کشف طهران

رئیس شورای شهر تهران در این باره می‌گوید: تهران شهری تاریخی است که یادگاری‌های گوناگونی را از دوره‌های مختلف تاریخی در دل خود جای داده است؛ بنابراین هویت تاریخی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی تهران نیاز به گردگیری دارد. شاید در این بازدیدها بخشی از این هویت تاریخی و معاصر بیشتر نمایانده شود.

منطقه‌4

از سنگ نماز تا رستم گیو

حمام قدیمی لویزان که اکنون در حال تعمیر و بازسازی است، یکی از جاذبه‌های جالب تهران است. آب این حمام در قدیم از قنات تامین می‌شده و یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این حمام وجود سنگی به اندازه سجاده در میان حمام است که برای نماز تعبیه شده بود و مردم بعد از استحمام می‌توانستند بلافاصله در محوطه حمام نمازشان را به جای آورند.

از دیگر برنامه‌های گروه کشف تهران، حضور گروه در فرهنگسرای اشراق بود؛ فرهنگسرایی که در یک باغ و عمارت تاریخی قرار گرفته که قدمت آن به دوره قاجار می‌رسد. این محل متعلق به فردی به نام ارباب‌مهدی بوده است.

از نکات جالب توجه این باغ و عمارت آن، یکی قنات بسیار پرآبی است که مظهر آن در حیاط این باغ قابل مشاهده است و دیگری بادگیرهای زیبای عمارت که از دور جلب‌توجه می‌کرد.

اما شاید جذاب‌ترین دیدنی این منطقه باغ رستم، باغ مارکار و آتشکده زرتشتیان است. توضیح خادم این آتشکده از آن دست حرف‌هایی بود که کمتر شنیده شده بود: این‌که شعله این آتش از هندوستان و از آتشکده اصلی زرتشتیان آورده شده است. باغ رستم، آتشکده و ساختمان‌های مسکونی و چند مدرسه همجوار آن به همت فرد خیری به نام رستم گیو و همسرش ساخته شده و در اختیار زرتشتیان قرار گرفته است.

منطقه‌3‌

چرا ونک،‌ونک‌است

احمد مسجدجامعی بر این باور است ‌‌در قدیم بسیاری از محلات تهران بر اساس گونه‌های طبیعی آن محل نامگذاری شده‌اند و در ونک نیز گونه گیاهی درخت ون رویش داشته است که اکنون این گونه در این محل دیده نمی‌شود؛ باید باغ‌های ارگانیک ایرانی را همان گونه که بوده‌اند، حفظ کنیم.

در تهران ۵۰۰ قنات داریم که تنها ۱۵۰قنات فعال است. ۶۰ قنات دیگر هم در حال بازسازی است. امیدواریم بتوانیم تا سال آینده صد قنات دیگر را هم بازسازی کنیم.

مسجدجامع ده ونک: مسجد قدیمی ده‌ونک ‌سال‌1342 تخریب شده و مسجد فعلی جای آن را گرفته است. اما یکی از قدیمی‌ترین گرمابه‌های تهران در زیرزمین این مسجد قرار دارد، گرمابه‌ای که عمری چهارصد‌ساله دارد.

منطقه 4

کاخ ضرب‌المثل‌ها

‌کاخ ناصری (قصر یاقوت ) یکی از قصرهایی است که در دوران قاجار ساخته شده و در سال 1262 شمسی 15 هزار تومان هزینه ساخت آن شده است. این بنا در دوره قاجار بر اثر سهل‌انگاری آتش گرفته، اما دوباره بازسازی شده است و امروز به عنوان یک بنای تاریخی با تغییراتی، بخش اداری بیمارستان شهید لواسانی را تشکیل می‌دهد.

به گفته یکی از مورخان کشور، این قصر محل تولد ضرب‌المثل‌هایی مثل «بادمجان دورقابچین»‌ و «یه آشی برات بپزم که یک وجب روش روغن باشه» است که در آن زمان و در مطبخ شاه به وجود آمده است. این ساختمان محل آشپزان دربار بوده و به دستور ناصرالدین شاه در اینجا آش طبخ می‌شده و برای هر یک از بزرگان هم کاسه‌ای فرستاده می‌شده است.

