شعر گفتنم خارج از محدوده نیست

اما بهانه ما برای این گپ و گفت هنر بازیگری صبوری نیست، بلکه انتشار نخستین مجموعه شعر او به نام «جا ماندن» در بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران است؛ مجموعه‌ای شامل 85 شعر سپید عاشقانه که از سوی انتشارات فصل پنجم روانه بازار نشر می‌شود. گفت‌وگوی ما را با این بازیگر ـ شاعر و البته نویسنده خوش‌اخلاق بخوانید تا بدانید که چطور صبوری به چند هنر آراسته است.

در انشاهای دوران کودکی در پاسخ به این پرسش که می‌خواهید در آینده چه‌کاره شوید، چه می‌نوشتید؟ بازیگر، شاعر، نویسنده یا دکتر و مهندس؟

(می‌خندد) فقط این را می‌دانم که نمی‌خواستم دکتر شوم، چون از آمپول خوشم نمی‌آمد! راستش دقیق هم یادم نمی‌آید چه شغلی را در آن انشاها می‌نوشتم. احتمالا دوست هم نداشتم معلم شوم، چون مادرم معلم بود و بیشتر وقت‌ها خانه نبود و ما بچه‌ها تنها بودیم. آمدن من به سمت بازیگری هم اتفاق از قبل پیش‌بینی‌شده‌ای نبود. من در طول همه سال‌های فعالیتم کارهای زیادی انجام دادم؛ از نقاشی و طراحی فرش بگیرید تا شاعری و نویسندگی. مدت‌ها شاگرد استادانی همچون آغداشلو و کاتوزیان بودم و حتی در نمایشگاه‌های مختلف نقاشی شرکت کردم. ضمن این‌که دوست‌های نزدیکم می‌دانند که من چقدر به ادبیات علاقه داشتم و همیشه مشغول نوشتن بودم. تا این‌که به تشویق اطرافیانم شعرها و داستان‌های کوتاهی را که نوشتم، جمع‌آوری کردم و تصمیم به انتشار آنها گرفتم. مجموعه شعر «جا ماندن» نخستین تصمیم جدی عملی شده در این زمینه است.

اگر از دوران کودکی بگذریم، از چه زمانی شعر را جدی‌تر دنبال کردید؟

از دوران دبیرستان به عنوان کسی که قریحه شعر و نویسندگی را دارد، میان دوستان و اطرافیان مطرح شدم. اما جایی که عنوان شاعر را به من دادند، مربوط به سال‌های 68 و 69 و زمانی می‌شود که شاگرد آیدین آغداشلو بودم. چون ما این امکان را داشتیم که نوشته‌هایمان را هم سر کلاس‌ها ببریم و برای دیگران بخوانیم. استاد هم همیشه شعرهای مرا می‌خواند و می‌گفت خیلی خوب است. حتی آقای سپانلو هم از جمله کسانی بود که شعرهایم را می‌خواند و مرا به عنوان یک شاعر جوان تائید می‌کرد.

زورِ بازیگری از کی به علاقه شاعری و نویسندگی چربید؟

من ادبیات (نمایشی) می‌خواندم و اصلا تصمیمی برای بازیگری نداشتم. یادم هست در دوران دانشگاه همراه افرادی چون سروش صحت یک مجموعه از نویسندگانی بودیم که مدام می‌نوشتیم، اما از بس طرح و نوشته‌هایمان را جدی نمی‌گرفتند و این‌قدر کارهایمان درآمدی نداشت که تغییر مسیر دادم. بنابراین وقتی آقای مهران مدیری برای بازی در «جنگ 77» به من پیشنهاد داد، بشدت استقبال کردم. بعدها که موقعیتم در بازیگری تثبیت شد و نامی آمد، شاعری و نویسندگی را هم جدی‌تر دنبال کردم.

آیا منافاتی میان این علاقه‌ها هست یا می‌توان همه را با هم پیش برد؟

منافاتی ندارد، اما اگر بخواهی به یکی از آنها به صورت جدی فکر کنی، باید وقت بیشتری را برای آن بگذاری.

فکر می‌کنید شاعران، نویسندگان و علاقه‌مندان به ادبیات، شما را به عنوان یک شاعر و نویسنده بپذیرند یا مخالف ورودتان به این حیطه باشند؟

موضعگیری همیشه وجود دارد، اما من با ادبیات آشنا هستم. اگر آن عرق صنفی را کنار بگذاریم، فکر می‌کنم این علاقه و حرکتم بیراه و خارج از محدوده نباشد که با اعتراضات جدی مواجه شود.

قرار است هر روز شما را در نمایشگاه کتاب امسال ببینیم؟

3 روز را که حتما می‌روم، اما برای دیگر روزها باید ببینم برنامه‌ریزی‌ام به چه صورت است، ولی قطعا روز جمعه و از ساعت 5 تا 8 در نمایشگاه حاضر خواهم بود.

این‌که می‌گویند عموم بازیگران چندان اهل مطالعه نیستند را تائید می‌کنید؟

چون چوبخط و معیارم در این زمینه خودم و برخی دوستانی است که می‌شناسم، این حرف را قبول ندارم. ما بازیگران زیادی مثل بهاره رهنما را داریم که هم اهل مطالعه و هم دست به قلم هستند، اما به همان اندازه هم بازیگرانی داریم که هیچ مطالعه‌ای ندارند.

با بهره‌گیری از شهرتتان در بازیگری، جمله‌ای بگویید تا مردم به کتابخوانی ترغیب شوند.

جلوی در کافه گالری باغ فردوس، تلویزیون قدیمی‌ای وجود دارد که رویش نوشته: «به جاش کتاب بخونین.» به‌نظرم این جمله خیلی قشنگی است. واقعا ای کاش ما بخشی از این همه وقتی را که صرف تلویزیون، کامپیوتر و اینترنت می‌کنیم، به مطالعه اختصاص دهیم. اگر فرهنگ کتابخوانی را بپذیریم و خودمان را مجبور کنیم که دست‌کم روزی نیم ساعت مطالعه کنیم، خیلی خوب می‌شود.

اصلا خوب است دکترها هنگام نوشتن نسخه، همراه دارو، کتابی را هم برای خواندن به مردم تجویز کنند.

(می‌خندد) بله، مثلا به هر مراجعه‌کننده‌ای بگویند این کتاب را روزی نیم ساعت بخوانید تا حالتان بهتر شود.

این گفت‌وگو را با خواندن یکی از شعرهای همین مجموعه «جا ماندن» به پایان برسانید.

تو می‌روی‌‌/‌‌ پاییز می‌آید‌‌/‌‌ جابه‌جایی دلگیریست.

علی رستگار ‌‌/‌‌ گروه فرهنگ و هنر