دیدار از سرزمین سیام

افرادی چون حافظ، عطار، فردوسی، مولانا، ارنست همینگوی و تولستوی یا هزاران چهره شناخته شده ادبی و هنری قدیم و دوران معاصر جهان در کنار حضور پربرکت علمای دینی جزو این گروه هستند.

هرچند می‌توان اکثر اطلاعات مورد نیاز زندگی این افراد را در کتاب های تاریخی یا روایت های مختلف به دست آورد اما به قول معروف شنیدن کی بود مانند دیدن.

به عنوان مثال یکی از کشورهایی که در این زمینه بخصوص در زمینه گردشگری ادبی بسیار فعال عمل کرده است را می توان ترکیه نام برد که با استفاده از شهرت جهانی و تاریخی مولانا توانسته هر سال صدها هزار گردشگر را به کشورش دعوت کند و زمینه‌ای برای ایجاد درآمد در صنعت گردشگری خود باشد این در حالی است که کشورمان ایران نیز از وجود اینگونه مشاهیر تاریخی و البته بزرگان دینی غنی است و همچنان می تواند دلیل اصلی بسیاری از سفرها باشد.

این در حالی است که سال‌هاست توسعه گردشگری ایران جزو برنامه‌های مسئولان کشورمان است. با روی کار آمدن دولت جدید این برنامه ظاهرا رنگ‌و‌بوی تازه‌ای به خود گرفت و با جدیت پیگیری شد تا جایی که بحث شناسایی و ایجاد بازارهای هدف جدید برای گردشگری ایران به میان آمد.

برگزاری جلسات، کارگروه‌های تخصصی و البته همکاری‌های گردشگری با دیگر کشورها از برنامه‌های مدونی بود که در این زمینه از سوی مسئولان ارائه شد و در حال پیگیری است، اما نکته‌ای بسیار مهم در این زمینه مطرح است و آن، توسعه صادرات نامرئی ایران با توجه به امتیازات برخی از این بازارها و بدون این که زیاد در مورد آن اظهار نظر شود دور از دسترس فعالان این بخش قرار گرفته است.

این نکته چیزی نیست جز شناسایی و ارتباط با بازارهای هدف گردشگری قابل دسترس برای کشورمان؛ مواردی که مسئولان گردشگری ایران از چندی پیش به دنبال یافتن آن بودند، حال آن که بسیاری از زمینه‌ها برای ایجاد ارتباط و توسعه گردشگری در برخی کشورها مهیاست، اما نادیده گرفته شده است.

در این زمینه جلسات متعددی برای شناسایی بازارهای هدف گردشگری ایران برگزار شد و کشورهای اروپایی و برخی دیگر از کشورها به عنوان بازار هدفی مناسب برای ایران مطرح شد که بعضا مسلمان هستند. این در حالی است که تعداد انگشت‌شماری از آنها مثل تایلند برای ایران امتیازات وی‍ژه‌ای داشته و نباید در این شرایط به آنها بی‌توجه بود.

شاید با شنیدن نام تایلند بسیاری به مسیر تورهای گردشگری یکطرفه از ایران به این کشور یا همان سرزمین لبخندها فکر کنند، اما نکته اینجاست که سرزمین سیام به عنوان بازاری بکر در توسعه گردشگری ایران همچنان ناشناخته باقی مانده و فعالان بخش خصوصی و البته دولتی‌ها به آن کاملا بی‌توجه مانده‌اند.

این کشور با پذیرایی سالانه حدود 25 میلیون گردشگر از سراسر جهان، به عنوان یکی از مقاصد گردشگری دنیا همواره در صدر اخبار گردشگری قرار گرفته و تجارب گرانبهایی در این زمینه در اختیار دارد. در حالی که ایران در این زمینه نیازمند توسعه گردشگری و البته ارتقای سطح کمی و کیفی خدمات گردشگری خود است هنوز به امتیازات این کشور اعتنا نکرده و آنها را نادیده گرفته است.

4 قرن نام خوش ایران در سیام

ارتباط نزدیک بیش از چهار قرن ایران با سیام و وجود شخصیتی تاریخی به نام شیخ احمد قمی در این سرزمین می‌تواند به عنوان نقطه قوتی برای توسعه گردشگری ایران مدنظر قرار گیرد.

این شخص که حدود سال‌های ۱۶۲۰ میلادی، در دوران پادشاه سوگ تام در سیام زندگی می‌کرد، به دلیل زیرکی و هوشیاری در امور بازرگانی شخصیت ممتاز و شناخته‌شده‌ای میان مردم بود و به همین دلیل به دربار فراخوانده شد و در آنجا فعالیت خود را به عنوان یکی از اعضای دربار آغاز کرد.

