پشت پرده قاچاق میوه

وزارت جهاد کشاورزی به عنوان متولی صدور مجوز برای واردات میوه بارها تصریح کرده که بجز نارگیل، موز و آناناس برای هیچ میوه دیگری مجوز واردات صادر نکرده است حتی این وزارتخانه درنامه‌ای به استانداران براین موضوع تاکیدکرد.

به دنبال آن سایر دستگاه‌های ذی‌ربط نیز برقاچاق بودن میوه‌های موجود در بازار کشور تاکید کردند. با این حال هیچ کس نمی‌داند این همه میوه قاچاق را چه شخص یا اشخاصی چگونه و از چه طریق وارد بازار می‌کنند.

این درحالی است که در کشورما نزدیک به 16 میلیون تن میوه تولید می‌شود که 2.5 برابر سرانه تولیدی جهان است. به عبارت بهتر، تولید سرانه میوه در ایران 200 کیلو در سال است در حالی که در جهان 84 کیلو است.

این نشان می‌دهد به حد کافی میوه در داخل تولید می‌شود و نیاز به واردات نداریم. با این حال انواع و اقسام میوه قاچاق که در بیشتر موارد میوه تولید داخل نیز در کنار آن در بازار است، به کشور وارد می‌شود.

بر اساس آمارهای پراکنده‌ای که از کشفیات میوه قاچاق منتشر می‌شود حاکی از سرسام‌آور بودن قاچاق میوه به کشور است.

براساس آمارهای ستاد مبارزه با قاچاق کالا وارز درسال 93 کشفیات میوه قاچاق 20 برابرسال 92 بوده است که از رشد قاچاق حکایت دارد.

همچنین در دوماهه پایانی سال گذشته و سه ماهه اول امسال فقط دربخشی از کشفیات، 335 هزار کیلو پرتقال، 657 هزار کیلو نارنگی و 55 هزار کیلو لیمو ترش وجوددارد یا در مورد دیگری در استان البرز و از دو سردخانه و میدان میوه، مقادیر زیادی پرتقال مصری، انگور، گلابی و لیموترش و در شیراز بیش از 64 هزار کیلو میوه قاچاق کشف شد.

تمام این ارقام نشان می‌دهد قاچاق میوه متناوب و گسترده است؛ حال سوال اصلی این است که این قاچاق انبوه توسط چه فرد یا افرادی صورت می‌گیرد؟

خبرنگار جام‌جم این پرسش را در گفت‌وگو با مسئولان وزارت جهاد کشاورزی، مجلس و مقامات صنفی در میان گذاشت.

قاچاق میوه و بازارچه‌های مرزی

محمدعلی طهماسبی، معاون امور باغبانی وزارت جهاد کشاورزی در گفت‌وگو با جام‌جم اظهار کرد: بیشترمیوه‌های قاچاق از طریق بازارچه‌های مرزی وارد کشور می‌شود و باید در باره این موضوع مطالعات بیشتری شود.

وی افزود: متاسفانه اکنون بازارچه‌های مرزی باعث بر هم زدن تعادل در بازارهای مختلف از جمله بازار میوه می‌شوند. اکنون برخی مجوزها به افراد ساکن در مرز برای واردات کالا داده می‌شود که از این مجوزها استفاده‌های غیرمجاز می‌شود و بعضا شاهد واردات‌ غیرمجاز توسط افراد پیله‌ور هستیم. پیله‌وران اگر هم خود دارای مجوز نباشند، می‌توانند کالا را از مرز عبور داده و وارد کشور کنند که بعد وارد بازار خرد کشور شود.

این مقام مسئول اضافه کرد: از سوی دیگر واردات غیر مجاز میوه به چند دستگاه مربوط می‌شود که هر کدام در این زمینه وظیفه‌ای به عهده دارند. وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان نباتات کشور و ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز دستگاه‌هایی هستند که باید در زمینه واردات غیرقانونی میوه پاسخ دهند.

طهماسبی گفت: چیزی که در بحث قاچاق میوه دارای اهمیت است، بیماری‌های همراه میوه‌های قاچاق است. این میوه‌ها به دلیل این‌که در قرنطینه قرار نمی‌گیرند، آفات دارند و اگر در مبادی قانونی قرار بگیرند، بسیاری از آنها به دلیل داشتن آفاتی که در کشور ما وجود ندارد، مجوز واردات نمی‌گیرند. چندی پیش محموله میوه‌ای به صورت قاچاق وارد کشور شد که این محصولات مگس میوه همراه خود داشتند. گزیدگی این حشره باعث بیماری می‌شود. همچنین مصرف میوه‌ای که این مگس با آن در ارتباط بوده، می‌تواند عامل بیماری باشد.

وی تصریح کرد: واردات میوه قاچاق بازوی پرقدرتی به نام دلالان را در اختیار دارد و این افراد براحتی می‌توانند کالا را وارد کنند و به بخش توزیع تحویل دهند و پس از آن نیز وارد بازار خرد کشور شود.

به گفته طهماسبی، قوانین در کشور بخوبی اجرا نمی‌شود در غیر این صورت ما نباید با وجود ممنوعیت واردات میوه شاهد واردات غیرمجاز این محصول باشیم.

