الکتروتراپی چیست؟

الکتروتراپی قسمتی بسیار مهم و جزو لاینفک فیزیوتراپی است و حتی در دیدگاه اکثریت مردم، فیزیوتراپی را با تجهیزات آن می‌شناسند. الکتروتراپی به معنی استفاده از عوامل فیزیکی روی بافت‌های بدن با استفاده از تجهیزات الکتریکی و با اهداف درمانی است.

در این روش درمانی از عوامل فیزیکی مانند میدان‌ها و انرژی الکتریکی، مغناطیسی و فراصوتی استفاده می‌شود، البته امروزه دانش و مهارت حرفه‌ای یک فیزیوتراپیست حرف اول را می‌زند و تجهیزات الکتروتراپی دیگر روش‌های فیزیوتراپی مانند تمرین درمانی نوعی ابزار پیشرفته و تخصصی محسوب می‌شود و مسلما زمانی بهره مناسب و بی خطر از آنها را می‌توان برد که دو مورد یاد شده کنار هم استفاده شود. به مفهوم دیگر، ارزیابی مناسب هر بیمار و طراحی یک برنامه فیزیوتراپی مناسب برای آن بیمارباید صورت گیرد و سپس دانش کافی استفاده از این ابزارها وجود داشته باشد.

حوزه‌های فیزیوتراپی در آسیب‌های تخصصی ورزشی، اختلالات کف لگن مانند بی‌اختیاری‌های ادراری و مدفوعی، توانبخشی قلبی ـ ریوی و بیماران دیابتیک همگی نمونه‌هایی بوده که در دهه اخیر بخوبی وارد حیطه فیزیوتراپی شده‌ است. در برنامه فیزیوتراپی از تمام این موارد الکتروتراپی به عنوان کمک به روند درمان استفاده می‌شود.

برای مثال در بیماری که دچار اختلالات ادراری است، می‌توان از تحریک الکتریکی عضلات کف لگن برای تقویت این عضلات استفاده کرد و سپس با استفاده از دستگاه‌های خاص، انقباض ارادی در این عضلات را برای بیمار تسهیل کرد. یا در بیماران با دردهای متنوع اسکلتی - عضلانی، کاهش درد و افزایش کارایی اندام مورد نظر را به‌دست آورد.

متاسفانه بتازگی در مواردی که شاید تعداد آنها هم کم نباشد، افراد غیرفیزیوتراپیست به فیزیوتراپی بیماران می‌پردازند. واضح است بسیاری از این افراد که حتی برخی از آنها از حوزه غیر پزشکی نیز هستند، برای بیماران، فیزیوتراپی انجام می‌دهند.

این مساله بویژه در حوزه الکتروتراپی بسیار مشهود است، زیرا هیچ محدودیتی برای فروش دستگاه‌ها و تجهیزات به افراد حتی عامی وجود نداشته و فضای مجازی و استفاده از لوح‌های فشرده و دیگر منابع آموزشی بخوبی در دسترس عموم است. بنابراین واضح است منافع مادی بسیاری را به این مساله ترغیب کند، اما چنان که گفته شد موفقیت درمان فیزیوتراپی به دانش و مهارت فیزیوتراپیست بستگی دارد که خوشبختانه با توجه به سطح آموزشی که در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور وجود دارد، این توانایی به حد کفایت در همکاران فیزیوتراپیست دیده می‌شود و با برگزاری این نوع سمینارهای تخصصی بخوبی می‌‌توان این دانش را به روز کرد.

نکته اینجاست که کاربرد نابجای الکتروتراپی می‌تواند آسیب‌رسان باشد و روند بهبود بیمار را دچار وقفه و حتی صدمات بیشتر کند. چنین کاربری اشتباهی از سوی افراد سود جو و غیرمرتبط نه فقط به بیمارصدمه وارد می‌کند، بلکه هویت رشته فیزیوتراپی را نیز در جامعه مخدوش می‌سازد. از این رو اطلاع‌رسانی مناسب و کافی به بیماران از ضروریات اصلی بوده و سطح آگاهی مردم در این مورد باید ارتقا یابد. مردم توجه داشته باشند تمام همکاران فیزیوتراپیست یا عضو انجمن فیزیوتراپی ایران هستند یا کارت سازمان نظام پزشکی دارند، بنابراین درخواست رویت کارت انجمن فیزیوتراپی یا سازمان نظام پزشکی می‌تواند اولین قدم در فرهنگسازی و جلوگیری از آسیب به بیماران و رشته فیزیوتراپی باشد.

دکتر جواد صراف‌زاده / متخصص فیزیوتراپی