محله کـوچـولـوهـا

برج بهار که چند سالی است در کنار چند مجتمع تجاری دیگر قد کشیده و شهرتی به هم زده است و بچه‌هایی که به همراه مادر و پدر برای خرید آمده‌اند و مشتریان اصلی این راسته شدند چهره خیابان بهار جنوبی را شکل داده‌اند. خیابان بهار از خیابان انقلاب و بعد از عبور از محله قدیمی دروازه دولت شروع می‌شود و تا خیابان بهار شیراز در شمال ادامه می‌یابد.

«وقتی در این خیابان قدم می‌زنید لازم نیست حتما بچه داشته باشید تا مغازه‌های لباس‌فروشی نظرتان را به سمت خودشان جلب کند چون دنیای بچه‌ها دنیای شیرینی است.»

این را دختر خانمی که به همراه خواهرش برای خرید سیسمونی آمده است می‌گوید و خواهرش که سعی می‌کند بارداریش را زیر چادرش پنهان کند می‌گوید برای خرید سیسمونی آمده‌اند، اما آنقدر تنوع وسایل و لباس زیاد است که نمی‌داند کدام را انتخاب کند. قیمت‌ها هم در مقایسه با بازار و سه راه جمهوری خیلی بالاتر است. یکی از فروشندگان در جواب این خانم می‌گوید دلیل این که قیمت‌ها نسبت به جا‌های دیگر بالاتر است خارجی بودن اجناس و کیفیت و حتی برند بودن لباس‌ها در این راسته است. همین طور که به سمت شمال خیابان می‌روید تعداد مغازه‌ها بیشتر می‌شود و بعد از خیابان سمیه کم‌کم از تعدادشان کاسته می‌شود با توجه به این که هنوز به نیمه زمستان نرسیده‌ایم بیشتر مغازه‌ها لباس هایشان را با تخفیف زمستانی می‌فروشند.

خانمی که با دو فرزند ش برای خرید آمده می‌گوید «تخفیف‌ها هم باعث نشده که قیمت‌ها مناسب‌تر از قبل شود وی ادامه می‌دهد که لباس‌های بچه‌ها گران‌تر از لباس بزرگ‌ترهاست.

مضافا این که بچه‌ها در حال رشد هستند و خیلی زود به زود لباس باید برایشان خرید برای پسرم شلواری به قیمت 150 هزار تومان و یک پیراهن برای دخترم به قیمت 200 هزار تومان خریدم می‌بینید تخفیف‌ها هم خیلی تاثیری روی اجناس باکیفیت نداشته است.

از دنیای لطیف کودکان تا ...

همین طور در ادامه مسیر به سمت شمال خیابان کم‌کم از تعداد مغازه‌های لباس فروشی کاسته می‌شود تا به خیابان طالقانی برسید در این بخش از خیابان بهار مغازه‌های لباس کودک جای خود را به صنف فروش وسایل سرمایشی و گرمایشی می‌دهد و به یکباره دنیای لطیف کودکان جای خود را به دنیای خشن این صنف می‌دهد. صنفی که با زمستان سرد امسال روزهای پررونقی را داشته‌اند. آقای مسنی که در همین محدود مغازه دارد می‌گوید این صنف از گذشته‌ای دورتر از صنف لباس‌فروشان کودک در این محله بودند. وی در ادامه می‌گوید نمی‌داند که چرا این مکان بورس فروش وسایل گرمایش و سرمایش شده است.

وارد خیابان بهار شمالی که می‌شوید فضای خاص قدیمی و سنتی دهه‌های قبل از 50 بیشتر چهره نشان می‌دهد خانه‌هایی که هنوز رنگ قدیم را به چهره دارند و کوچه‌هایی که در سکوتشان می‌توان ساعت‌ها به خیال رفت و بقالی و نانوایی و میوه‌فروشی و خیلی دیگر از مغازه‌هایی که تنگاتنگ هم در کنار کوچه‌ها و خیابان‌های آرام و ساکت فضایی اصیل و سنتی به این محله داده‌اند. اگر به تاریخ محله رجوع کنید می‌بینید که قدمت آن به اندازه قدمت بخش‌های تاریخی تهران نیست. این محله از سال 1310 شروع به شکل‌گیری کرده است و از نام‌های سرهنگ و سروانی که روی بعضی از خیابان‌ها و کوچه‌ها نقش بسته می‌توان دریافت که ساکنان اولیه این خیابان نظامیان بوده‌اند که به پاس خدماتشان زمین‌هایی را در این خیابان به دست آوردند و به همت آنها این محله پا گرفت، اما این که این خیابان نام بهار را گرفته است به این دلیل است که محل سکونت شاعر توانا ملک‌الشعرا بهار روزگاری در خیابان مجاور ـ ملک الشعرا ـ بوده است و نام او یادآور حضور وی در این خیابان است. شناسنامه محله را که ورق بزنید چند بنا و یادگار تاریخی است که هویت این محله را می‌سازد ازجمله مسجد خرقانی که سال 1329 ساخته شده و طی سال‌های گذشته بازسازی شده است. مدرسه ارامنه رستم که از قدیمی‌ترین مدارس تهران است. «باغ موزه لرزاده» که خانه مرحوم لرزاده یکی از معماران بزرگ ایران است نامش به عنوان معمار روی خیلی از بناهای تاریخی حک شد، ازجمله آرامگاه فردوسی و مسجد میدان امام حسین و مسجد لرزاده در میدان خراسان.

بافتی سنتی با هویتی ماندگار

اما مهم‌ترین بخش هویتی این محله بافت سنتی آن است که با ساخت و ساز‌های جدید هنوز هم بوی گذشته را می‌دهد و مغازه‌های قدیمی وکوچه‌های خلوت دانش و ابن سینا و علمداری و سازگار که حضور افرادی درگذشته نه‌چندان دور مانند ملک‌الشعرا بهار و ذوالمجد طباطبایی و سرهنگ سازگار و برادران جوادنیا ـ که هر چهار نفر در زمان جنگ شهید شدند ـ و خیلی کسان دیگر که به این محله هویت بخشیدند. بعد از گشت و گذار در محله بهار به انتهای مسیر و به پیاده‌راهی سرسبز می‌رسید که امتدادش به میدان بهار شیراز می‌رسد. در سمت دیگر خیابان هم کبابی بهار قرار دارد که چند دهه است با بوی خوشش اهالی محله را به خوردن کباب دعوت می‌کند. بهترین مسیر برای رفتن به این خیابان از شمال میدان هفت تیر و خیابان طالقانی است و از سمت جنوب هم خیابان انقلاب و ایستگاه اتوبوس و مترو دروازه دولت است.

اکرم بیگی