کم هزینه، اما ماندگار

مغازه گلشن شبستری در نزدیکی پارک دانشجو قرار دارد. مرکز فروش لوازم حرفه‌ای خوشنویسی حال و هوای متفاوتی دارد. حتی اگر خطاط نبوده، ولی اهل هنر هستید دیدن این مغازه برایتان جذاب خواهد بود. اینجا برای خوشنویسان نام‌آشنایی است. ولی اگر کسی تازگی تصمیم گرفته خوشنویسی را آغاز کند، چه بهتر که روزی به این مغازه سر بزند و برای خرید وسایل مورد نیازش تجربیاتی را کسب کند.

خوشنویسی از هنرهایی است که در ابتدا به هزینه چندانی نیاز ندارد. کافی است حدود 50 هزار تومان هزینه کنید تا برای مدتی وسایل کافی در اختیار داشته باشید.

نرخ کاغذ گلاسه برای نوشتن، از برگی صد تومان در قطع A4 شروع می‌شود. کاغذ تذهیب معمولی نیز از 200 تومان آغاز می‌شود و قیمت آن با میزان افزایش گل و بوته‌های تزئین شده در کاغذ یا دیگر ویژگی‌ها افزایش می‌یابد. مثلا اگر رنگ شده باشد، قیمت کاغذ به ورقی 400، 500 یا 600 تومان می‌رسد. اگر دور آن را سوزانده باشند، صد تومان به نرخ کاغذ افزوده می‌شود. کاغذهای ابر و باد در قطع A4، هزار تومان و در قطع A3، 1500 تومان است.

اگر کاغذها دست‌ساز بوده و تذهیبی در کنار آن نقش بسته باشد، قیمت‌ها متناسب با میزان اعتبار تذهیب کار و نوع کار از 30 هزار تومان به بالا افزایش می‌یابد. اگر یکی از استادان درجه اول حوزه تذهیب هنر خود را روی کاغذی پیاده کند، شاید 500 هزار یا حتی یک میلیون تومان نیز دریافت کند. در نرخ، هر چه طرح ریزتر و سنگین‌تر و با ظرافت بیشتری باشد، قیمت نیز بالاتر می‌رود. البته میزان طلای به کار رفته در اثر نیز اهمیت زیادی دارد. اگر طلای به کار رفته در اثر حتی یک گرم باشد، یعنی فقط 150 هزار تومان صرف هزینه‌ طلای آن شده است.

حال سوال این است که چه کسانی باید بابت تذهیب یک اثر خوشنویسی بیش از 500 هزار تومان هزینه صرف کنند؟ اینجا الزاما صحبت از میزان قدرت خرید افراد نیست. وقتی کسی خط یکی از استادان بنام را هدیه می‌گیرد یا وقتی استادی بخواهد اثری را در نمایشگاهی به فروش برساند، مشتری تذهیب‌های گرانقیمت نیز پیدا می‌شود.

و اما قلم. قلم‌ها به دو دسته تقسیم می‌شود: قلم خیزران (بامبو) و قلم دزفولی. قیمت قلم از هزار تومان شروع می‌شود تا 15 هزار تومان افزایش می‌یابد. البته قلم خوبی که برای 50 سال پیش است و با آن حتی می‌توان دو کتاب نوشت، شاید قیمتی حدود صد هزار تومان هم داشته باشد، ولی چنین قلم‌هایی بسیار نایاب است.

در خرید قلم دقت کنید، زیرا قلم خوب باید علاوه بر سختی و صافی، لاک خوبی نیز داشته باشد. شنیدن طرز ساخت قلم دزفولی هم شنیدنی است. قلم‌های دزفولی را بعد از کشت که به اندازه کافی آفتاب خورده و سرشار از مواد معدنی شده است، در محفظه‌ای نگه می‌دارند و دور آن را کاملا با گچ می‌پوشانند. سپس با مقداری گوگرد، اوره ـ که از ادرار گاو تهیه می‌شود و قابلیت سخت کردن قلم را دارد ـ و بعضی کودهای حیوانی، آن را به مدت یک ماه در همین محفظه می‌پزند. پس پختگی نهایی قلم دزفولی با آفتاب نیست. سپس قلم به نقاط مختلف ایران ارسال می‌شود. قلم‌های خیزران در شمال کشور آماده می‌شود. هر دو تولیدکننده قلم دزفولی و خیزران، پیش از ارسال قلم‌ها، آنها را به سه دسته خوب و بد و متوسط تقسیم می‌کنند.

لیقه و مرکب هم یکی از اجزای مهم خطاطی است. لیقه کوچک 500 تومان است. قیمت لیقه تا 5000 تومان نیز افزایش می‌یابد. البته لیقه 5000 تومانی پنج جعبه دوات را پر می‌کند. لیقه‌های شبستری ابریشم خالص و طبیعی است.

گران‌ترین خرید در این مغازه، تهیه چاقوی قلم تراشی است که البته نیازی نیست از همان ابتدا همه هنرجویان چاقو را خریداری کنند. تولید چاقوی قلم تراشی و البته تعمیر قلم تراش یکی از حرفه‌های اصلی شبستری است. این کار به صورت سنتی صورت می‌گیرد که یک تکه فولاد در آن تغییر شکل می‌یابد. قیمت چاقو از 50 هزار تومان آغاز می‌شود و تا چهار میلیون تومان نیز می‌رسد.اگر هم قلم‌تراش شما خراب شده است، شبستری آن را برایتان تعمیر می‌کند. او برای یکی از مشتریانش می‌گوید: بعضی از مشتریان من مسافرانی هستند که خارج از ایران زندگی می‌کنند. آنها قلمتراش‌هایشان را می‌آورند و مدت زمان اقامتشان را در ایران می‌گویند. در این زمان قلم‌تراش‌ها را برایشان تعمیر می‌کنند. این کار حساسی است و برخی برای تعمیر قلم تراش‌های قدیمی مبالغ بالایی نیز پرداخت می‌کنند.

حورا نژاد صداقت / جام‌جم