کل عوض می‌شود. می‌فهمی ‌آنها هم بخشی از جامعه اند، تنها خانه و ماشین و لباس شان با دیگران فرق دارد؛ وگرنه که پشت دیوار خانه‌های مجلل‌شان، حکایتِ زندگی و درد، قتل و جنایت، همان حکایت قاتلان جنوب شهری شده و تنها تفاوتش انگیزه‌های عجیب برای شروع به یک جنایت است.

وقتی روابط اجتماعی به سمت روابط نامتعارف و خشونت‌آمیز می‌رود دور از ذهن نیست که جرم اتفاق بیفتد، حالا در حاشیه و جنوب شهر به یک صورت و در بالا و شمال شهر به صورتی دیگر. نکته قابل توجهی که در این میان پررنگ به نظر می‌آید، توجه به نوع جنایت‌ها، یا همان رفتار نامتعارف قاتلان در محله‌های مختلف است. مثلا چاقو رایج‌ترین ابزار قتل در پایین شهر است اما در بالای شهر از اسلحه بیشتر استفاده می‌شود یا این‌که انگیزه جنایت‌ها در بالای شهر بیشتر مالی یا خانوادگی است اما در پایین شهر و مناطق فقیر‌نشین مسائل ناموسی، مصرف مواد مخدر انگیزه‌هایی برای جرم و جنایت به‌شمار می‌روند. با این حال قاتل، قاتل است. جنایتکاران هم مثل همان مرده‌های گورستان درهم و بدون اختلاف طبقاتی لباس زندانیان را می‌پوشند و راهی دادسرا و زندان می‌شوند. جنایتی که ساخته دست بشر است خط‌های فرضی روی زمین را از هم جدا نمی‌کند. جرم در هر گوشه از شهر ریشه دوانده است.

بهناز مقدسی