مردم پشت سر رسانه

سیمای خانواده و معارف در تلویزیون

در حوزه برنامه‌های اجتماعی و بحث تولیداتی که در گروه‌های معارف و اجتماعی سیما تولید می‌شود، با وجود برنامه‌های قابل توجهی مانند «از آسمان»، «سمت خدا» و «زلال سخن» که از شبکه‌های مختلف روی آنتن می‌رود و فعالیت مستمر شبکه قرآن در حوزه‌های متنی و فرامتنی و برنامه‌های اجتماعی و انتقادی مانند سیمای خانواده، عصر خانواده، یک برش زندگی، ویتامین3 و شوک در این بخش می‌توان اذعان کرد که تلاش‌های بسیاری برای اقناع و رفع نیاز مخاطب صورت گرفته است.

نقش پررنگ ورزش و سینما در جذب مخاطب

یکی دیگر از بزرگ‌ترین دغدغه‌های مخاطبان بخصوص جوانان بررسی مسابقه‌های گوناگون ورزشی در مهم‌ترین نقاط کشور و اقصی نقاط دنیاست که برنامه‌های پربیننده‌ای مانند «نود»، «ورزش و مردم» و «ورزش از نگاه دو» که در سال گذشته با سر و شکلی جذاب‌تر و با رویکردی قاطعانه و پرمحتوا وارد عمل شد و دیگر برنامه‌های تولیدی به کار خود ادامه داد، ضمن این‌که شبکه ورزش هم در طول سال، هم در زمینه پوشش تحلیلی غیرمتمرکز بر ورزش‌های پرطرفدار و هم در زمینه پخش زنده مسابقه‌های ورزشی گوناگون در کنار شبکه سه سیما، از موقعیت‌ها بهترین بهره را برده و مخاطبان خود را حفظ کرد. از طرف دیگر، علاقه مردم به سینما نیز قابل اغماض نیست و بر همین اساس بررسی سینمای روز کشور و اطلاع‌رسانی از وضع اکران سینماها و گریزی به سینمای جهان و زوایای پنهان آنها نیز در دستور کار قرار گرفته و برنامه‌های پربیننده‌ای مانند «هفت»، «سینما پشت پرده» و برنامه جدید «سینما اکران» مخاطبان خود را داشته‌ است.

صاحبخانه‌های آشنای نوروز

گذشته از برنامه‌های ویژه‌ای که هرساله تلویزیون در ایام نوروز تدارک می‌بیند و سعی می‌کند بکرترین چهره‌ها و متفاوت‌ترین شخصیت‌ها و ایده‌ها را برای تولیدات خود در نظر بگیرد، یکی از مراکزی که در کانون توجه مخاطبان قرار می‌گیرد مجموعه‌های تلویزیونی است که برای ایام تعطیلات عید نوروز از شبکه‌های مختلف پخش می‌شود. سال 92 نیز مدیران سیما بهترین‌های خود را برای شبکه‌های مختلف گلچین کردند و سریال‌هایی همچون «پایتخت 2» به کارگردانی سیروس مقدم را که سری اول آن در سال‌های اخیر به‌عنوان یکی از پربیننده‌های تلویزیون بود از شبکه سراسری یک سیما روی آنتن بردند و در کنار آن نیز مجموعه «آب پریا» به کارگردانی مرضیه برومند در شبکه دو، «همه خانواده من» به کارگردانی داریوش فرهنگ در شبکه سه و «هفت سین» به کارگردانی یدالله صمدی در شبکه تهران رقابتی را میان هنرمندان صاحب‌نام سینما و تلویزیون به وجود آوردند و مورد استقبال واقع شدند، هر چند در قیاس با سال‌های گذشته شاید بتوان ضعف‌ها و کمبودهایی را نیز بر برخی از این آثار وارد کرد. برنامه دیگری که در ایام نوروز، بینندگان بسیاری را از کوچک تا بزرگ به خود جذب کرد،عروسک‌های دوست داشتنی ایرج طهماسب است که در کنار کلاه قرمزی، لحظاتی شاد را برای بینندگان خلق کرد تا جایی که کار به بازپخش‌های مکرر این برنامه کشید و انتظار حضور دوباره کلاه قرمزی و دوستانش را در نوروز سال‌های بعد در شبکه دو تقویت کرد.

