آبی روی آتش معده

به طور کلی رانیتیدین برای درمان زخم‌های گاستریک(زخم‌های معده) و اثنی‌عشر و همچنین ریفلاکس اسید معده به مری استفاده می‌شود. این دارو برای درمان مشکل ترشح بیش از اندازه اسید معده تجویز می‌شود. رانیتیدین یکی از داروهایی است که بدون نسخه در داروخانه‌ها به فروش می‌رسد و بیشتر مردم برای کاهش درد معده از آن استفاده و البته به همدیگر نیز تجویز می‌کنند.

نحوه مصرف

رانیتیدین به صورت قرص، آمپول و شربت در داروخانه‌ها موجود است. برای افراد بزرگسال دوز تجویز شده برای زخم معده وسوء هاضمه مزمن مقدار 150 میلی‌گرم دو بار در روز یا 300 میلی‌گرم هنگام خواب برای مدت چهار تا هشت هفته مصرف می‌شود.

برای کودکان 2 تا 4 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن دو بار در روز می‌توان از آن استفاده کرد. می‌توان رانیتیدین را با غذا یا بعد از آن مصرف کرد.

برای پیشگیری از بروز علائم مربوط به مصرف برخی مواد غذایی یا نوشیدنی‌ها بهتر است قرص رانیتیدین 30 تا 60 دقیقه قبل از غذا مصرف شود. حداکثر دوز قابل مصرف 300 میلی‌گرم در روز است. توصیه می‌شود بدون نظر پزشک این دوز از دارو بیش از دو هفته مصرف نشود.

آمپول رانیتیدین در بیمارستان‌ها و در برخی شرایط که بیمار نمی‌تواند قرص بخورد، استفاده می‌شود. دوز عادی تزریق رانیتیدین 50 میلی‌گرم و هر 6 تا 8 ساعت است.

میزان مصرف دارو در موارد مختلف

عوامل متعددی از قبیل وزن، شرایط بدنی و مصرف داروهای دیگر در تجویز مقدار مورد نیاز دارو برای افراد دخالت دارد. اگر پزشک معالج دوز متفاوت از آنچه در بالا اشاره شد تجویز کرده باشد بیمار باید مطابق دستور پزشک عمل کند. اگر بیمار مصرف دارو را فراموش کند به محض یادآوری باید آن را مصرف کند. اما اگر فاصله مصرف با نوبت بعدی کم باشد لازم است از مصرف آن صرف‌نظر کرده و نوبت بعدی را مصرف کند.

شیوه نگهداری

قرص، شربت و آمپول رانیتیدین باید در دمای محیط، دور از تماس نور و رطوبت و دور از دسترس کودکان نگهداری شود.

عوارض جانبی

بیشتر داروها عوارض جانبی متعددی دارند. یکی از عوارض جانبی نسبت به هر دارویی واکنش نامناسبی است که بدن نسبت به مصرف آن نشان می‌دهد. ممکن است این واکنش جزئی یا شدید، زودگذر یا دائمی باشد. داروی رانیتیدین نیز از این قاعده مستثنی نیست. البته عوارض آن در همه افراد یکسان نیست و کمتر از یک درصد آنهایی که این دارو را مصرف می‌کنند از عوارض جانبی آن شکایت می‌کنند. اگر با مصرف رانیتیدین دچار عوارض جدی و ناراحت‌کننده شدید حتما پزشک را در جریان قرار دهید. ممکن است مصرف قرص رانیتیدین با عوارضی مثل یبوست، اسهال، سرگیجه، سردرد، حالت تهوع، خواب آلودگی، اختلالات خواب و استفراغ همراه باشد. نشانه‌هایی مثل افزایش ضربان قلب، دردهای عضلانی، ضایعات پوستی یا کهیر، خستگی، جزو عوارض ناشایع مصرف رانیتیدین است. با وجود این‌که این علائم جزو عوارض شایع این دارو نیست اما ممکن است باعث بروز مشکلات جدی برای بیمار شود. در نتیجه در صورت مشاهده علائم گفته شده حتما به پزشک مراجعه کنید.

موارد منع مصرف

مصرف رانیتیدین برای افرادی که به این دارو و دیگر داروهای «مهارکننده گیرنده H2» مثل سایمتیدین و فاموتیدین حساسیت دارند، توصیه نمی‌شود. بیماران مبتلا به نارسایی کبد وکلیه ممکن است به کاهش مقدار مصرف دارو نیاز داشته باشند. کشیدن سیگار هم موجب کاهش اثر این دارو می‌شود.‌ قبل از تجویز این دارو پزشک باید اطلاعات لازم را از بیمار بگیرد. بنابراین اگر هر یک از شرایط زیر را دارید از مصرف خودسرانه رانیتیدین اجتناب کنید و حتما پزشکتان را در جریان قرار دهید.

مشکلات کلیوی: افرادی که عملکرد کلیه‌هایشان مشکل دارد قبل از مصرف رانتیدین با پزشک مشورت کنند. لازم است پزشک با توجه به شرایط بدنی هر فرد دوز مناسب را تجویز کند.

بیماری پورفیری حاد: افرادی که سابقه خانوادگی این بیماری را دارند نباید رانیتیدین مصرف کنند.

مشکلات گاستریت جدی: مصرف رانیتیدین به افرادی که به طور مکرر استفراغ می‌کنند، مشکل بلع غذا دارند، در مدفوع خود خون دیده‌اند، بدون دلیل خاصی وزن زیادی کم کرده‌اند، توصیه نمی‌شود. این افراد حتما باید هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنند.

مصرف داروهای ضدالتهاب: افرادی که داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مثل دیکلوفناک، ایبوپروفن و ناپروکسن و... مصرف می‌کنند نباید خودسرانه رانیتیدین مصرف کنند بخصوص اگر سالمند هستند یا از زخم معده رنج می‌برند.

بارداری: مصرف رانیتیدین در دوره بارداری توصیه نمی‌شود. اگر در حین مصرف رانیتیدین بارداری اتفاق بیفتد، لازم است موضوع را با پزشکتان در میان بگذارید.

شیردهی: مصرف رانیتیدین برای خانم‌های شیرده توصیه نمی‌شود. چون این دارو وارد شیرمادر می‌شود. اگر در حین شیردهی از رانیتیدین استفاده کنید فرزندتان نیز اثرات آن را دریافت خواهد کرد. بنابراین از مصرف خودسرانه رانیتیدین در این دوره بپرهیزید.

اختلالات دارویی

مصرف همزمان رانیتیدین با داروهای دیگر امکان اختلال دارویی را بالا می‌برد. مصرف رانیتیدین با داروهایی مثل ایتراکونازول، کتوکونازول، وارفارین و فنی‌تویین باعث اختلال دارویی می‌شود. اگر شما هم تحت درمان با این داروها هستید حتما مساله را با پزشک در میان بگذارید. در صورت استفاده از آنتی‌اسید‌ها باید حداقل نیم ساعت بین مصرف این داروها با رانیتیدین فاصله باشد.‌مصرف خودسرانه دارو در بین مردم زیاد است. لازم است فرهنگ عدم خوددرمانی یا دیگردرمانی در بین مردم نهادینه شود. در صورت مراجعه به پزشک حتما داروهایی را که مصرف می‌کنید با دقت عنوان کنید. حتی اگر از گیاهان دارویی یا مکمل خاصی استفاده می‌کنید به پزشک اطلاع دهید.

مریم بهاری ساروی - پزشک داروساز