باندهای قاچاق میوه فعالند

محمدتقی توکلی، نایب رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس با اشاره به رقم قاچاق در کشور به جام‌جم گفت: سالانه حدود 25 میلیارد دلار قاچاق کالا در کشور اتفاق می‌افتد که اقتصاد را بسیار تحت تاثیر قرار می‌دهد و این رقم برای اقتصاد کشور فاجعه‌بار است. چنین حجم قاچاقی به این معناست که حقوق دولت و عوارض گمرکی پرداخت نمی‌شود.

وی افزود: متاسفانه برخی افراد کالای خود را پشت مرز می‌آورند و بعد با استفاده از افراد مرزنشین در زمانی مختلف وارد کشور می‌کنند.

توکلی در پاسخ به این پرسش جام‌جم مبنی بر این‌که تریلرهای چند هزار تنی میوه قاچاق چطور توسط افراد خرده‌پا وارد کشور می‌شود، گفت: واردات غیرمجاز در حجم انبوه قطعا از طریق افراد خرد امکان‌پذیر نیست و برای انجام این کار نیاز به یک سازماندهی باندی است. ما در کشور باندهای قاچاق میوه داریم که این باندها بسیار فعال و پرنفوذ هستند و باید دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی با آنان برخورد کنند.

نایب رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس ادامه داد: البته موضوع نظارت ضعیف را هم نباید فراموش کنیم. دستگاه‌های نظارتی کشور با توجه به گستردگی مرزهای کشور عملکرد خوبی را نشان نمی‌دهند و همین خلأ باعث ورود میوه قاچاق به کشور شده است.

وی تصریح کرد: جالب است مردم به خرید میوه‌های قاچاق که بعضا آلوده هم هستند، حساسیت نشان نمی‌دهند و تنها دلیل این موضوع عدم گزارش و اطلاع‌رسانی کامل و بموقع وزارت جهاد کشاورزی است. وزارت جهاد کشاورزی باید به طور مستمر در مورد وضع میوه‌های غیرمجاز و عواقب استفاده از این محصولات به مردم گزارش دهد. اما تاکنون اقدام جدی در این مورد شاهد نبودیم و هر چه بوده گزارش‌های سطحی بوده است.

توکلی افزود: این تبلیغات آن‌قدر باید تکرار شود تا از مصرف میوه‌های قاچاق کاسته و بعد قطع شود. تا زمانی که به طور ریشه‌ای با این موضوع برخورد نکنیم، همچنان شاهد واردات غیرقانونی انواع محصولات در کشور خواهیم بود.

نایب رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس اظهار کرد: ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در راس مبارزه با این موضوع قرار دارد و می‌تواند با همکاری گمرک و نیروی انتظامی نظم بیشتری به بازارچه‌های مرزی و واردات کشور بدهد.

سیم‌خاردارهای مرزی را می‌برند

در همین حال رضا نورانی، رئیس اتحادیه تولیدکنندگان میوه در این باره به جام‌جم گفت: حجم‌ واردات میوه قاچاق به کشور آن‌قدر زیاد است که مشخص می‌کند یک فرد عادی نمی‌تواند به تنهایی چنین مقداری را وارد کشور کند و به یقین دست‌هایی پشت پرده قرار دارد که دارای قدرت هستند.

وی افزود: در پی قاچاقی که در میوه اتفاق می‌افتد یک عده کمی سود مالی می‌برند و تعداد زیادی از افراد دچار بیماری شده و اقتصاد کشور نیز به خطر می‌افتد.

نورانی با اشاره به آسیب‌های قاچاق به تولید میوه اظهار کرد: آفاتی که همراه میوه‌های قاچاق وارد کشور می‌شود، تولیدات داخل را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و باعث می‌شود تا محصولات داخلی هم آلوده شود. از سوی دیگر کشاورز و تولیدکننده را به حاشیه می‌برد و اقتصاد کشور را مورد هجمه قرار می‌دهد. همچنین قیمت‌های نامتعارف را در بازار حاکم می‌کند و باعث تورم بیشتر در کشور می‌شود.

رئیس اتحادیه تولیدکنندگان میوه اظهار کرد: برخی می‌گویند واردات غیرقانونی از طریق بازارچه‌های مرزی صورت می‌گیرد. اما حقیقت این است که قانون برای همه‌جا قابل اجراست و بازارچه‌های مرزی هم ملزم به رعایت آن هستند. بحثی که اکنون مورد توجه است این که باید اعطای مجوزهای بیهوده جمع شود. چندی پیش خبری مبنی بر ورود چند کامیون میوه از غرب کشور؛ در منطقه‌ای که مرز دارای سیم‌خاردار بوده، منتشر شد. قاچاقچیان آن‌قدر گستاخ هستند که سیم‌خاردارهای مرزی را کنده بودند تا کامیون‌های میوه قاچاق براحتی وارد کشور شده و در بازار توزیع شود. مسلم است یک شخص عادی توانایی چنین کاری را ندارد.

وی اضافه کرد: برای حل این موضوع وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان توسعه تجارت، سازمان تعزیرات حکومتی و ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز باید جلساتی را برگزار کنند و در مرحله ابتدایی از واردات کالا جلوگیری و در مرحله دوم میوه‌های قاچاق را از سطح بازار جمع‌آوری کنند.

اگر چنین تصمیماتی گرفته شود، قطعا دیگر کسی حاضر به عرضه این مهمان‌های ناخوانده غیرمجاز نخواهد شد.

گروه اقتصاد - محمدحسین علی‌اکبری