مجموعه‌های شیرین رمضان

در این ماه هم تولید و پخش برنامه‌های ویژه افطار و سحر در شبکه‌های مختلف از اولویت‌های برنامه‌سازان و مدیران بود و شاید براساس بازخوردها و استقبال مخاطبان و در کنار مخالفان و اعمال نظرهایی با سلیقه‌های گوناگون، سرآمد آنها هم برنامه «ماه عسل» با اجرای احسان علیخانی و مهمانان متفاوت و ویژه او باشد که توانست طبق روال سال‌های گذشته در مسیری قابل قبول برای بینندگانش حرکت کند.با این حال باز هم مخاطبان سال‌هاست پیش از فرارسیدن این ایام انتظار پخش مجموعه‌های تلویزیونی در حال و هوایی مناسب با حال و هوای روزهای روزه‌داری را می‌کشند که در سال 92 مجموعه‌هایی همچون «مادرانه» به کارگردانی جواد افشار در شبکه سه سیما با بازی لعیا زنگنه و مهدی سلطانی در بستری اجتماعی و خانوادگی مهمان روزه‌داران شد و «دودکش» کاری از محمدحسین لطیفی با نقش آفرینی هومن برق‌نورد و بهنام تشکر و سیما تیرانداز رنگ و بوی طنز و شادی را به شبکه یک بخشید و سعید آقاخانی هم به‌عنوان کارگردان با همین زبان طنز و همراه با بازیگرانی چون جواد رضویان و یوسف تیموری و حمید لولایی مجموعه «خروس» را به شبکه دو سیما آورد و مجموعه آشنا و پرمخاطب «شاید برای شما هم اتفاق بیفتد» نیز با تدارکی کامل و موضوعاتی ویژه در قالب قصه‌هایی متفاوت پا به این رقابت گذاشت تا در مجموع باز هم ضمن انتقاداتی که به برخی برنامه‌ها و فضای تلخ سریال مادرانه و تناسب نداشتن با ایام ماه رمضان شد، کارنامه‌ای قابل قبول را به مخاطبان ارائه کند تا برنامه‌سازان و متولیان سیما در آزمون دیگری موفق بیرون بیایند.

از خرده ستمگران تا زمانی برای عاشقی

ایام سوگواری ماه محرم نیز یکی دیگر از مهم‌ترین اوقات برای تولیدکنندگان و هنرمندان است و با وجود حضور مردم در مراسم مذهبی مختلف باز هم برنامه‌ریزی‌ها با رویکردهای آموزشی، مذهبی، فرهنگی و اجتماعی در بستر برنامه‌های ترکیبی و تولیدی و پخش مراسم آیینی و مذهبی از شبکه‌های سیما در اولویت قرار داشت و ضمن پوشش قابل قبول و پخش راضی کننده این قبیل برنامه‌ها، دوباره مجموعه‌های تلویزیونی باید خود را مطرح می‌کردند که نسبت به سال‌های گذشته شاید آنچنان مورد توجه قرار نگرفت. شبکه یک سیما در سال 92 مجموعه‌ای را ویژه ماه محرم اختصاص نداد و به ادامه پخش سریال «بچه‌های نسبتا بد» سیروس مقدم پرداخت که یکی از پربیننده‌های سال بود و با بازیگران جوانی چون میلاد کی‌مرام و اشکان خطیبی و داستان پرکششی از نوع سیروس مقدم توانست به موفقیت دست‌یابد.

«خرده ستمگران» مسعود شاه محمدی هم در شبکه سه روی آنتن رفت و این مجموعه هم از تولیدات سال 1387 بود که در بستری اجتماعی به جستجو میان روابط پنهان انسان‌ها پرداخت و هنرمندانی چون زنده‌یاد احمد آقالو، احمد ساعتچیان، الیکا عبدالرزاقی و بهناز جعفری در آن به ایفای نقش پرداخته بودند. اما سریال «زمانی برای عاشقی» را می‌توان به‌عنوان یکی از اثرگذارترین مجموعه‌های مناسبتی محرم تلقی کرد که توسط محمدحسین لطیفی، روایتی دلچسب از وصال دوستانی را که در روزهای نه چندان دور در ایام محرم تعزیه به پا می‌کردند، به تصویر کشید.

آی‌فیلم، تماشا و...

شبکه‌های آی‌فیلم و تماشا نیز با رویکرد بازپخش مجموعه‌های تلویزیونی از گذشته تا امروز و پخش فیلم‌های سینمایی سینمای ایران و جهان توانستند به مخاطبانی قابل توجه در ابتدای حضور خود دست‌یابند و توجهات را به خود جلب کنند. البته با مضیقه اقتصادی که تلویزیون با آن مواجه بود تولیدات جدید برای این شبکه‌ها کمی دشوار به نظر می‌رسید، اما نکته قوت و جالب توجه شبکه‌ آی‌فیلم در کنار تمام بازپخش‌ها و فیلم‌های تلویزیونی که پخش می‌کند و یادآور روزهای سپری شده است، تولید و پخش یک سریال با نام «یادآوری» به کارگردانی حجت قاسم‌زاده‌اصل بود که با بهره‌گیری از چهره‌های مطرح تلویزیون همچون امیر آقایی، وحید جلیلوند، مسعود رایگان، رویا تیموریان، رحیم نوروزی، امیرحسین مدرس و در کنار چهره‌های جوانی چون روزبه حصاری و متین ستوده و فیلمنامه‌ای غافلگیرکننده و رفت و آمد در ماورا و زندگی زمینی بشدت با استقبال روبه‌رو شد و ضمن ثبت یک خاطره خوب برای مخاطبان در سال 92 نوید روزهای خوبی را برای این شبکه داد.

اما در کنار این مجراهای ارتباطی شبکه‌هایی چون سلامت، پویا و مستند نیز به موضوعاتی برای مخاطبان خاص سیما از جمله مستند‌های علمی و مسائل پزشکی می‌پردازند و در آن سو هم کودکان را به‌عنوان یکی از گسترده‌ترین مخاطبان خود فراموش نکرده و با پخش انیمیشن‌های متنوع، خوراک فرهنگی آنان را نیز فراهم می‌کنند.

میثم محمدی