منطقه 13

عمارت کلاه‌فرنگی فرح‌آباد

عمارت کلاه‌فرنگی فرح‌آباد از ساختمان‌های قدیمی و تاریخی کشور است که در سال 1322 ه.ق به دستور مظفرالدین شاه قاجار ساخته شد. طراحی این بنای سه طبقه و زیبا را طراحان فرانسوی انجام داده‌اند و بناها و معماران کارآزموده ایرانی به اجرا و ساخت بنا همت گمارده و تالارهای این عمارت را با تابلوهای کمال‌الملک و اثاث و تزئینات بسیار نفیس آراسته‌اند.

این بنا ‌سال 86 از سوی مسئولان نیروی دریایی سپاه به موزه نیروی دریایی تبدیل شد. در فضای داخلی این ساختمان تغییراتی غیر منطبق با روش‌های حفظ و مرمت آثار تاریخی انجام شده است. سقف این بنا با آیینه‌کاری‌های زیبایی آراسته شده که نشان از هنرمندی هنرمندان کشورمان بوده است.

تالارها و راهروها نیز به موزه تبدیل شده که در آن انواع سلاح‌های جنگی نیروی دریایی، ماکت موشک‌ها و زیردریایی‌ها وجود دارد.

مسجدجامعی درباره این عمارت می‌گوید:‌ساختمان عمارت کلاه‌فرنگی فرح‌آباد در سه طبقه با ستون‌های ویژه و منحصربه‌فرد بنا شده است، ضمن این‌که در اطراف این ساختمان یک ساعت وجود دارد که با آب کار می‌کرده است. ساختمان عمارت کلاه‌فرنگی فرح‌آباد به لحاظ تاریخ و معماری ارزشمند است به طوری که معماران ایرانی و فرانسوی مشترکا این ساختمان‌ها را بنا کرده‌اند.

منطقه 19

بی‌بی شهربانو

بی‌بی شهربانو ، نام آرامگاهی است در نزدیکی شهرری که به گواه کتیبه موجود در آن و البته باور اهالی محل، مقبره شهربانو همسر امام سوم شیعیان حسین بن علی(ع) و مادر امام چهارم شیعیان امام سجاد(ع) است.

پایین پله‌های بقعه بی‌بی شهربانو و در سمت راست غاری به چشم می‌خورد که مدخل تنگ و باریکی دارد. داخل غار نیز برای نذر شمع روشن می‌کنند. در قسمتی از این غار هم پنجره‌ای مشبک قرار دارد که می‌گویند دختران جوان برای گشوده شدن بختشان روی آن دخیل می‌بندند.

منطقه یک

سر زدن به خانه امام(ره)

خانه امام در جماران یکی از مکان‌هایی است که کمتر مورد توجه رسانه‌ها بوده ، زیرا در آن بتازگی برای رهایی رسانه‌ها باز شده است و بازدید احمد مسجدجامعی از آنجا در یکی از همین روزها بود که رسانه‌ها هم به دنبال آن توانستند سری به خانه شخصی امام(ره) بزنند.

حیاط خانه و درخت گیلاسی که هنوز سبز و پابرجاست، اتاق استراحت امام، اتاق پذیرایی و حتی آشپزخانه خانه امام از محل‌هایی بود‌ که آنها دیدن کردند و توضیحات متولیان را شنیدند. حیاطی که امام در آن قدم می‌زد و شب‌های ماه رمضان افطاری می‌داد. افطاری معروف حضرت امام به مسئولان کشور در آن سال‌ها که همواره در تیتراژ اخبار پخش می‌شود، در همین حیاط انجام گرفته است.

به گفته یکی از خادمان، امام هر سال در این حیاط به سه‌گروه افطاری می‌دادند: مسئولان نظام، اهالی محله جماران و گروه حفاظت و خادمان حسینیه جماران، هر کدام یک شب بر سر سفره اطعام امام(ره) می‌نشستند. از نکات قابل توجه قناتی بود که مظهر آن در خانه امام بوده، قناتی که آب آن وقف حسینیه جماران است و به جماران حال و هوای خاصی می‌دهد. حسینیه جماران قدمتی‌150‌ساله دارد و محل ملاقات‌های عمومی حضرت امام بوده است.