شیخ احمد قمی از آن پس نیز منصب‌های مختلف دربار را در اختیار خود داشت و مورد اعتماد پادشاه تایلند بود. در جریان خیانت ژاپنی‌ها، وی از پادشاه حمایت کرد و با مخالفان حکومت به مبارزه پرداخت و سرانجام با همکاری نیروهای وفادار به پادشاه، این خیانت را خنثی کرد. وی پس از این جریان، به منصب‌های عالی دربار رسید و حتی مقام «جاوپایاباوان راش نایوک» که تقریبا معادل وزیر اعظم است، به وی اعطا شد.

این شخصیت برجسته که اصالتا ایرانی بود، بنیانگذار یکی از خانواده‌های معروف و مشهور تایلند با نام بوناک شد تا جایی که پس از مرگش هم اکنون از نوادگان وی نیز در دولت تایلند مشغول کار هستند و از خوشنامی جد خود بهره برده‌اند.

بد نیست بدانیم مقبره شیخ احمد قمی در کالج تربیت معلم آیوتایاست و تایلندی‌ها احترام فراوانی برای آن قائل هستند. شخصیت‌های سیاسی یا دینی که از جمهوری اسلامی ایران به تایلند سفر می‌کنند، معمولا به زیارت مزار او می‌روند.

امتیاز این بازار هدف چیست؟

اگر از امتیاز ویژه وجود مقبره این شخصیت معتبر در آیوتایا یا همان شهر سوخته سیام و اعتبارش میان جامعه مسلمان تایلند بگذریم ؛ با توجه به ابتکار عمل رایزن فرهنگی ایران برای برگزاری هفته فرهنگی شیخ احمد قمی در آیوتایا هرسال از بیست و هفتم تا سی‌ام اردیبهشت نام ایران، البته در کنار جاذبه هایش برای ساکنان سیام بخصوص مسلمانانش تکرار می‌شود که فرصتی مناسب برای استفاده جامعه گردشگری ایران از این موضوع برای جذب حداکثری گردشگران تایلندی است.

این در حالی است که با توجه به آمار ارائه شده از سوی برخی مقامات رسمی، هم‌اکنون دانشجویان بسیاری از سیام در کشورمان چه در زمینه تعالیم دینی و چه در علوم دیگر مشغول تحصیل هستند و ایران و تمام جاذبه‌های اسلامی آن برای بسیاری از تایلندی‌ها شناخته شده است. پس نمی‌توان به این نکته بی‌تفاوت بود که ایران همیشه نامی آشنا برای تایلندی‌هاست و نباید این نام نیک را تک‌بعدی در زمینه ارتباط مذهبی دانست و به دست فراموشی سپرد؛ چون پتانسیلی گرانبها در توسعه گردشگری بوده و می‌توان از آن در جهت توسعه صادرات نامرئی ایران استفاده کرد. بنابراین لازم است مسئولان گردشگری و البته بخش خصوصی با توجه به اهمیت توسعه گردشگری کشورمان در برخی بازارهای هدف بدون این که نیازمند سرمایه‌گذاری بسیاری باشند، در این زمینه فعالیت گسترده داشته باشند و به افق‌های بالاتری دست یابند.

اما دریغ از این که هنوز سرزمین سیام به عنوان بازاری بکر در گردشگری ایران نادیده گرفته شده که شاهد مثال آن نیز حضور کمرنگ صنعت گردشگری ایران در چهاردهمین نمایشگاه گردشگری TTM+ تایلند است.

شهر تاریخی آیوتایا قبل از بانکوک به مدت ۴۱۷ سال پایتخت تایلند به شمار می‌رفت و یکی از تاریخی‌ترین شهر این کشور است که در زمان خود از بزرگ‌ترین شهرهای دنیا و مرکز تمدن آسیای جنوب شرقی بوده است.

پادشاهی آیوتایا که سال ۱۳۵۰ ایجاد شده بود و آیوتایا دومین پایتخت سیام پس از سوخوتای Sukhotai به شمار می رفت، در قرن ۱۶ به اوج قدرت، ثروت و فرهنگ رسید و لائوس، کامبوج و برمه کنونی قلمرو آن بود و حتی با فرانسه زمان لویی چهاردهم رابطه داشت. آیوتایا در ۸۹ کیلومتری شمال شهر بانکوک قرار گرفته و معماری آن ترکیبی از هنر معماری کامبوج و هنر دوره سوخوتای است. این شهر که بسیاری در قرن ۱۷ آن را از زیباترین شهرهای جهان می‌دانستند، از سال ۱۹۹۱ در فهرست آثار جهانی یونسکو قرار گرفته است.(ضمیمه چمدان)

شیدا رمزی