از کجا شروع کنیم؟

واقعیت‌های موجود نشان می‌دهد برخلاف تصور عمومی تقریباً در همه کشور‌های دنیا از آمریکای شمالی و اتحادیه اروپا گرفته تا ترکیه، ایران، هند، چین، کره و ژاپن بار اصلی اشتغال را بنگاه‌های خرد، کوچک و متوسط عهده دارند نه واحد‌های بزرگ.

رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر هیات دولت (4 شهریور 94)، ضمن اشاره به یکی از برنامه‌های شبکه یک سیما، همین نکته کلیدی درباره اشتغال و سیاست‌های اشتغالزا را یادآوری کردند: «راه‌های جستجوی کار را ما باید به مردم نشان بدهیم. در تلویزیون یک برنامه‌ای چند روز قبل من دیدم که برنامه خوبی بود؛ گزارشی تهیه کردند. یک نفری می‌آید آنجا و می‌گوید که من با 10 میلیون تومان توانسته‌ام این اشتغال را ایجاد کنم که این‌قدر درآمد دارد. مربوط به [پرورش] گُل است، می‌گوید گُل تولید می‌کنیم. بعد او اشاره می‌کند و می‌گوید کسانی که مایلند این کار را انجام بدهند، در فلان‌جا و فلان‌جا زمین‌های دولتی هست و در اختیارشان گذاشته می‌شود؛ بروند مثلاً گُل تولید کنند. من یادم هست دوستان اقتصادی در یک برهه‌ای قبل از دولت شما، آمده بودند [بحث می‌کردند] راجع به این‌که با چقدر پول می‌شود یک شغل ایجاد کرد؛ صحبت صد میلیون و بعضی مشاغل پانصد میلیون و این چیزها بود! خب با 10 میلیون می‌شود شغل ایجاد کرد...»

برنامه‌ای که مورد توجه رهبر فرزانه انقلاب قرار گرفت، «از کجا شروع کنیم» نام دارد که این روزها قبل از ساعت 14، بعد از خبر 21 و بعد از برنامه شبانگاهی شبکه یک سیما پخش می‌شود.

در هر یک از این مستندهای 5 دقیقه‌ای، یک تولید کننده کوچک برای علاقه‌مندان و بخصوص جوانان بیکار شرح می‌دهد که برای ورود به این کسب و کار چقدر سرمایه، مجوز، زمین، وسایل و امکانات نیاز دارد.

مواد اولیه را از کجا می‌شود خرید و محصول را چطور می‌توان بازاریابی کرد و فروخت در پایان هم مثل برادری که به برادرش توصیه می‌کند، چند فوت کوزه‌گری برای موفقعیت در آن کسب و کار را هم به بینندگان نشان می‌دهد.

تولیدکنندگان خرد، کوچک و متوسط در بخش خصوصی همچنان‌که در برنامه «از کجا شروع کنیم» به بینندگان سیما نشان می‌دهند، با حداقل امکانات و با کمترین سرمایه، کسب و کار موفقی را ه می‌اندازند و شغل خلق می‌کنند.

برخلاف تولیدکنندگان دولتی که برای ایجاد شغل، قبل از هر چیزی کلی سفارش ساختمان و منشی و تجهیزات گرانقیمت دفتری می‌دهند در این رویکرد ایجاد اشتغال، برای هر شغل باید صدها میلیون تومان بودجه دولتی اختصاص داده شود اما در رویکرد اشتغالزایی توسط بنگاه‌های خرد، کوچک و متوسط، نیازی به صرف هزینه‌های هنگفت از بیت‌المال نیست، کافی است دولت راه را برای کارآفرینان بخش خصوصی باز کند و دیوانسالاری پیچیده و آزار دهنده دولتی، حذف یا ساده شود.

یادمان باشد که بزرگترین شرکت‌های تولیدی دنیا، از سایز خرد شروع شده‌اند، از سونی و جنرال الکتریک که هر کدام از یک گاراژ یا اتاق کوچک شروع شده‌اند در نسل پیش بنگاه‌های بزرگ تا اپل و مایکروسافت و گوگل و آمازون در نسل جدید بنگاه‌های بزرگ.

بر اساس این واقعیت‌ها مردم و سیاستگذاران اشتغال در ایران، باید ذهنیت خود را نسبت به مساله عوض کنند و به‌جای صرف بودجه‌های هنگفت در بنگاه‌های عظیم، صرفا اجازه دهند و بنگاه‌های خرد متولد و به تدریج بزرگ شوند.

از کجا شروع کنیم، گام کوچکی است به ترویج اقتصاد مقاومتی و ایجاد اشتغال، با این رویکرد.

سید امیر سیاح - روزنامه‌نگار